Morgunblaðið - 11.03.1983, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. MARZ 1983
Hart veizt að forsætisráöherra:
Krefst skýrra svara um
þingrof og þinglausnir
— sagöi Árni Gunnarsson
— Bæði Alþýðubandalag og Framsóknar-
flokkur hóta úrgöngu úr ríkisstjórn,
sagði Pétur Sigurðsson
Við þessar aðstæður, þegar enn er eftir að afgreiða mikilvæga málaflokka,
tel ég eðlilegt, að þingiö njóti aðstoðar og stuðnings forsætisráðherra, en því
er ekki að heilsa, sagði Árni Gunnarsson, er hann gagnrýndi verkstjórn og
vinnulag á Alþingi í gær. Hann „lætur ekki svo lítið að greina þinginu frá
áætlunum sínum um þingrof og nýjar kosningar, sem nauðsynlegt er að hafa
kortlagt, vegna verkstjórnar í þinginu. Forsætisráðherra hefur ekki tekið
þátt í fundum með forsetum þingsins og formönnum þingflokka, þar sem
reynt hefur verið í góðri samvinnu að greiða fyrir framgangi mála. Ekki einu
sinni látið í té lista yfir þau mál, sem hann vill fá afgreidd fyrir þinglausnir.
Þessi óvissa öll veldur gífurlegum erfiðleikum og margvíslegum óþarfa
vandamálum.... Allt verður þetta til að draga upp dekkri mynd af þinginu
en fyrir er — og er þó vart á bætandi."
Formaður Alþýðuflokksins hef-
ur ritað forsætisráðherra bréf,
sagði Árni, þar sem krafizt er
svara um þingrof og nýjar kosn-
ingar. Þingið getur ekki lengur
tekið þátt í þessu sjónarspili. Þess
vegna krefst ég þess að forsætis-
ráðherra skýri frá því þegar í stað,
hvenær hann ætlar að senda þing-
ið heim og efna til nýrra kosninga.
Fáist ekki þau svör „eiga þing-
menn að neita að taka þátt í af-
greiðslu mála með þeim hætti,
sem verið hefur síðustu daga“.
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl)
upplýsti að þingflokkaformenn
hefði ekki fengið lista frá forsæt-
isráðherra yfir mál, sem hann
teldi nauðsynlegt að afgreiða,
hinsvegar hefði forseti Sameinaðs
þings að eigin frumkvæði tekið
saman slíkan lista.
Sverrir Hermannsson (S) taldi
rétt að bíða með umræður um
málið unz forsætisráðherra væri
til staðar í þinginu.
Ólafur G. Einarsson (S) sagði tvo
málalista fram koma. Annar væri
unninn af skrifstofu Alþingis, 2ja
vikna gamall, yfir óafgreidd mál
og stöðu þeirra þá í meðförum
þingsins. Hinn unninn af forseta
þingsins. Það hefur háð störfum
þingsins verulega, að ekki hafa
fengizt skýr svör um, hvenær
þinglausnir yrðu.
Pétur Sigurðsson (S) sagði þakk-
arvert af Árna Gunnarssyni að
vekja athygli á pólitískri stöðu á
Alþingi:
• 1) Alþýðubandalagið hótar
útgöngu úr ríkisstjórn ef sam-
þykkt verður tillaga um þing-
kjörna viðræðunefnd við Alusu-
isse um orkuverð.
• 2) Framsóknarflokkurinn
hótar hina sama, ef samþykkt
verður þingsályktun um sam-
komudag þings að loknum kosn-
ingum!
Lög frá Alþingi:
Ólafsvík
verður
kaupstaður
— en ekki sérstakt
lögsagnarumdæmi
Alþingi hefur samþykkt kaupstað-
arréttindi fyrir Ólafsvík, en þing-
menn Vestlendinga höfðu flutt þing-
mál um það efni. í frumvarpinu var
gert ráð fyrir því að hinn nýi kaup-
staöur yrði jafnframt sérstakt bæjar-
fógetaumdæmi, en viðkomandi þing-
nefnd flutti breytingartillögu, sem
þingið samþykkti, þess efnis, að svo
yrði ekki, heldur gegndi viðkomandi
sýslumaöur áfram bæjarfógetaemb-
ætti fyrir hinn nýja kaupstað.
Alexander Stefánsson (F), sem
var fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins, féllst á þessa breytingu í
viðkomandi þingnefnd.
• 3) Verði báðar tillögurnar
samþykktar sitja einir eftir í rík-
isstjórn Gunnar Thoroddsen og
meðráðherrar hans úr Sjálfstæð-
isflokki!
Þetta er skondin staða, en hitt
er sýnu verst, að hringlandinn
kemur niður á virðingu og vinnu-
brögðum Alþingis.
Kjartan Jóhannsson (A) sagði
tvennt þurfa að liggja ljóst fyrir:
1) Ákvörðun um þingrof, 2)
Ákvörðun um þinglausnir. Þetta
tvennt þyrfti ekki að fara saman.
