Morgunblaðið - 21.02.1982, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1982
l>etta mikla mannvirki var sérstaklega smíðað til að flytja mætti línu yfir Gilsfjörð.
Frá Gilsfirði. Vel sést hve há möstrin eru í samanburði við steyptu virkin fremst á myndinni.
Kristján Jónsson rafmagnsveitustjóri:
Heftir miðað veralega
í átt til verðjöftiunar
Öruggari orkuflutningur um landið með tengingu svæðanna
— Hlutverk Rafmagnsveitna ríkisins er samkvæmt raf-
orkulögum frá 1967 að framleiða, dreifa og selja raf-
orku, hvort heldur er í heildsölu eða smásölu á tilteknu
orkuveitusvæði, sem í dag nær til landsins alls, að
undanteknu Vestfjarðakjördæmi, sem er veitusvæði
Orkubús Vestfjarða og orkuveitusvæðum rafveitna
sveitarfélaga á ýmsum þéttbýlisstöðum, sagði Kristján
Jónsson rafmagnsveitustjóri í samtali við Mbl., er rætt
var við hann um starfsemi Rafmagnsveitna ríkisins.
Fyrstu lögin frá 1942
— Fyrstu lög um Rafmagnsveit-
ur ríkisins voru sett árið 1942, en
þau komu ekki til framkvæmda.
Rafmagnseftirlit ríkisins sá þá
um þær framkvæmdir sem ríkið
stóð fyrir sérstaklega svo sem
línulagnir til Suðurnesja, Selfoss
o.fl. Arið 1946 voru sett ný lög,
raforkulögin, sem m.a. fjölluðu
um Rafmagnsveitur ríkisins og
Héraðsrafmagnsveitur ríkisins.
Með orkulögum árið 1967 verður
nokkur breyting þegar Rafmagns-
veitur ríkisins og Héraðsraf-
magnsveitur ríkisins eru samein-
aðar og verða sjálfstætt fyrirtæki
og lög voru sett um Orkustofnun.
Kristján Jónsson greinir síðan
frá skipulagi Rarik:
— Rafmagnsveitur ríkisins eru
ríkisfyrirtæki og undir yfirstjórn
iðnaðar- og orkuráðherra og sér-
stakri stjórn fyrirtækisins. Fyrir-
tækinu er skipt i 3 aðaldeildir:
tæknideild, fjármáladeild og
rekstrardeild, en undir hana falla
5 rekstrarsvæði: Vesturland, með
aðalstöðvum í Stykkishólmi,
Norðurland vestra, aðalstöðvar á
Blönduósi, Norðurland eystra, að-
alstöðvar á Akureyri, Austurland,
aðalstöðvar á Egilsstöðum og Suð-
urland, en þar eru aðalstöðvar á
Hvolsvelli. Rekstrarsvæðin á
Norðurlandi vestra, Vesturlandi
og Suðvesturlandi með sérstökum
svæðisrafveitustjórum eru tiltölu-
lega nýtilkomin. Þessi fjölgun
rekstrarsvæða í 5 alls er þáttur í
þeirri stefnu Rafmagnsveitnanna
að dreifa stjórnuninni í þeim til-
gangi að bæta þjónustu við not-
endur, auka hagkvæmni í rekstri
og auka bein samskipti við sveita-
stjórnarmenn á svæðunum.
Starfsmenn um 560
Rekstrarstjórn er í Reykjavík
og yfirumsjón með svæðunum,
sem síðan hafa hvert sinn raf-
veitustjóra sem fyrr segir. Tækni-
deild annast áætlanagerð, undir-
búning og framkvæmdir að meg-
inhluta við byggðalínur og stofn-
línukerfið auk annarra verkefna,
en rekstrardeild framkvæmdir við
innanbæjarkerfi og dreifikerfi í
sveitum auk reksturs kerfisins.
Fjármáladeild annast eins og
nafnið segir til um fjármál fyrir-
tækisins, innheimtu og útskrift
reikninga fyrir orkusölu og
starfsmannahald, sem er sérstök
deild, annast starfsmannamál og
fleiri verkefni. Starfsmenn Rarik
eru því dreifðir um nánast allt
land, en þeir voru 1980 um 560,
rúmlega 400 ef metið er i heilum
störfum.
Hver hafa verið helstu verkefni
Rarik síðustu árin?
— Megin verkefnið var áður
rafvæðing dreifbýlisins og fjöl-
margra þéttbýlisstaða þar sem
ekki eru starfandi rafveitur sveit-
arfélaga og orkuvinnsla fyrir þessi
einangruðu svæði. Þarna var
oftast um að ræða lítil vatnsorku-
ver eða dísilstöðvar og reksturinn
óarðbær. Mörg bæjar- og sveitar-
félög óskuðu eftir því að Raf-
magnsveiturnar yfirtækju þessar
rafveitur eins og t.d. á Austfjörð-
um og víðar á landinu nema í ýms-
um stærri þéttbýlisstöðum.
30 býli utan rafveitusvæða
Vantar mikið á að öll sveitabýli
séu rafvædd?
