Morgunblaðið - 15.04.1983, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. APRÍL 1983 13
• * *
í M
Stefnuskrá kvennalistans:
Vilja endurmat á
störfum kvenna
ENDURMAT á störfum kvenna og stórfelldar úrbætur í dagheimilamálum
eru m.a. þau mál sem kvennalistinn hyggst setja á oddinn ef flokkurinn
kemst inn á þing í alþingiskosningunum 23. aprfl nk. Þetta kom fram á
fréttamannafundi á dögunum þar sem stefnuskrá kvennalistans var kynnt.
Þar segir m.a. að koma skuli á 6
mánaða fæðingarorlofi, fullorð-
insfræðslu og endurmenntun sem
auðveldi konum að komast inn á
vinnumarkaðinn. Á fundinum sem
fulltrúar kvennalistans í Reykja-
vík og á Reykjanesi sátu, kom
einnig fram sú skrafa að sameig-
inleg reynsla og verðmætamat
kvenna verði metið til jafns við
karla sem „stefnumótandi afl í
samfélaginu". Ennfremur leggur
kvennalistinn áherslu á þann rétt
kvenna að vera metnar á eigin for-
sendum til jafns við karla, en legg-
ur til hliðar hugmyndir um jafn-
rétti sem felur í sér rétt kvenna til
að vera eins og karlar. Þá var
þeim sjónarmiðum komið á fram-
færi að annað verðmætamat og
önnur forgangsröð skuli höfð til
hliðsjónar við mörkun efnahags-
stefnu þjóðarinnar en hafa tíðkast
fram til þessa. T.a.m. hafnar
kvennalistinn stóriðju og vill efla
smá- og endurvinnsluiðnað, en
fylgir stefnu hinnar hagsýnu hús-
móður, sem felur í sér að íslend-
ingar geti í sem ríkustum mæli
lifað á sinni eigin framleiðslu. Þó
sagði Guðrún Jónsdóttir borgar-
fulltrúi að ekki væri raunhæft að
draga úr innflutningi við núver-
andi aðstæður enda myndi mark-
aðsstaða þjóðarinnar versna til
muna við það. Ennfremur leggur
kvennalistinn áherslu á náttúru-
vernd í stefnuskránni, og að
vinnutími verði styttur án kjara-
skerðingar. Afstaða kvennalistans
til utanríkismála er sú að íslensk
stjórnvöld skuli mótmæla vígbún-
aði bæði heima fyrir og á alþjóða-
vettvangi. f stefnuskránni segir
ennfremur: „Við viljum strangt
eftirlit með starfsemi erlends hers
hér á landi og draga úr umsvifum
hans meðan hann er hér. Við vilj-
um að ísland verði efnahagslega
óháð veru erlends hers hér á landi
og íslensk stjórnvöld skýri undan-
bragðalaust frá framkvæmdum og
herbúnaði Bandaríkjahers hér.“
Þar kemur einnig fram að kvenna-
listinn styður friðar- og mann-
réttindahreyfingar hvar sem er í
heiminum.
Myndin er tekin á blaðamannafundi Kvennalistans.
Þau Gunnar G. Schram og Krintjana Milla Thorsteinsson, frambjóðendur Sjálfstæðisflokksins í Reykjaneskjördæmi
komu í heimsókn í mötuneytið í félagsheimilinu í Kópavogi í gær.
Verðbólga og vinstri stjórn:
vilja ekki trúa því að svona
framkoma getur aldrei leitt til
kjarabóta ... Það getur ekki
VERÐBÓLGAN stefnir í 100%
samkvæmt útreikningi Seðlabanka
íslands og í 105% miðað við bygg-
ingarvísitölu. Hún var um 60%
þegar ríkisstjórnin settist að völd-
um í febrúar 1980 og síðan hefur
hún fylgt „niðurtalningarstefnu"
Framsóknarflokksins. f júní 1982
sagði Steingrímur Hermannsson,
formaður framsóknar, í samtali við
Tímann, að hann teldi ekki útilok-
að að ná verðbólgunni niður í 35%
á því ári. Hún varð 61% en átti að
vera undir 10% samkvæmt fyrir-
heiti stjórnarsáttmálans.
13. ágúst 1982 birti Helgar-
pósturinn viðtal við Steingrím
Hermannsson, sem sagði meðal
annars: „Maður segir oft við
sjálfan sig sem svo, að þetta þýði
ekkert, leyfum þeim bara að
sullast áfram í 70—80% verð-
bólgu — sem hlýtur að leiða til
stöðvunar. Þá uppskerum við ef-
laust hrun verðbólgunnar um
leið.“
— Hrynur þá allt?
