Morgunblaðið - 01.10.1982, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. OKTOBER 1982
26
Guðrún María Ell-
ingsen — Minning
Það er góður íslenskur siður að
skrifa minningargreinar um látna
samferðamenn. Oft eru í þessum
greinum mikilsverðar heimildir
um menn og málefni: íslenskt
þjóðlíf og menningu.
Allir hafa til síns ágætis nokk-
uð, þótt misjafnlega sé skammtað.
Það eru ekki ætíð þeir, sem mest
láta á sér bera, er stærsta
skammtinn hafa fengið eða mest
láta af mörkum. Það eru ekki síð-
ur hinir, sem hljóðlátari eru, sem
bera uppi þjóðlífið og menningu
hvers lands.
Síst skal gert lítið úr því fólki,
sem skarar fram úr á einhverju
sviði, en til lítils væri það, ef þeir,
sem að baki standa, væru sljóir og
getulausir. Hvert starf, stórt eða
smátt: hver hugsun, sem er af
hinu góða, er jafn mikilvæg. Ást á
landinu: tungu þjóðarinnar,
menningu hennar og hin óbilandi
þrautseigja sem hefir enst í ellefu
aldir, hefir gert hið ómögulega
mögulegt: að hér skuli enn búa
sérstök þjóð, sem nýtur virðingar
annarra þjóða fyrir tungu sína og
menningu.
Hver einstaklingur, sem getur
miðlað öðrum af andlegum eða
áþreifanlegum verðmætum, er þar
með að leggja sitt fram í þjóðfé-
lagsbygginguna.
Því aðeins að allir, eða sem
flestir, skilji þetta er hugsanlegt
að íslensk þjóð geti lifað áfram í
þessu landi, lífi, sem er þess virði
að lifa því.
Einn slíkur einstaklingur hefir
nú lokið göngu sinni meðal okkar
og hefir þegar verið kvaddur.
Guðrún Ágústa Júlíusdóttir Ell-
ingsen var fædd í Keflavík 14. maí
1915. Foreldrar hennar, Guðfinna
Andrésdttir og Júlíus Petersen
voru góðir borgarar í samfélaginu.
Hjá þeim hjónum var mikið
hjartarúm og margt um manninn.
Þótt börnin væru mörg og efnin
ekki mikil var alltaf rúm fyrir
gesti til lengri eða skemmri dval-
ar. Kunnugir hafa borið mikið lof
á það heimili.
I þessu umhverfi ólst Guðrún
upp og mun hafa hlotið þar vega-
nesti, sem entist henni allt lífið.
Það kom fljótt í ljós að hún var
að mörgu leyti ekki sömu gerðar
og flestir jafnaldrar hennar og
hafði móðir hennar áhyggjur af
henni ef hennar sjálfrar missti
við. Það kom, að að því hlaut að
draga og var Guðrún þá aðeins 14
ára. Skrifaði móðir hennar þá
vinkonu sinni, Jónu Sigurjóns-
dóttur, er var búsett í Danmörku,
ráðskona á stórum og þekktum
plöntuskóla.
Bað hún hana um að taka að sér
þessa dóttur sína og sjá til með
henni. Var það auðsótt mál og fór
Guðrún til þessarar konu að móð-
ur sinni látinni. Reyndist hún
Guðrúnu mjög vel, svo sem hún
væri hennar eigin dóttir.
Svo hefir sagt sonur þessarar
konu, að hin unga íslenska stúlka
hafi vakið mikla athygli er hún
kom í skólann, sökum glæsi-
mennsku, gáfna og heiðarleika.
Þegar Guðrún kom heim nokkr-
um árum síðar hóf hún að vinna í
Hellisgerði í Hafnarfirði, en eigi
leið á löngu þar til hún giftist og
tók að sér móður- og húsmóður-
hlutverkin, sem eru ekki þau
veigaminnstu í þjóðfélaginu.
Með manni sínum, Ólafi E. Ein-
arssyni frá Garðhúsum í Grinda-
vík, eignaðist hún tvö börn, þau
Einar Guðjón, verslunarmann í
Reykjavík, sem er giftur Sigríði
Bjarnadóttur, hjúkrunarkonu og
Steinunni, félagsfræðing, sem nú
býr að Bólstað í Húnavatnssvslu,
ásamt manni sínum, séra Ölafi
Hallgrímssyni, sóknarpresti í
Bólstaðarhlíðarsókn.
Þótt Guðrún Ágústa nyti ekki
lengri skólagöngu hélt hún áfram
námi og varð að lokum vel mennt-
uð kona. Frá blautu barnsbeini
hafði hún hneigst að bókum og
höfundar þeirra urðu nú félagar
hennar og lífsförunautar. Af þeim
nam hún ekki aðeins fróðleik,
heldur tileinkaði hún sér visku
hinna miklu meistara.
