Morgunblaðið - 11.03.1983, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. MARZ 1983
ANDERSHANSEN
AFINNLENDUM
VETTVANCI
V
Islendingar
íslendingar velja sjálfum sér oft ýmis virðingarheiti á tyllidögum,
svona eins og til að minna hverjir aðra á sérstöðu og sjálfstæði þjóðarinn-
ar og til að vekja athygli á því hve einstök íslensk menning er í sinni röð.
„Bókaþjóðin" er líklega sú nafngift af þessum toga sem oftast hcyrist, og
af svipuðum toga er heitið „Sögueyjan", sem vitnar til þess að hér búi
þjóð sem á sér rætur í fornri og nýrri sagna- og bókmenningu.
Víst er um það, að virðingar-
eða sæmdarheitið „bóka-
þjóðin" geta íslendingar borið
með sóma, sé til dæmis litið til
þeirrar staðreyndar, að meðal
230 þúsund manna þjóðar eru
gefnar út milli 400 og 600 nýjar
bækur. Slíkt er ekki lítið, og
hlýtur að benda til þess að á öll-
um þorra heimila í landinu sé
allgott safn bóka. Margar aðrar
þjóðir munu að sönnu gefa út
viðlíka margar bækur miðað við
fólksfjölda, eða jafnvel fleiri svo
sem Bandaríkjamenn, en leiða
má að því nokkur rök að hér-
lendis skipi bókin meiri virð-
ingarsess en meðal annarra mik-
illa bókaþjóða. Það sést meðal
annars á því, hve bækur hér eru
alla jafna gefnar út í vönduðum
útgáfum, og einnig á því hve
bóksala er bundin við jólin, þeg-
ar fólk leitar gjafa til að gleðja
vini og sína nánustu. — Um hitt
er hins vegar erfiðara að segja,
hversu mikið allar þessar bækur
eru lesnar, en minna má á ný-
lega skoðanakönnun sem erlend-
ir aðilar gerðu hér, sem benti til
þess að efni fornsagnanna væri í
auknum mæli að verða íslend-
ingum framandi. Þeir gunnreifu
kappar, Gunnar, Héðinn og
Njáll, standa mönnum ekki eins
lifandi fyrir hugskotssjónum og
var, samkvæmt könnuninni.
Vonandi er ekki sömu sögu að
segja um allt annað efni sem hér
er gefið út, af nútímabókmennt-
um, fræðiritum og sögulegum
fróðleik. Svo mikið er að
minnsta kosti víst, að þar til
annað verður sannað, og þar til
einhverjir „vondir menn“ leiða
það í ljós með óumdeilanlegum
hætti, munu íslendingar halda
áfram að berja sér á brjóst, og
kalla sig „bókaþjóð" með nokkru
yfirlæti í röddinni.
Hér er síður en svo ætlunin
að gera lítið úr íslenskum
bóka- og bókmenntaáhuga, öðru
nær. En freistandi er að vekja
athygli á öðrum þætti íslenskrar
menningar, sem virðist vera ekki
síður fyrirferðarmikill en bóka-
þátturinn, en það er íslensk
myndlist. Alla þessa öld hafa fs-
lendingar átt sína „stóru menn“
á sviði myndlistarinnar, sem
borið hafa ægishjálm yfir aðra,
og jafnframt gert það að verkum
að hvert mannsbarn þekkir
nokkuð til þessarar listgreinar
og kann skil á nokkrum lista-
mönnum og list þeirra. Menn á
borð við Kjarval, Ásgrím, Þórar-
in B. Þorláksson, Mugg, Einar
Ásmundsson, Ríkharð, Sigurjón
Ólafsson og Ásmund Sveinsson
u
kannast allir íslendingar við, og
tugi annarra yngri og eldri mál-
ara og myndgerðarmanna. Þess-
ir brautryðjendur hafa orðið til
þess að skapa hér á landi hefur
orðið til myndlistaráhugi, ís-
lensk myndlistarhefð hefur
skapast, og listsmekkur þjóðar-
innar hefur þroskast i áranna
rás.
Nú er svo komið að mjög
mikill myndlistaráhugi
ríkir hér á landi, og margir
listmálarar fullyrða, að óvíða sé
betra að vera starfandi mynd-
listarmaður en hér. Fjöldi góðra
sýningarsala er fyrir hendi, fólk
fjölmennir á sýningar, og alla
jafna er mikil og jöfn mál-
verkasala í gangi. Fróðlegt var
til dæmis að sjá í frétt í Morgun-
blaðinu fyrir skömmu, að á ári
hverju sækja ekki færri en 100
þúsund manns málverkasýn-
ingar á Kjarvalsstöðum einum.
Sé litið til landsins alls er vafa-
laust hægt að hækka þessa tölu
upp í 200 þúsund, ef ekki enn
hærra. Til samanburðar má geta
þess, að á síðasta ári komu sam-
tals 64.859 áhorfendur á íþrótta-
vellina í Laugardal, og á alla úti-
íþróttaleikvanga Reykjavíkur
komu 71.652 áhorfendur árið
1982, börn og fullorðnir, sam-
kvæmt upplýsingum Björns
Kristóferssonar á skrifstofu
Laugardalsvallar. Hafa verður í
huga að Laugardalsvöllurinn er
opinn mun skemmri tíma ársins
en Kjarvalsstaðir, og hafa þyrfti
við hendina tölur um aðsókn í
íþróttahús einnig, til að gera
raunhæfan samanburð. Þær
lágu hins vegar ekki fyrir í gær,
er eftir þeim var leitað. Þessar
tölur tala þó sínu máli; 100 þús-
und manns koma á Kjarvals-
staði, en tæp 65 þúsund á Laug-
ardalsvellina. Greinilegt er að
hér er gífurlegur mannfjöldi
sem áhuga hefur á myndlist
hverskonar, sem aftur skýrir þá
grósku sem er um þessar mundir
í íslenskri málaralist, þó vissu-
lega sé þar mismerkileg list á
ferð sem annarsstaðar.