— Milli 60 og 70 býli á landinu
búa nú við dísilrafstöð eða eigin
litla vatnsaflsstöð. Orkuráð, sem
gerir tillögur um rafvæðingu
sveita, hefur miðað við þau mörk,
að tengdir verði sveitabæir sam-
veitum sé meðalfjarlægð milli
þeirra innan við 6 km. Þannig
náum við til um helmings þessara
býla, en litið er svo á að með hin
30 sé hagkvæmara að halda áfram
rekstri dísilstöðva. Stefnt er að
því að raforkuverðið jafnist sem
mest milli þessara ólíku aðstæðna.
Hinar almennu framkvæmdir
Rafmagnsveitnanna taka til við-
halds og endurbóta á virkjunum,
lagningar stofnlína um orkuveitu-
svæðið og byggingar tilheyrandi
aðveitustöðva, lagningar dreifi-
kerfa i þéttbýli og sveitum svo og
annarra þeirra atriða, sem nauð-
synleg eru til rekstrar fyrirtækis-
ins. Tafla 10 sýnir umfang al-
mennra framkvæmda árið 1982.
Orkuveitusvæðin tengd
Næst fjallar rafmagnsveitu-
stjóri um svokallað stofnlínukerfi,
þ.e. hvernig tengd hafi verið sam-
an öll orkuveitusvæði landsins til
að tryggja sem öruggastan flutn-
ing raforkunnar og um leið hætta
raforkuvinnslu í dieselvélum, sem
orðin var mjög mikil á síðustu ár-
um:
— Uppúr 1970 var farið að huga
að samtengingu orkuveitusvæða
landsins og tengingu þeirra við
orkuöflunarkerfi Landsvirkjunar.
RAFORKUKERFI ÍSLANDS
RAf MAGN5VFITUR RlKiSWS ■ /'-
ThE STATE ELECTRiC POWFR WORKS • TJA„
Raforkukerfið eða helstu línur þess hafa verið dregnar hér inn á kort. Brotna línan frá Hólum, skammt frá Höfn,
sunnan Vatnajökuls, um Klaustur og að Sigöldu, er leið Suðurlínunnar, sem ráðgert er að taka í notkun árið 1983.
Hiutur Landsvirkjunar í orkukerfinu er við Hrauneyjafoss, Búrfell og Sigöldu og rekstur línanna þaðan í átt til
Reykjavíkursvæðisins og að Brennimel auk Sogsvirkjana.
Kristján Jónsson rafmagnsveitu-
stjóri.
Fyrsti áfangi byggðalínu var lagn-
ing 132 kV línu milli Akureyrar og
Varmahlíðar og í framhaldi af því
var ráðist í lagningu Norðurlínu
frá Vatnshömrum í Borgarfirði og
til Skagafjarðar árið 1975. Síðan
kom Austuriína, frá Akureyri til
Austfjarða, tenging Norðurlínu
við kerfi Landsvirkjunar í að-
veitustöð á Brennimel í Hvalfirði,
út frá Norðurlínu var lögð Vestur-
lína frá Hrútafirði um Dali og í
Mjólkárvirkjun á Vestfjörðum og í
desember sl. var tekin í notkun
Suðausturlína, sem liggur frá
Skriðdal til Hafnar í Hornafirði.
Síðasti áfangi hringtengingar að-
alstofnlínukerfisins er lagning
Suðurlínu, frá Höfn, sunnan
Vatnajökuls og að Sigöldu. Verkið
hefur þegar verið boðið út að
nokkru. Eiga framkvæmdir að
hefjast í vor og stefnt er að því að
ljúka þeim á árinu 1983.
Öruggari orkuflutningar
Með því að tengja landið saman
á þennan hátt verður orkuflutn-
ingur öruggari, en nú er Norður-
línan eina flutningsleið orkunnar
frá orkuverunum á Suðurlandi.
Þegar hringtengingunni verður
lokið er hægt að flytja orku í báð-
ar áttir og er það bæði hagkvæm-
ara og öruggara. Við gerum líka
ráð fyrir að veturinn 1983-84 muni
Norðurlínan ekki geta annað ein
raforkuflutningnum til Vestur-
lands, Vestfjarða, Norður- og
Austurlands.
Næstu virkjanir miða líka að
því að styrkja enn frekar orkuaf-
hendingu til landsvæðanna, þ.e.
með Blöndu og Fljótsdalsvirkjun
koma til virkjanir á nýjum svæð-
um, sem er hagkvæmara og örugg-
ara en að framleiða svo til alla
raforku fyrir landi á einu svæði.
Hér er því stefnt að dreifingu
virkjana um landið.
En áður en farið er út í þá sálma
er Kristján Jónsson beðinn að
greina frá stöðu fjármála:
— Tekjustofnar Rarik voru ein-
göngu af raforkusölu og síðar af
verðjöfunargjaldinu. Til að bæta
úr fjárhagsstöðunni lögðum við til
að ríkissjóður stæði undir óarð-
bærum eða félagslegum fram-
kvæmdum, þ.e. sem reksturinn
gæti ekki staðið undir. I sáttmála