Þingrof hafi verið ákveðið 5. apríl
1963 en þinglausnir 20. april. Eins
má gera nú, en hreinar línur í
þessum efnum myndu auðvelda
þingstörf, sem hanga öll í lausu
lofti.
Matthías Bjarnason (S) sagði þá
starfsvenju gegnumgangandi á 20
ára þingferli sínum, þar til núver-
andi ríkisstjórn hafi verið mynd-
uð, að forsætisráðherra hafi haft
frumkvæði að því að skapa sátt og
samlyndi um afgreiðslu mála, ekki
sízt á síðustu dögum þinghalds, en
öfujgt væri nú að farið.
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl)
sagði þingforseta og þingnefndir
hafa skilað góðu starfi við sér-
stæðar og erfiðar pólitískar kring-
umstæður, og kvað óvíst, að til
hins betra horfði þó að títtnefndur
ráðherra færi að skipta sér af
verkstjórn í þinginu.
Sighvatur Björgvinsson (A) sagði
forsætisráðherra lítt hafa mætt á
þingfundum undanfarið og taldi
ekki við hæfi, að hann væri ekki
viðstaddur í umræðu, er varðaði
hann fyrst og fremst.
Stefán Jónsson (Abl) tók undir
orð Sverrir Hermannssonar, að
dokað væri með þessa umræðu.
Hann gagnrýndi þau vinnubrögð,
að þingstörf stæðu lungann úr sól-
arhringnum, sem gæti komið fram
í verri vinnubrögðum en ella. Það
á ekki að vinna hér eins og sjó-
menn neyddust til að gera fyrir
vökulögin, af ótta við að missa
plássin, — eða er það sami óttinn
sem hér ríður húsum?
Ámi Gunnarsson (A) endurtók nú
kröfur sínar til forsætisráðherra,
sem gekk í þingsal.
Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, kvað grundvöll spurn-
inga Árna rangan og röksemda-
færslu snúið við. Nokkuð væri síð-
an að samþykkt hafi verið að
kosningar færu fram ekki síðar en
23. apríl. Þingrofi og ákvörðun um
þinglausnir er rétt að haga eftir
því, hvern veg miðaði störfum hér
í þinginu, en eftir væri að afgreiða
nokkur mikilvæg mál, kjördæma-
málið, lánsfjárlög, vegalög og
vegaskatt. Gunnar sagðist hafa
rætt það við forseta, að þingstörf-
um lyki á föstudag eða laugardag,
og við það hefur verið miðað. En
nú er talað um eldhúsumræður á
mánudag (sjónvarpsumræður).
Tilefni Árna Gunnarssonar til
fyrirgangsins er því ekki stórt.
Kjartan Jóhannsson (Abl) minnti
enn á, að ekki þyrftu að fara sam-
an þingrof og þinglausnir. Þing-
rofsrétturinn væri í höndum for-
sætisráðherra. Illt væri að hann
hafi ekki talað skýrt út um það
efni, sem hefði getað greitt mjög
fyrir þingstörfum.
Ólafur G. Einarsson (S) fagnaði
þeirri yfirlýsingu forsætisráð-
herra, að kosningar yrðu ekki síð-
ar en 23. apríl. Ekki síður því, að
þingið þyrfti ekki að starfa undir
þeirri pressu, sem verið hafi, ef
forsætisráðherra héldi á ákvörð-
unum um þingrof og þinglausnir
eftir því, hvern veg þingstörf
gengju fram. Þá væri tvennt til.
Hið fyrra að að ljúka þingi fyrir
eða um miðja næstu viku. Hið síð-
ara að forsætisráðherra tæki af
skarið með því að ákveða þingrof
nú en þinglausnir nokkru síðar, að
því fordæmi, sem Kjartan Jó-
hannsson (A) hefði réttilega bent
á. En við viljum fleiri mál af-
greidd en ráðherra tiltók.
Svipmynd frá Alþingi:
Gunnar Thoroddsen, forsætisráðherra, og Pálmi Jónsson, landbúnað-
arráðherra.
Forsendur lánsfjárfrumvarps brostnar:
„Þjóðarskútuna rekur stjórn-
laust fyrir sjó og vindiu
— segir Matthías Á. Mathiesen í þingræðu
Matthías Á. Mathiesen (S) gerði
grein fyrir nefndaráliti sjálfstæð-
ismanna um frumvarp fjármála-
ráðherra að lánsfjárlögum 1983.
Gagnrýnisatriði hans vóru efnis-
lega þessi:
• 1) Frumvarpið var lagt fram 5
mánuðum síðar en lög standa til,
vegna ósættis í ríkisstjórninni.
Þetta er einsdæmi þó á ýmsu hafi
oltið hjá landsstjórninni í seinni
tíð.
• 2) Frumvarpið er grundvallað á
reiknitölu fjárlaga, þ.e. 42% verð-
breytingum milli áranna 1982 og
1983, sem þýðir 30—32% verð-
bólgu frá upphafi tii loka líðandi
árs. Efnahagsspár standa hins-
vegar til 70—80% verðbólgu, að
öllu óbreyttu. Forsendur frum-
varpsins er því brostnar og það
löngu úrelt orðið.
