Morgunblaðið - 29.12.1982, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 1982
Útgefandi uiMafrifr hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 150 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 12 kr. eintakiö.
Virðing
og vegur bóka
Engin þjóð er líklega jafn
sjónvarpsvædd og hin
bandaríska, þó sýnist þar lítið
lát á bókaútgáfu og fáar bæk-
ur eru þykkari eða með
þéttskrifaðri síðum en þær
bækur sem ná mestum vin-
sældum meðal bandarískra
lesenda. Ástæða er til að
minna á þessa staðreynd þar
sem sjónvarps- og myndvæð-
ing hefur verið í algleymingi
hér undanfarin misseri og
jafnframt hefur komið fram,
að fyrir þau jól sem við nú
höldum hátíðleg hafi verið
gefnar út fleiri bækur hér á
landi en á árinu 1981 og þó
lengra væri leitað. Bókaút-
gáfa er áhættusöm en þrátt
fyrir það, myndvæðingu og
aukinn hlut hljómplatna og
snældna spretta ný útgáfu-
fyrirtæki á fót hraðar en flest
önnur og höfundar sjálfir
fylgja framleiðslu sinni eftir
til kaupenda í bókaflóðinu
fyrir tilstilli eigin fyrirtækja.
Heimur bókanna á íslandi er
því ævintýraheimur í fleiri en
einum skilningi og sé rétt að
málum staðið er með öllu
ástæðulaust að örvænta um
stöðu bókarinnar andspænis
öðru sem almenningi er boðið
sér til menntunar, fróðleiks
og afþreyingar.
Áhugi á bókum, söfnun
bóka, lestur bóka og virðing
fyrir rithöfundum hefur verið
mikil meðal íslendinga um
aldir, raunar er bókmennta-
arfurinn forsenda þess að við
erum sérstök þjóð í þjóðahaf-
inu. Bókin mun njóta góðs af
þeirri hljóðlátu byltingu sem
er að breyta lífsháttum
manna í iðnvæddu þjóðfélög-
unum, menn þurfa að verja
sífellt minni tíma í brauð-
stritið og geta þess í stað
ræktað garðinn sinn meira en
áður, ræktað anda sinn og
hlúð að því sem á hugann
sækir. Bókin er tvímælalaust
tilvalin til mannræktar og
enginn þarf að óttast að hún
ryðjist með óviðurkvæmi-
legum hætti inn á heimili
manna og skaði viðkvæmar
barnssálir. í því efni er bókin
gjörólík myndefninu, en
gagnvart því standa blessuð
börnin berskjölduð og sú
skoðun nýtur almenns stuðn-
ings að án opinberrar íhlut-
unar verði ekki við brugðist
af nægilegri hörku og festu.
Þótt menn deili um efni bóka
og ýmislegt af því sem í
mörgum þeirra stendur hefði
betur verið látið ósagt, eiga
hömlur á ritfrelsi ekki rétt á
sér nema í algjörum undan-
tekningartilvikum.
Tómstundir sínar nota
menn ekki aðeins til að njóta
heldur einnig til að skapa. Til
hinnar hljóðlátu frístunda-
byltingar má því að einhverju
leyti rekja það, hve margir
nýir höfundar kveðja sér
jafnan hljóðs á hverri bóka-
vertíð. Hinum, sem helga sig
ritstörfum, hafa ef til vill
framfæri sitt af þeim og setja
sér metnaðarfull markmið
sem ekki verður náð nema
fyrir þrotlausa baráttu og
áralanga ögun, kann að þykja
nóg um bægslagang nýlið-
anna og víst er, að hvimleiður
er hávaði auglýsinganna í
kringum bókina, hinn þögula
vin þakkláts lesanda. Væri
svo sannarlega æskilegt að
auglýsingaflóðið í sjónvarp-
inu væri ekki fylgja jólabók-
anna. Með sjónvarpsauglýs-
ingunum er verið að breyta
ímynd bókarinnar, sérstak-
lega í hugum yngstu áhorf-
endanna, sem eru í hópi
tryggustu aðdáenda auglýs-
ingatíma sjónvarpsins. Sé
mat þessa hóps á bókum rugl-
að með innihaldslausum og
fáfengilegum auglýsingum
útgefenda eru þeir sjálfir að
grafa sína eigin gröf og bók-
arinnar. Bókin á svo sannar-
lega annað skilið af bókaþjóð-
inni.
Góð
kirkjuaðsókn
Séra Bernharður Guð-
mundsson, fréttafulltrúi
þjóðkirkjunnar, skýrði frá því
hér í blaðinu í gær, að kirkju-
sókn hafi verið „feiknarlega
mikil“, hvorki meira né
minna, nú um hátíðarnar.
Þetta er gleðileg frétt, því að
góð kirkjusókn gefur til
kynna ræktarsemi við þann
þátt í lífi okkar og menningu
sem veitir mestan styrk,
kristna trú.