1 sumar var frá því sagt að
listmálari seldi tæplega 300 verk
á einni sýningu á Kjarvalsstöð-
um. Fregnir berast af mjög góðri
aðsókn á flestar sýningar, og
þegar málverkauppboð eru hald-
in komast færri að en vilja í
stærstu samkomusölum lands-
ins. Málverk eru keypt á meira
en tíföld mánaðarlaun verka-
manns, og fólk vílar ekki fyrir
sér að kaupa listaverk kunnustu
málara til að hengja upp á vegg
hjá sér.
rátt fyrir þennan mikla
áhuga, þessi hundrað þús-
und manna, sem sækja mál-
verkasýningar, er myndlistinni
gert lægra undir höfði en mörg-
um öðrum listgreinum hér á
landi á ýmsan hátt. Sjaldgæft er
til dæmis að sjónvarp geri
myndlist skil, og fátítt er að þar
birtist viðtöl við myndlistar-
menn, nema þá sem örstutt skot
í stærri þáttum. Útvarp gerir
myndlist nánast engin skil, og
dagblöðin eyða margfalt meira
rúmi í að segja frá íþróttavið-
burðum en málverkasýningum.
Gagnrýni og fréttir í dagblöðun-
um fá þó mikið og vaxandi pláss,
sem og viðtöl við listamennina.
Hér virðist því stefna í „rétta"
átt hvað þetta snertir, en þó mun
væntanlega langt þar til mynd-
listaráhugamenn fá sína reglu-
legu þætti í sjónvarpi á laugar-
dögum eins og aðdáendur ensku
knattspyrnunnar, og ár og dagar
munu líða þar til átt-, tólf- eða
sextánblöðungar fylgja mánu-
dags- og þriðjudagsútgáfum
dagblaðanna líkt og „iþrótta-
kálfarnir" nú.
Hér er ekki verið að hvetja
til þess að fjölmiðlar hætti
að segja frá íþróttum, né heldur
að enska knattspyrnan verði tek-
in út af sjónvarpsdagskránni.
Þvert á móti, þá eiga þessir
þættir fullan rétt á sér, og eru
hluti menningar okkar ekki síð-
ur en eitthvað það sem sumum
kann að virðast „fínna“. Hér var
á hinn bóginn ætlunin að vekja
athygli á þeirri miklu grósku
sem er í íslenskri myndlist,
grósku sem þrífst því aðeins að
hún finnur hljómgrunn meðal
almennings. Hér þurfa ekki að
koma til neinir ríkisstyrkir eða
auglýsingaherferðir. Áhuginn er
fyrir hendi, og fólk fer á sýn-
ingar og kaupir málverk án þess
að vera á nokkurn hátt þvingað
til þess. Með talsverðum rétti
geta íslendingar nefnt sig „mál-
verkaþjóðina Islendinga".
Bolungarvík:
Þýzk bókagjöf til bókasafnsins
Bolungarvík 2. mars.
SÍÐASTLIÐINN sunnudag af-
henti þvzki ræðismaðurinn á ísa-
firði, Ulfur Gunnarsson læknir,
Bókasafni Bolungarvíkur mynd-
arlega bókagjöf fyrir hönd þýzka
ríkisins, en þýzka sendiráðið á ís-
landi hafði milligöngu um að
koma þessari gjöf á framfæri
ásamt ræðismanninum á ísafirði.
Þessi bókagjöf samanstendur
af 53 bókum á þýzkri tungu, að-
allega barna- og unglingabók-
um og skáldsögum. Kristín
Magnúsdóttir, formaður stjórn-
ar bókasafnsins, veitti gjöfinni
viðtöku og færði gefendum
beztu þakkir.
í Bókasafni Bolungarvíkur
eru nú rúmlega 7 þúsund titlar.
Útlán úr safninu á síðasta ári
voru 7.581, sem þýðir að hvert
mannsbarn í bæjarfélaginu hef-
ur fengið að láni sex bækur í
safninu yfir árið. Bókasafnið er
til húsa í gamla skólahúsinu og
hafa undanfarin ár staðið yfir
ýmsar breytingar á húsnæði
þess, þannig að húsnæðið nýtist
bókasafninu mun betur nú en
áður. Nú er farið að sjá fyrir
endann á þessum endurbótum,
að öðru leyti en því, að eftir er
að búa lesstofu húsgögnum.
Stefnt er að því að það verði
gert á þessu ári.
Safnið hefur verið í stöðugri
uppbyggingu undanfarin ár og
er unnið markvisst að þeirri
stefnu. Meginmarkmið bóka-
safnsstjórnar er að vinna að
fjölgun bókatitla og auknu úr-
vali ritverka. Þessi gjöf þýzka
ríkisins er því einkanlega kær-
komin með það í huga. Bóka-
vörður safnsins er Guðmundur
Magnússon. _ Gunnar
Frá afhendingu bókagjafarinnar: Úlfur Gunnarsson, ræóismaður, Kristín
Magnúsdóttir formaður bókasafnsnefndar og Guðmundur Kristjánsson bæj-
arstjóri. Morgunblaitó/ (.unnar
Bókamarkaóurinn
HÚSGAGNAHÖLLINNI, ÁRTÚNSHÖFÐA
Góóar bækur
Gamalt veró
’ ’‘U'?

Opió í dag kl9-19