„Já. Þá hrynur allt. En menn
hrynur allt“
gert það. Ég hef vitaskuld mikla
samúð með þeim sem hafa
lægstu launin, sex til sjö þúsund
krónur á mánuði. Það lifir ekki
nokkur maður á því, það er alveg
ljóst. Ég hef hvað eftir annað
sagt, og segi enn, að við verðum
að finna einhverja leið til að
hækka þau laun. Niðurstaðan
hefur hins vegar alltaf orðið sú,
að hækkanirnar hafa gengið upp
í gegnum kerfið og þá fá þeir
launahæstu flestar krónur ... “
21. ágúst 1982 gerði ríkis-
stjórnin síðustu efnahagsráð-
stafanir sínar og setti bráða-
birgðalög sem Steingrímur Her-
mannsson og framsóknarmenn
studdu af hörku. Allar tillögur
ríkisstjórnarinnar samkvæmt
þessum lögum náðu fram að
ganga nema hugmynd Stein-
gríms Hermannssonar um ráð-
stöfun á „gengishagnaði" af
óseldri skreið. Hinn 1. mars sl.
hækkuðu laun Steingríms og
annarra ráðherra um átta þús-
und krónur vegna verðbóta.
„Já - Þá
þróun, lágmarkslaun og afkomu-
tryggingu, til að verja kjör launa-
fólks. Rjúfa verður samtryggingu
ábyrgðarleysis, sem birtist í bak-
reikningum á ríkið og gera sér-
hvern aðila ábyrgan fyrir eigin
ákvörðunum. { húsnæðismálum
viljum við að bankakerfinu verði
þegar gert að veita viðbótarlán til
langs tima (20 ára), vegna íbúða-
kaupa, en síðan verði húsnæðis-
lánakerfinu útvegað fjármagn í
samræmi við tillögur Alþýðu-
flokksins um hækkun lána i 80%
af íbúðarverði. Jafnframt viljum
við koma á kaup-leigu-fyrirkomu-
lagi við íbúðaöflun."
Sú hugmynd Alþýðuflokksins að
afnema visitölukerfið hefur ekki
vakið miklar umræður. Trúa
menn því ekki að flokkurinn muni
standa við það loforð að kosning-
um loknum? Kratar vilja að i stað
vísitölukerfisins, það er verðbóta á
laun, komi það sem þeir nefna
„lífskjaratryggingu" — það á að
verja „afkomu heimilanna" með
því sem þeir kalla „fjölskyldu-
tryggingu" og þar að auki á að
taka upp „afkomutryggingu" fyrir
þá sem við lökust kjör búa og skal
hún greidd launafólki „sem ekki
nær tilteknum lágmarkslaunum".
í áramótagrein í Alþýðublaðinu
31. desember komst Kjartan Jó-
hannsson meðal annars svo að
orði um nýja stefnu flokksins: „I
fyrsta lagi að tekin verði upp ný
vísitala, sem mælir rétta afkomu
heimilanna, en í þvf fælist trygg-
ing launafólks fyrir því að hætt
verði að spila á vísitöluna eins og
nú er gert.“ Nú hefur Alþýðu-
flokkurinn sem sagt horfið frá
þessu og vill afnema vísitölukerfið
með samningi um launaþróun,
lágmarkslaun og lífskjaratrygg-
ingu. Með þessu eru í raun boðuð
stórfelldari afskipti ríkisvaldsins
af kjaramálum en hingað til hafa
tíðkast. Fyrir tilstuðlan ríkisins á
að gjörbreyta launakerfinu og
hugmyndirnar verða ekki skildar
á annan veg en þann að ríkissjóð-
ur taki að sér með nýju trygg-
ingakerfi að ábyrgjast afkomu
þeirra sem ná ekki lágmarkslaun-
um. Alþýðuflokkurinn segir ekki f
stefnuskrá sinni við hvaða tölur
eigi að miða í þessu dæmi.
f „samstarfsgrundvelli" sinum
nálgast Alþýðubandalagið þessa
hugmynd Alþýðuflokksins, því að
þar er einnig minnst á „afkomu-
tryggingu" og hún er eitt af
„stikkorðunum" í kosningastefnu
Álþýðubandalagsins.