Tolstoj, Gorki, Einar Bene-
diktsson og ótal fleiri urðu nú
lærifeður hennar og svo var komið
að hún fékk ekki bók á bókasafni,
sem einhvers virði er, sem hún
hafði ekki lesið og sumar oftsinn-
is.
Menntun er afstætt hugtak. —
Menningu margra þjóða, einnig
hér, er mikil hætta búin af skóla-
kerfi, sem beitir allri orku sinni í
að sérmennta fólk í ákveðnum fög-
um. Tæknivæðing nútímans krefst
þess að áhersla sé lögð á sér-
menntun á næstum öllum sviðum,
en almennri menntun er minni
gaumur gefin.
Menntamaðurinn er ekki lengur
menntamaður í þeim skilningi,
sem lengst af hefir verið lagður í
það orð, heldur aðeins hjól í stórri
vél.
Menningarsnautt menntafólk er
svo afleiðing þessa. Þetta var
henni ljóst og ræddi hún það oft.
Guðrún hafði yfirleitt mjög
ákveðnar skoðanir á hlutunum.
Hún fyrirleit hræsni og yfir-
drepsskap. Hún gat t.d. ekki skilið
samhengi á milli kenninga meist-
arans frá Nazaret og framferði
kristinna manna í gegnum aldirn-
ar.
Þessar kenningar tileinkaði hún
sér ósjálfrátt því að þær voru í
samræmi við lífskoðun hennar og
lífsviðhorf.
Háreist kirkjuskip og skreyttar
hallir reistar Guði til dýrðar voru
ekki mikils virði í hennar augum.
„Musteri Guðs eru hjörtun, sem
trúa.“ Það var hennar skoðun.
Hin nánu kynni hennar af hin-
um mikiu rithöfundum og andans
mönnum, sem yfirleitt tóku mál-
stað fátæklinganna svo og hennar
eigið upplag, gerði það að verkum
að samúð hennar og hugur stóð
með þeim er minna máttu sín í
þjóðflaginu og skuggamegin stóðu
í lífinu.
Hún vissi að „Guð á margan
gimstein þann, er glóir í manns-
orpinu." Hún reis ávallt upp til
varnar þeim, er hallir stóðu og
vissi „að réttur er ranglæti, er
vann ... að sekur er sá einn er
tapar."
Fátæktin gerir engan að betri
manni, nema síður sé. Hún skapar
ill örlög og ógæfu og hún er sök
tiltölulega fárra, sem berjast um
auð og völd. Móðir Jörð getur enn
fætt og klætt öll sín börn, en
mannkynið stendur frammi fyrir
Ragnarökum vegna þessarar bar-
áttu.
Guðrún Ágústa komst ekki hjá
mótlæti í lífi sínu. Það var henni
mikið áfall er hún missti síðari
mann sinn, Erling Ellingsen, for-
stjóra, eftir nokkurra mánaða
sambúð. Þótt hún bæri það ekki
utan á sér, beið hún þess aldrei
bætur. Hún virti mann sinn og þá
ekki síður móður hans er hún
kynntist og dáði mjög. Reyndist
hún henni vel eftir mætti og kom
þá gleggst fram hið hlýja hjarta-
lag hennar og það hversu mikill
mannþekkjari hún var.
Margir kepptust við að fá að
ræða við þessa gáfuðu og
skemmtilegu konu, sem hafði svör
á reiðum höndum við næstum
hverju sem var, svo að hámennt-
aðir háskólaborgarar máttu vara
sig.
Þetta var stundum misskilið en
hún lét það sem vind um eyrun
þjóta. Henni var sama um allar
Gróusögur, hlustaði aldrei á þær
og sagði þær aldrei sjálf. Hún
fyrirleit alla sýndarmennsku og
ytra prjál og mat fólk ekki eftir
ytri búnaði, heldur innri gerð.
Ekki var heiglum hent að lenda
í orðasennu við hana. Hún var
fljót til svars og orðheppin mjög.
Guðrún hafði áhyggjur af firr-
ingu nútímans; óttaðist rótleysi
mikils hluta uppvaxandi kynslóð-
ar. Hún hafði áhyggjur af barna-
börnum sínum, hvernig þeim
reiddi af í hinum miskunnarlausu
ólgusjóum lífsins þar sem öldurn-
ar fara síst lækkandi.
Hún reyndi að leiðbeina þeim
eftir mætti og búa þau undir lífið,
þeim er höfðu aldur til að skilja.
En hún átti 7 barnabörn. Enginn
vafi er á að það verður þeim mik-
ilvægt veganesti ef þau bera gæfu
til að tileinka sér leiðbeiningar
ömmu sinnar, sem engin ástæða
er til að efast um, en hún var þeim
mjög góð.
