Morgunblaðið - 21.12.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1982
19
Stuðmannamyndin
Kvíkmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Eitt af alvarlcgri atriðum myndarinnar. Egill Ólafsson og Tinna Gunn-
laugsdóttir um borð um skemmtiferðaskipi.
STUÐMANNAMYNDIN
Leikstjóri: Ágúst Guðmundsson
Kvikmyndataka: Iíave Bridges
Hljóð: Júlíus Agnarsson og
Gunnar Smári Helgason
Leikmynd:
Anna Th. Rögnvaldsdóttir
Leikbúningar: Dóra Einarsdóttir
Leikmunavarsla:
Þorgeir Gunnarsson
Aðstoðarleikstjóri:
Tinna Gunnlaugsdóttir
Stuðmenn nefna fyrstu kvik-
mynd sína Með allt á hreinu.
Þessi kvikmynd hefur verið
rækilega kynnt sem gamanmynd
sem „... henti næstum allri fjöl-
skyldunni". Að vissu marki
stenst þessi fullyrðing. En á það
ber að líta að efnisþráður þess-
arar myndar er næsta tragískur.
Frá því Kristinn Styrkársson
Proppé, söngvari í Stuðmönnum,
og Harpa Sjöfn, söngkona í Gær-
unum, slíta samvistum, er stöð-
ugur þveitingur þessara tveggja
hljómsveita um sveitir landsins
við misjafnar undirtektir lands-
lýðs. Má eiginlega segja að
þarna greini áhorfandinn í
hnotskurn raunasögu íslenskra
popphljómsveita sem verða að
láta sér nægja að troða upp í
félagsheimilum misvel búnum,
en áheyrendur velflestir orðnir
heyrnarlausir sökum ofurölvun-
ar — áður en ballið byrjar. Og
loksins þegar rofar til og heims-
frægðin blasir við er aðeins um
símagabb að ræða. Hvort
Stuðmenn eru að gera hér upp
eigin sakir skal ósagt látið en
einhvern veginn fannst mér
mega greina bak við ólíkindalæt-
in vissa eftirsjá eftir þeim tíma
er heimsfrægðin leyndist bakvið
næsta horn. Nú eru Stuðmenn
velflestir orðnir stútungar með
drauma æskunnar að baki nema
einn sem ekki hefir gefist upp,
enda búsettur í Hollywood.
„Bravó" Jakob Magnússon.
En ekki orð meira um hina
tragísku hlið Stuðmannamynd-
arinnar, víkjum að húmornum.
Eins og áður sagði ber töluvert á
ólikindalátum í myndinni, svo
mjög að jafnvel má líta svo á að
þegar alvaran er hvað mest þá
beri áhorfandanum að hlæja
hæst. Það er hinsvegar ekki
sjálfgefið að áhorfandinn átti
sig á hvenær Stuðmenn séu að
gantast og hvenær ekki. Ef hann
hefir hins vegar náð þeim þroska
að lita á lífið sem einn allsherjar
brandara þá getur hann vafa-
laust velst um þá stund er Með
allt á hreinu ber fyrir á tjaldinu.
Ég hef því miður ekki átt þess
kost að alast upp innan raða
Stuðmanna og hefi því dálítið
aðra sýn á lífið. Ég hló því ekki
ætíð þegar mér bar að hlæja
samkvæmt Stuðmannaformúl-
unni, hinsvegar hló náunginn í
sætinu fyrir aftan mig óaf-
látanlega alla myndina í gegn og
telst þar með væntanlega inn-
vígður Stuðmaður.
En Stuðmenn nálgast ekki
bara áhorfendur eins og hirðfífl
hirðina með ólíkindalátum, þeir
bregða og fyrir sig kómískum
tilburðum af hefðbundnara tagi.
Gott dæmi um kómíska tilburði
er að finna í skyggnilýsingar-
þætti Eggerts Þorleifssonar.
Féll Eggert svo meistaralega í
trans að frumsýningargestir
klöppuðu óspart (við skulum
vona að Stuðmenn hafi skotið
það sterkum rótum i þjóðlífi
okkar um næstu aldamót að þá
klappi bíógestir fyrir alvarleg-
ustu tiltektum þeirra). Fleiri
dæmi mætti sjálfsagt tína til
þar sem hláturtaugar áhorfand-
ans eru kitlaðar á hefðbundinn
hátt, en hér er sjón sögu ríkari.
