Morgunblaðið - 21.12.1982, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1982
33
Guðlaugur Gíslason
Jóns Björnssonar frá Bólstaðar-
hlíð, sem var einn þeirra fjögurra,
sem björguðust af Guðrúnu.
Myndasafn Jóns Björnssonar af
íslenskum skipum er orðið stór-
merkilegt og get ég ekki annað en
hér í leiðinni bent á, að slíkan
mann með eldáhuga safnarans
ætti þegar í stað að ráða að fyrir-
huguðu Sjóminjasafni Islands.
Væntanlegt Sjóminjasafn ætti
strax að tryggja sér myndir Jóns,
sem ná nú til skipa og báta frá
öllum verstöðvum landsins.
í formála kaflans um slysfarir
saknaði ég að sjá ekki nafn Jóns
heitins Sigurðssonar, Vestmanna-
braut 73, þegar getið er heimilda í
bókum Steinars J. Lúðvíkssonar,
Þrautgóðir á raunastund. Báta-
teikningar Jóns, einar 5 myndir í
kaflanum, eru ómerktar.
Þetta ætti að vera auðvelt að
lagfæra. Jón Sigurðsson ritaði
merkilegar frásagnir af sjóslysum
við Vestmannaeyjar, sem eru m.a.
heimildir Steinars og fleiri, sem
hafa skrifað um slys Vestmanna-
eyjabáta. Kaflar um samtímaat-
burði, saga vatnsveitunnar og
samgöngumálin eru mjög fróðleg-
ir. Þar kemur m.a. fram, að allar
götur síðan 1916 fjailaði sýslu-
nefnd og bæjarstjórn Vestmanna-
eyja um þetta vandamál Eyja-
manna, sem fyrst var leyst með
útlögn tveggja vatnsleiðsla árið
1968 og 1971. Þetta var brautryðj-
endaverk á heimsmælikvarða, sem
stórfyrirtækið NKT í Kaup-
mannahöfn tók að sér.
I kaflanum um vatnsöflun kem-
ur m.a. fram, að ein hugsanlegra
lausna voru kaup á lítilli kjarn-
orkustöð, sein var þá til sölu í
Bretlandi. Víða í bókinni er komið
inn á björgunar- og öryggismál,
m.a. er getið um tilkynninga-
skyldu Vestmannaeyjaflotans
skömmu eftir 1940, en Björgunar-
félag Vestmannaeyja greiddi í
upphafi og lengi vel hálf laun næt-
urvarðar á Loftskeytastöðinni í
Vestmannaeyjum. Árið 1927
gekkst Björgunarfélagið fyrir
birtingu veðurskeyta tvisvar á sól-
arhring fyrir almenning og sjó-
menn.
Forvitnilegur kafli er um
hraunhitaveituna. I bókarlok er
skrá og myndir af þingmönnum
Vestmannaeyinga frá upphafi, svo
og lækna og presta í Vestmanna-
eyjum.
Mikið hagræði er að hafa þessar
skrár embættismanna á einum
stað, en þetta er dreift um hin
ýmsu töl eins og alþingismanna-
tal. læknatal o.fl.
I kaflanum um Barnaskóla
Vestmannaeyja og myndarlegt
átak sýslunefndar árið 1880 hefði
mátt geta þess, að fyrsti barna-
skóli landsins var settur á stofn í
Eyjum árið 1745.
Hér hefur í stuttu máli verið
gerð grein fyrir efni bókar, sem
spannar vítt og breitt svið eins
mesta athafnapláss landsins.
Að sjálfsögðu nær bókin ekki til
allra þátta Vestmannaeyja, en
hún er mikilsvert framlag í þá
mósaikmynd, sem saga eins
byggðarlags er. Höfundur hefur
lagt mikla vinnu og alúð í gerð
bókarinnar. Viðfangsefnið er hon-
um mjög kært.
Forvitnilegt og mjög æskilegt
hefði verið að fá enn meira úr
sögu samtímans, þar sem höfund-
ur var sjálfur þátttakandi og iðu-
lega frumkvöðull.
Mikið moldviðri hefur iðulega
verið í stjórnmálum í Vestmanna-
eyjum og gætu sagnfræðingar síð-
ar meir orðið í nokkrum vanda að
átta sig á staðreyndum. Það er því
nauðsynlegt að öll sjónarmið komi
fram, ekki síst þeirra, sem voru í
eldlínunni. Guðlaugur Gíslason er
vel pennafær, skrifar lipurt og
læsilegt mál. Hann ætti að taka
saman kafla úr stjórnmálasögu
sinni, persónulegar endurminn-
ingar, sem bók hans sneiðir hjá
sem réttast er í bók með svipuðu
sniði og hér er fjallað um. En fróð-
legt væri að fá sjónarmið og
reynslu stjórnmálamanns, sem
tók þátt í rás atburða og fram-
kvæmdum í Vestmannaeyjum í yf-
ir 40 ár.
Af sérlegum athugasemdum við
bókina, sem ætti að vera auðvelt
að lagfæra, því að það er trúa mín,
að Eyjar gegnum aldirnar verði
bók, sem fljótlega verður endur-
prentuð, vil ég nefna, að æskilegra
væri að hafa ítarlegri myndar-
texta við gullfallega mynd á bls.
11, þar sem eru sýndar allar suð-
ureyjarnar. Þá vantar texta við
mynd af gamla þinghúsinu og
barnaskólanum, Heimagötu 3, svo
og höfundarnafn við málverk Eng-
ilberts Gíslasonar á bls. 28. Við
mynd á bls. 17 væri æskilegt að
hafa ártal. Á bls. 12 undir mynd á
að standa Helgafell og Eldféll í
stað Sæfell og Helgafell. Þá vant-
ar myndir af tveimur síðustu bæj-
arstjórum kaupstaðarins á bls. 25
um yfirlitsmynd af bæjarstjórum.
Meinleg prentvilla er á bls. 40, þar
stendur Guðrún Símonardóttir
(Tyrkja-Gudda) frá Bakkagerði,
en á auðvitað að vera Stakkagerði.
Myndin af Kristjáni í Klöpp á ní-
ræðisaldri uppi í Heimakletti er
ómerkt. Ég hefi aldrei séð þessa
mynd áður, hún er í senn
skemmtileg og merkileg. Það er
galli á jafn vandaðri bók, að ekki
fylgir skrá yfir heimildarit, þó
heimilda sé víða getið í upphafi
kafla og betur kann ég við skrá
yfir höfunda mynda, en nafn ljós-
myndara undir hverri mynd,
sérstaklega þó, þegar einn ljós-
myndari er höfundur nær allra
myndanna. Svipur bókarinnar
hefði orðið enn fallegri án þessa.
Þegar á heildina er litið er mik-
ill fengur að Eyjar gegnum aldirn-
ar og bókin mun verða eldri og
yngri Vestmannaeyingum kær-
komin lesning. Ég óska höfundi til
hamingju og þakka honum og út-
gefanda vandaðan frágang mynda
og texta, ekki síst hina fallegu
kápumynd eftir C.W. Ludvig af
Vestmannaeyjahöfn frá 1780.
Femiieu náttkjólar
100% BÓMULL
LONDON DÖMUDEILD
Austurstræti 14, sími 14260.
ÍSLENSKAR BÆKUR
ttí-ot FATnATJ HÆP'KTTP
rjflJ inli I Irl IX OrljiVUri
MYIVTDRÖINTD
Bókaverslun Snæbjamar
Hafnarstræti
%