Einkum var það dóttursonur
hennar, Knútur, er dvaldi oft
langdvölum hjá ömmu sinni og
var hjá henni síðustu stundirnar,
sem naut Ieiðbeininga hennar.
Hann hefir þegar sýnt að þar
var ekki sáð í grýtta jörð. Er hann
hinn mesti efnispiltur. Var sam-
band þeirra náið og innilegt.
Guðrún ráðgerði að fara á ný til
Danmerkur og reyna að ná heilsu
á ný, en til þess kom ekki. Hún
hefir nú fengið þá heilsubót, er við
öll fáum að lokum.
Samferðafólki sínu verður hún
ávallt minnisstæð, því að hún var
mjög óvenjuleg kona. Margir
bestu vina hennar eru horfnir og
við viljum trúa því að öllu sé ekki
lokið við hérvist okkar og ef það er
rétt, verður henni vel fagnað.
P.F.
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í siðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hiið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
raeð góðu línubili.
Móöir okkar. + SIGRÍÐUR JÓNSDÓTTIR,
Laugavegi 132,
lést í öldrunardeild Landspítalans, Hátúni 10B, miövikudaginn 29.
september.
Jaröarfórin fer fram frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 5. október kl.
15.00. Jón Guömundsson, Ingibjörg Guömundsdóttir, Höröur M. Felixson, Soffia Felixdóttir.
+
Eiginkona mín, móöir, tengdamóöir og amma,
MARGRÉT J. KJERÚLF,
Míötúni 30, Raykjavík,
lést í Landspítalanum fimmtudaginn 30. september.
RagnarMagnúsaon.
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Faöir okkar og tengdafaöir,
SIGURJÓN JÓNSSON,
Syöra-Langholti,
áöur Bakkaatíg 4, Reykjavík,
andaöist i Landakotsspítala miövikudaginn 29. september.
Börn og tengdabörn.
+
SIGURDUR GUDMUNDSSON,
Grandavegi 39, Reykjavík,
lést hinn 29. september.
Fyrir hönd vandamanna,
Guörún Eggertsdóttir og synir.
+
Þökkum innilega auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og útför
eiginmanns, fööur, tengdafööur og afa,
ÓSKARS EMILS GUDMUNDSSONAR,
Háageröi 17.
Þórhildur Þórarinsdóttir,
Þórarinn Óskarsson, Þorbjörg Jósefsdóttir,
Guójón Óskarsson, Kristín Daníelsdóttir Bergmann,
Snjólaug Soffía Óskarsdóttir, Hrafn Hákonarson,
Ragna Fanney Óskarsdóttir,
og barnabörn.
+
Eiginmaöur minn, faöir og tengdafaöir,
SIGURÐUR MAGNÚSSON,
fyrrum skipstjóri og útgerðarmaöur frá Eskifiröi,
lést í Landspítalanum aö kvöldi 29. september.
Halldóra R. Guömundsdóttir,
Vilm. Víðir Sigurösson, Jóhanna Á. Þorvaldsdóttir,
Björg S. Blöndal, Theodór Blöndal.
+
Alúöarþakkir færum viö öllum þeim, er auösýndu okkur samúö og
vinarhug viö andlát og útför móður okkar, tengdamóöur, ömmu og
langömmu,
JÓNU ÖNNU BJÖRNSDÓTTUR
frá Stykkishólmi.
Guömundur Marteinsson,
Heiöar B. Marteinsson,
Jóhann S. Marteinsson,
Hulda J. Marteinsdóttir,
Herdfs M. Marteinsdóttir,
Lára K. Marteinsdóttir Wiken
tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn.
+
Eíginkona mín, móöir, dóttir og systir,
ÁSTA SIGURLAUG TRYGGVAOÓTTIR,
Skólabraut 2, Garöi,
sem lést 25. september, veröur jarösungin frá Útskálakirkju laug-
ardaginn 2. október kl. 13.30.
Kristinn Þorsteinsson og börn,
Tryggvi Einarsson og systkini hinnar látnu.
+
Eiginmaöur minn, sonur, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
GUÐLAUGUR ÞÓRARINN HELGASON,
Brimhólabraut 32, Vestmannaeyjum,
veröur jarösunginn frá Landakirkju laugardaginn 2. október kl.
15.30.
Lilja Jensdóttir,
Helgi Guölaugsson,
Guörún Guölaugsdóttir, Ingólfur Geirdal,
Kristný Guölaugsdóttir, Rúnar Bogason,
Helga Guölaugsdóttir, Pétur Sigurösson,
Svanhildur Guölaugsdóttir, Jóhannes Ólafsson,
Gylfi Þór Guölaugsson, Stefanía Ástvaldsdóttir,
Erna Guölaugsdóttir
og barnabörn.