• 3) Innlend fjáröflun er ofáætluð
í frumvarpinu, sennilega um
350—400 m.kr. Þessi ofáætlun
kemur bæði fram í áætlaðri sölu
spariskírteina og áætluðum
skuldabréfakaupum lífeyrissjóða,
ef tekið er mið að reynslu líðandi
árs.
• 4) Búast má við að erlend lán
Matthías Á. Mathiesen
verði yfir 50% af þjóðarfram-
leiðslu 1983 og greiðslubyrðin
rúmlega 25% af þjóðartekjum.
Hér er um hærra hlutfall að ræða
en nokkru sinni fyrr — og skulda-
staða þjóðarbúsins er komin yfir
hættumörk. Engu að síður er um
vanáætlun í frumvarpinu að ræða,
varðandi erlenda lánsfjárþörf. Ef
tekið er mið af skuldbindingum og
ákvörðunum stjórnvalda er talið
að skorti nærri 600 m.kr., einvörð-
ungu vegna þess þáttar. Allt hjal
fjármálaráðherra um niðurskurð
erlendra lána eru blekkingar ein-
ar. Benda má á að áætlaðar af-
borganir erlendra lána 1983 eru
2.300 m.kr.
• 5) Staða fjárfestingar- og at-
vinnuvegasjóða 1983 er mjög
varhugaverð, varlega áætlað, og
styrkir ekki veika stöðu einstakra
atvinnuvega.
• 6) Af framansögðu má sjá að
lánsfjárlagafrumvarp ríkisstjórn-
arinnar er slælega undirbúið,
óraunhæft með öllu og er ekki með
nokkrum hætti til þess að leyst
verði þau fjölmörgu vandamál
sem við er að glíma, sagði Matthí-
as Á. Mathiesen. Hann sagði
ennfremur: „Nú situr í landinu
ríkisstjórn, sem stefnulaus og úr-
ræðalaus, sem Iætur þjóðarskút-
una reka stjórnlaust fyrir sjó og
vindi. Afleiðingar þessa eru þær
að eftir 3ja ára starfsferil núver-
andi ríkisstjórnar er útlit í þjóð-
málum dekkra en nokkru sinni
fyrr.“
Matthías Bjarnason:
Ófremdarástand í lækn-
isþjónustu á Hólmavík
MATTHÍAS BJARNASON (S)
kvaddi sér hijóðs utan dagskrár í
neðri deild Alþingis nýlega og
vakti athygli á ástandi læknis-
þjónustu á Hólmavík, en þar sagði
hann að mikill skortur væri á
læknum. Sagði Matthías að frá 6.
desember sl. hefðu 7 læknar verið
settir í læknishéraðinu og alltaf
hefði viðdvöl þeirra verið í
skamman tíma, og dæmi væri um
að dvölin hafi ekki staðið nema í 3
daga.
Benti Matthías á að oftar væri
um stúdenta að ræða, eða í 6 til-
fellum af 10. Með þeim hætti sem
á væri hafður, væri lítil læknis-
þjónusta í héraðinu og lítið öryggi.
Þetta væri ófremdarástand sem
þarna hefði skapast. Bað Matthías
heilbrigðisráðherra um að taka
þetta mál sérstaklega til athugun-
ar. Málið væri mjög brýnt og
fjöldi fólks vonaðist til þess að
unnt yrði að finna á þessu lausn.
Matthías vakti athygli á því að
mikill fjöldi lækna væri starfandi
á höfuðborgarsvæðinu og benti á
þá leið, hvort hægt væri, í samráði
við samtök lækna, að sjá til þess
að læknar færu út á land til starfa
um nokkurn tíma.
Svavar Gestsson heilbrigðisráð-
herra sagði, að Hólmavík væri eitt
þeirra læknisumdæma sem erfið-
ast hefði verið að manna. Síðast-
liðin 2 ár hefði heilsugæslustöðin
verið setin, en með tíðum manna-
skiptum, og væri ljóst að það væri
ekki sú læknisþjónusta sem fólk í
héraðinu ætti rétt á. Hins vegar
hefði ráðuneytið tekið þá stefnu
að betra væri að hafa lækna þar í
skamman tíma hvern, heldur en
að enginn læknir væri á staðnum.
Ferjuskip á Breiðafiröi:
10 m.kr.
framlag
byrjunar-
Matthías Bjarnason og 9 aðrir
þingmenn Vestfjarða og Vestur-
lands hafa lagt fram breyt-
ingartillögu við frumvarp að
lánsfjárlögum, þess efnis, að
fjármálaráðherra skuli heimilt
að taka lán að upphæð 10 millj.
kr. sem verja skal sem byrjunar-
framlagi til byggingar á ferju-
skipi sem ætlað er að starfrækja
á Breiðafirði.