I bæklingi Alþýðuflokksins
„Betri leiðir bjóðast" er ekki
minnst einu orði á utanríkismál. í
fyrrgreindu kosningabréfi segir
Kjartan Jóhannsson hins vegar: 1
„Fyrirkomulag öryggismála á Is- i
landi telur flokkurinn að hafi
tryggt okkur frið og óhyggilegt sé
að breyta því einhliða. Alþýðu-
flokkurinn leggur jafnframt
áherslu á nauðsyn gagnkvæmrar
afvopnunar og styður viðleitni
friðarhreyfinga í þeim efnum.“
í kosningastefnuskrá sinni tek-
ur Alþýðuflokkurinn ekki beinlín-
is afstöðu í stóriðjumálum, en seg-
ir: „Orka landsins verði nýtt til
atvinnuuppbyggingar í samræmi
við markaðsmöguleika." Þessi
setning verður vart skilin á annan
veg en þann, að flokkurinn vilji í
senn að tryggður sé markaður
fyrir nýtingu orku innanlands og
utan, ef svo má að orði komast, og
þar með útiloki hann ekki sölu á
orku til stóriðjufyrirtækja sem að
einhverju eða öllu leyti séu í eigu
erlendra aðila.
Alþýðuflokkurinn vill að Fram-
kvæmdastofnun ríkisins verði lögð
niður. Hann vill afnema tekju-
skatt ríkisins af almennum launa-
tekjum í áföngum, koma á virðis-
aukaskatti í stað söluskatts og '
taka upp staðgreiðslukerfi skatta
auk þess sem stofnaður verði
skattadómstóll og skatteftirlit
hert. Þá segir: „Ráðist verði gegn
óráðsíu og sukki í opinberum
rekstri og komið á sérstöku eftir-
litsráði til að sækja slík mál. Þing-
menn sitji ekki i bankaráðum og
sjóðsstjórnum.“ Ekki er nánari
grein gerð fyrir „eftirlitsráðinu"
gegn óráðsiu og sukki i opinberum
rekstri. Og ber þessi klausa úr
stefnuskránni nokkur merki þess
að með henni sé verið að bregðast
við málflutningi Vilmundar
Gylfasonar. Væri vissulega æski-
legt að stjórnmálaflokkar rök-
styddu yfirlýsingar sinar um sukk
og óráðsíu með dæmum, svo að
kjósendur vissu hvar stjórnmála-
menn teldu helst nauðsynlegt að
auka aðhald, en samkvæmt hefð-
bundnum skilningi á hlutverki
þingmanna eiga þeir einmitt að
mynda það „eftirlitsráð" með
framkvæmdavaldinu og opinber-
um rekstri sem spornar gegn
sukki og óráðsíu. Til þess að þing-
menn hætti að sitja í bankaráðum
og sjóðsstjórnum þarf ekki annað
en hugarfarsbreytingu þing-
manna, því að þeir kjósa einmitt
menn til setu i þessum ráðum
og stjórnum.
Alþýðuflokkurinn segir ekkert
um það í kosningastefnu sinni með
hverjum hann vilji helst starfa að
kosningum loknum. Ummæli
Kjartans Jóhannssonar flokks-
formanns um það efni í greinum
hans, bæði hér í Morgunblaðinu og
Alþýðublaðinu um síðustu áramót,
voru túlkuð á þann veg að hugur
hans stefndi til vinstri stjórnar. í
raun er einnig erfitt að gera sér í
hugarlund að Sjálfstæðisflokkur-
inn sé til þess búinn að fylgja
þeirri ríkisafskiptastefnu í launa-
málum sem Alþýðuflokkurinn
boðar með afnámi vísitölukerfis-
ins og gerð „samnings um launa-
þróun“ að frumkvæði ríkisvalds-
ins. í áramótagrein í Alþýðublað-
inu 31. desember 1982 sagði Kjart-
an Jóhannsson:
„Við þurfum að fá róttæka,
samhenta og ábyrga ríkisstjórn,
sem hefur einbeitni og þolgæði til
þess að stöðva núverandi vitleysu,
stokka upp ýmsa grundvallarþætti
efnahagsmála og snúa sér af al-
vöru að nauðsynlegum kerfis-
breytingum. Við höfum ekki efni á
því að nota ómælda starfskrafta í
eilíft þjark um ekkert."
Kratar nota yfirleitt ekki orðið
„róttækur" þegar þeir tala um
Sjálfstæðisflokkinn, enda vilja
vinstri menn eigna sér það orð
jafnt hér á landi sem erlendis. En
eru líkur á því að Alþýðuflokkur-
inn og Alþýðubandalagið nái sam-
an um afnám vísitölukerfisins og
að taka í þess stað upp „lífskjara-
tryggingu” ríkisins? I launamál-
um leggur Alþýðubandalagið meg-
ináherslu á „afkomutryggingu,
kjarajöfriun, styttingu vinnutím-
ans, 40 vinnustundir á viku nægi
til lífsframfæris". Er ekki unnt að
ná þessum markmiðum með
„lífskjaratryggingu" ríkisins?