Morgunblaðið - 11.03.1983, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. MARZ 1983
Alþjóðleg viðhorf
Myndlist
Bragi Asgeirsson
Góðan gest hefur rekið á
fjörur Nýlistasafnsins þar
sem er franski myndlistar-
maðurinn Felix Rozen. Hann
er fæddur í Moskva árið 1938
en af pólsku foreldri. Rozen
stundaði nám við fagurlist-
arskólann í Varsjá en yfirgaf
landið árið 1966 og settist að
í Frakklandi. Ári seinna hélt
hann sína fyrstu einkasýn-
ingu og hefur allar götur síð-
an unnið ósleitlega að
myndlist, ferðast mikið og
sýnt víða. Hann hefur tekið
sérstöku ástfóstri við Skand-
inavíu, sem hann gistir
reglulega en hingað mun
hann kominn fyrir tilstuðlan
Guðmundar Erró.
Er inn á sýningu þessa
listamanns kemur í Nýlista-
safninu sér maður fljótlega,
að hér er um vel menntaðan
heimsborgara í listinni að
ræða. Er t.d. allur umbúnað-
ur sýningarinnar til mikillar
fyrirmyndar ásamt því að
upphengingin er hin marg-
breytilegasta. Væri jafn vel
vandað til allra sýninga á
þessum stað tel ég öruggt að
starfsemin myndi taka mik-
inn fjörkipp og aðsókn að
honum margfaldast.
List Felix Rozen er skil-
merkilega skilgreind í veg-
legri sýningarskrá. Þar segir
m.a.: „Mynstur og skraút eru
mikilvæg í myndlist hans.
Mynstrið er kannað sem
skipulag, sem vottur viðhorfs
tiltekinnar menningar. Það
felur í sér umhverfið sem það
spratt úr. En könnunin á
einnig við skraut sem skrift,
spor athafna á mörgum svið-
um og hér heldur verk Felix
Rozens áfram, skriftin sem
slík, skrautskrift, skriftmynd
— í beinu framhaldi af verk-
um COBRA-listamannanna.
Frá mynd sem rekur feril
til ferilsins sjálfs, athafna og
gerninga; þeir líkjast oft
helgisiðum hjá Felix Rozen
en fjalla um leið um frum-
reynslu, ljós/ myrkur,
kuldi/ hiti og tengjast náið
náttúruöflunum. Athafnir
koma fram sem skýrir ferlar,
sem munnlegar staðhæfing-
ar og tengjast meginstefi
verka Felix Rozen. Kannanir
þess hvernig móta megi stað-
hæfingu, skapmynstur, læs-
ar myndir andlegra og
líkamlegra athafna".
Þessi afstaða er greinilega
sprottin upp úr áhrifum frá
kalligrafíunni og viðhorfum
hins heimsþekkta myndlist-
armanns Henri Michaux en
sá er m.a. tengdur Cobra-
hreyfingunni að nokkru
leyti. Mætti máski frekar
tala um víxláhrif milli Cobra
og Michaux.
Það er auðséð á verkum
Rozens í Nýlistasafninu, að
hann reynir að skapa sér
sinn eigin heim og viðar í því
skyni að sér áhrifum víða að.
Hér endurspeglast menning
margra þjóða. Þar blandast
saman áhrif rússneskra gyð-
inga í bernzku, æskuár í
V-Evrópu á eftirstríðsárun-
um og mikil þekking á í senn
háþróaðri franskri myndhefð
sem hinni bandarísku, sem
einkennist af athöfnum.
Þessi tegund myndlistar-
viðhorfa hefur einnig verið
nefnd „II voyage contra",
sem merkir ferðalag, sem
ekki er skýrt afmarkað held-
ur splundrað. Hér er einnig
talað um „holdtekju tákn-
anna" og teljast aðalfulltrú-
ar vettvangsins vera þeir
Jaroslav Serpan, Hans Hart-
ung, Mark Tobey, Shiryu
Morita auk áðurnefnds Mich-
aux. Það er auðséð á verkum
Rozen í Nýlistasafninu að
áhrifin koma víða að en hann
kann að hagnýta sér þau og
beisla undir eigin persónu-
leika. Fyrir utan hreinar
litógrafíur og myndir unnar í
einni litatækni eru myndir,
sem hann vinnur í blandaðri
tækni svo sem: vax, tré, eld,
lit, kaðal. Ósjaldan eru þetta
lóð- eða láréttar ræmur og
hlykkjast jafnvel um loft og
veggi. Listamaðurinn nefnir
myndir sínar eftir hughrif-
um sem hann hefur orðið
fyrir hverju sinni t.d.: „Janu-
ary 29, 1981 (208x9x20 cm),
August 19, 1981 (6x207 sm),
Desember 20, 1980 (14x353
cm). Menn taki eftir hinum
sérkennilegu stærðum.
Þetta er sterk og hrifmikil
sýning hjá Felix Rozen og
vonandi kemur hann aftur
hingað með fleiri sýningar í
framtíðinni.
Veri hann velkominn.
Pastelmyndir
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Erla B. Axelsdóttir, sem þessa
dagana sýnir nær fimmtíu
myndir í Ásmundarsal við Mím-
isveg (og Freyjugötu) kemur
fyrir sumt á óvart. Hún er að
vísu ekki atkvæðamikill málari
og gerir heldur ekki tilkall til að
teljast það. Öll er sýningin sett
upp af mikilli hógværð og
fölskvaleysi að því er séð verð-
ur. Erla mun hafa fengist við
málaralist frá barnæsku, en
faðir hennar var Axel Helga-
son, sem var kunnur forystu-
maður tómstundamálara og ein
helsta driffjöðurin að stofnun
Myndlistarskólans. Sá var at-
hvarf frístundamálara, svo sem
þeir nefndust í gamla daga, sem
fengust við myndlist í tóm-
stundum sínum. Því miður vilja
víst fæstir gangast undir það
heiti nú á tímum þótt obbinn af
íslenzkri myndlist sé einmitt
tómstundavinna þótt í annari
merkingu sé.
Erla hefur numið í Myndlist-
arskólanum í sex ár og sótt
námskeið hjá Einari Hákonar-
syni listmálara. Hún er talsvert
háð myndheimi annarra ís-
lenzkra málara og þá einkum
Gunnlaugs Blöndals og á það
einkum við um meðferð pastel-
litanna. Einnig koma fram
áhrif frá Ásgrími Jónssyni og
þá aðallega í myndinni „Beðið
eftir betri tíð“ (15). En Erla
virðist einnig eiga til persónu-
legan tjáningarmáta er kemur
fram í léttum og artistískum
strikum og sér þess glögg merki
í myndum svo sem „Selskapur**
(17), „Orkukreppa“ (28), „Hana-
nú“, (30), „Ekið heim“ (31) og
Miðdegislúr (35). Þessar myndir
skera sig úr öðrum myndum á
sýningunni um létta og óþving-
aða útfærslu. Myndir sterkra
litasamsetninga eru naumast
jafn sannfærandi en þó gengur
dæmið upp í myndinni „I gróð-
urhúsi“ (37), sem mér fannst
hrifmest slíkra mynda.
í heild tel ég Erlu mega vel
við una um árangurinn og eftir
þessa sýningu verða meiri kröf-
ur gerðar til hennar, — eins og
allra, sem mark er tekið á.
Asknftcirsiminn er 83033
TAKTU
TAKTU
FITUMINNA!
MAYONNAISE
©GARÐSSALAT HE