Það kemur fram í frásögn
séra Bernharðs að vegna fjöl-
mennis hafi fólk þurft- að
hverfa frá dyrum Hallgríms-
kirkju á jólanóttina, þar sem
herra Sigurbjörn Einarsson,
fyrrum biskup, prédikaði í
miðnæturmessu. Þetta mikla
guðshús hefur verið lengi í
smíðum og er svo sannarlega
tími til þess kominn að gengið
verði skipulega til þess verks
að koma því undir þak. Davíð
Oddsson, borgarstjóri í
Reykjavík, hefur boðað að á
næsta ári verði fjárveiting
borgarsjóðs til Hallgríms-
kirkju tífölduð, með það fyrir
augum, að kirkjubyggingunni
verði Iokið 1986 á 200 ára af-
mæli Reykjavíkur. En þjóðin
öll þarf að leggja hönd á plóg-
inn fyrir Hallgrímskirkju,
hin mikla kirkjusókn um jólin
er hvatning til dáða.
Starfemenn óttas
„ÞAÐ liggur við að maður fari að
biðja um möppu utan um öll þessi
uppsagnarbréf sem maður hefur
fengið í hausinn á þessu síðasta ári.
Uppsagnarbréfið núna er það
sjöunda á árinu,“ sagði Sofus Berth-
elsen, starfsmaður í frystihúsi Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar, en eins og
komið hefur fram í fréttum hefur um
200 manns nýlega verið sagt þar upp
störfum.
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar hef-
ur átt við mikla rekstrarörðugleika
að stríða undanfarið, bæði vegna
hinna almennu erfiðleika, sem að
allri útgerð í landinu steðja, og
eins vegna þess að aðgerðir stjórn-
valda í september til hjálpar út-
gerðinni hafa ekki gagnast Bæjar-
útgerð Hafnarfjarðar nema að
takmörkuðu leyti, eins og kom
fram hjá Sigurði Þórðarsyni,
stjórnarformanni, í Mbl. í gær.
Töldu forráðamenn fyrirtækisins
því ekki lengur fært að halda
rekstri togaranna áfram við
óbreyttar aðstæður. Togurunum
hefur verið lagt og 50 undirmönn-
um á togurunum og 150 manns í
frystihúsinu verið sagt upp störf-
um. Uppsögnin kemur til fram-
kvæmda 4. janúar.
En hvernig koma þessar upp-
sagnir við starfsfólkið? Mbl. hafði
samband við nokkra starfsmenn
frystihússins í gær.
„Það er einfalt mál. Maður fer á
hausinn," sagði Örn Rúnarsson.
„Þetta kemur sér mjög illa fyrir
mig þar sem ég stend í íbúðarkaup-
um. Auðvitað mun maður reyna að
leita sér að vinnu ef það dregst
eitthvað á langinn að byrjað verði
aftur, en ég óttast bara að það sé
enga vinnu að fá.“
Sofus Berthelsen, starfsmaður
frystihússins í 9 ár, var ekki eins
svartsýnn: „Þetta kemur ekkert
mjög illa við mig persónulega. Ég
hef ekki fyrir öðrum en mér og
konunni að sjá, þar sem börnin eru
vaxin úr grasi. Hins vegar er ég
hræddur um að þetta geti komið
illa við margt fjölskyldufólk. En
það er aldrei að vita hvernig þetta
fer. Þetta er sjöunda uppsagnar-
bréfið sem við fáum á árinu og
þessar uppsagnir hafa ekki allar
komið til framkvæmda."
Flestir voru þó þeirrar skoðunar
að það yrði nokkur bið á því að
vinna hæfist aftur. Helga Guðjóns-
dóttir og Kristín Jónatansdóttir
álitu báðar að það væri langt „frí“
framundan. „Við skulum minnast
þess að í janúar sl. var svipað
ástand og þá dróst það vel á annan
mánuð að vinna hæfist aftur,"
sagði Helga. „Ég á ekki von á því
að það verði neitt öðruvísi núna.
Annars er ég, og við flestar sem
vinnum hérna, mjög ósátt við að
það skuli vera hægt að segja okkur
upp með viku fyrirvara. Þetta sýn-
ir hvað atvinnuöryggi okkar er lít-
Helga Guðjónsdóttir (t.v.) og Kristín Ji
meðan þær spjölluðu við blaðamann Ml
Örn Rúnarsson og Sofus Berthelsen við kaffiborðið. Sofus er að undirrita
áskorun til bæjaryfirvalda og ríkisstjórnarinnar þess efnis, að sjá til þess að
fiskvinnslan komist í gang sem fyrst aftur. MorcunhiaAíA/ Krwtján Kinarsson
„Omögulegt að spá um hvað þetta
ástand varir lengi“, segir Olafur Jó-
hannsson trúnaðarmaður.