Nú vona ég bara að lesandinn
skilji ekki orð mín svo að kvik-
mynd Stuðmanna Með allt á
hreinu sé mynd þar sem stöðugt
skiptast á kómísk og tragikóm-
ísk atriði. Slík uppbygging er
næsta vafasöm, sérstaklega þeg-
ar ætlast er til að áhorfandinn
hlægi allan tímann. Eins og allir
vita eru Stuðmenn fyrst og
fremst tónlistarmenn. Þannig
tengja þeir atburðina í myndinni
næsta fimlega saman með músik
sem músikfróður vinur minn, er
ég kvaddi mér til ráðuneytis, tjá-
ir mér að sé fyrsta flokks. Þá má
ekki gleyma því að Grýlurnar
koma hér fram til jafns við
Stuðmenn, en þessar ágætu tón-
listarkonur eru fyililega jafnok-
ar erlendra kynsystra að því mér
var tjáð. Ekki spillir að hljóð-
upptakan og hljóðblöndunin er
með ágætum. Minnist ég reynd-
ar ekki að hafa hlýtt á jafn
vandaða hljóðupptöku fyrr í ís-
lenskri kvikmynd. Hljóðupp-
tökumennirnir Július Agnarsson
og Gunnar Smári Helgason eru
greinilega með allt á hreinu í
þessu efni. Hvað öðrum tækni-
legum þáttum viðkemur virðist
mér kvikmyndatökumaðurinn
„Davíð frá Brú“, leikmynda-
hönnuðurinn Anna Th. Rögn-
valdsdóttir og leikbúningahönn-
uðurinn Dóra Einarsdóttir
sömuleiðis vera með allt á
hreinu — svo mjög að stundum
fannst manni að snilldina vant-
aði.
En þótt tæknilegir þættir séu
á hreinu er ekki leikurinn ætið
til fyrirmyndar. Stuðmenn, sér-
staklega Égill Ólafsson, Valgeir
og Jakob, sýna viss tilþrif að ég
tali nú ekki um Eggert Þorleifs-
son sem virðist fæddur sprelli-
karl, en afskaplega er leikur
stúlknanna veikur ef undan er
skilin Ragnhildur Gísladóttir,
Tinna og Anna Björns, sem eru
lausar við vandræðalegt handa-
pat og annað slíkt sem fylgir
áhugaleikmönnum gjarnan.
Flosi er þarna í hlutverki Þórðar
barnakennara og ferst það vel úr
hendi.
Annars skiptir leikurinn ekki
svo miklu máli i þessari mynd
heldur sá alvörulausi andi sem
svífur yfir vötnunum og gerði
það að verkum að undirritaður
var mun léttstígari er hann kom
út af myndinni en þegar hann
fór inn í bíóhúsið. Það var ein-
hvernveginn einsog maður hefði
allt á hreinu þegar komið var út
í kófið og vetrarríkið og ég
skellihló að fjögurfréttunum í
útvarpinu í fyrsta skipti í mörg
ár — samt er ég ekki Stuðmaður.
Hver veit nema maður öðlist
þann þroska. Sumir segja reynd-
ar að menn verði ekki Stuðmenn
fyrr en komið sé á elliheimilið.
Ég óska Ágústi Guðmundssyni
til hamingju með að hafa náð
þroska svo fljótt sem Með allt á
hreinu ber vitni um. Hvort
áhorfendur taka jafn fljótt við
sér verður tíminn að leiða í ljós.
Mikið rit um merkan mann
í ritdómi um bókina segir Guömundur
Daníelsson rithöfundur svo í blaöinu
Suðurlandi 11. desember sl.:
„Þessi bók er ekki aðeins saga
Ingólfs á Hellu og fjölskyldu hans,
heldur stjórnmálasaga landsins
marga áratugi, saga gerbyltinga á
flestum sviðum. Bókin er mikils-
háttar verk um atgerfismann."
í ritdómi í Morgunblaöinu 18. des-
ember segir Erlendur Jónsson meöal
annars:
„Meginkostur þessarar bókar er
að mínum dómi sá, hversu grannt
er farið ofan í saumana á íslensk-
um stjórnmálum allan þann tíma
frá því er sögumaður tók að fylgj-
ast með og þar til þessum hluta
endurminninganna lýkur. Ingólfur
á Hellu er, eins og Páll Líndal segir
í formála, „maður sem hófst af
sjálfum sér til æðstu metorða fyrir
skarpa greind, óvéfengjanlegt
raunsæi, ótvíræöan dugnað og
mikla ósérplægni."
Páíi Lindal
Ingólfur
^ I T . tt . ,
a tiellu
Bókin um Ingólf á
Hellu er tvímœla-
laust ein athyglis-
verðasta bókin sem
út hefur komið fyrir
þessi jól. I bókinni
segir einn mesti
stjórnmála-
skörungur þessarar
aldar frá mönnum
og málefnum af
hispursleysi og
sanngirni.
Barónsstíg 18,101 Reykjavík.
Sími: 1 88 30.