Morgunblaðið - 08.05.1983, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MAÍ 1983
68
Lúter var
enginn sjómaður
Fjölmargar skemmtilegar frá-
sagnir er að finna í „Ævisögu
Árna prófasts Þórarinssonar",
sem Þórbergur Þórðarson færði í
letur. Þar á meðal eru þessar tvær
frásagnir sem Árni segir af vinnu-
manni sínum Árna Árnasyni:
„Eitt sinn kom Árni barn að aldri
að Ytra-Skógarnesi. Þar sá hann
hækju og sagði: „Þarna er klakk-
ur“. Þetta festist við hann, og var
hann síðan kallaður Árni klakkur.
Aimennt var Árni talinn
ógreindur. Það var sakir kæru-
leysis, sem mjög gætti í tali hans.
Hann þóttist allt vita, alls staðar
hafa komið og alla hafa þekkt. Ef
nefndur var á nafn einhver látinn
maður, hver sem hann var og hvar
sem hann hafði átt heima á jarð-
arhnettinum, var Árni vanur að
segja: „Ég þekkti hann“. Hann
hafði verið við jarðarför Abra-
hams og fylgt Jóhannesi skírara
til grafar. Hann réri með Lúter í
Grindavík, þó ekki á sama skipi.
„Lúter var enginn sjómaður. Allt-
af að snuðra í bókum, þegar hann
var í landi. Seinn að gera að. Ófær
flatningsmaður."
Ég spurði Árna, þegar ég frétti,
að Georg fimmti hefði tekið við
konungdómi í Bretlandi:
„Þekkirðu Georg V. bretakon-
ung, Árni?“
„Hann Geggja? Já, ég held ég
hafi nú þekkt hann. Hann reri í
Grindavík, þegar ég var þar til
sjós. Og þeir kölluðu hann prins."
Þá kom einhver inn í baðstof-
una, og annar, sem hlustað hafði á
Árna, sagði:
„Hann Árni segist hafa róið í
Grindavík á sama skipi og hann
Georg V. Bretakonungur".
Þá svaraði Árni:
„Það er lygið mál. Ég sagði það
aldrei, að ég hefði róið á sama
skipi og hann. Hann reri á öðru
skipi þar. En við fórum margar
ferðir saman inn í Keflavík að
sækja salt og bárum það á bakinu.
Ég hvíldi hann oft með pokann,
sem hann bar. Hann viki góðu að
mér, ef ég fyndi hann.“
Um Karl XII. sagði Árni: „Hann
var skratti fimur að henda. Þeir
kalla það leikfimi núna.“
Það var ekki mikið mark tekið á
Árna. Það gerði ég ekki heldur,
nema þegar hann sagði mér fyrir
atburði, er fram komu síðar. Samt
var Árni sá maður, sem ég hef
menntazt mikið á að vera með.
Þegar ég talaði við hann einan,
var hann skynsamur, ágætur
mannþekkjari og framar í mann-
lýsingum en gerðist í prestakalli
mínu. Ég átti marga skemmtilega
stund í viðræðum við Árna. En
fyrir því urðu ekki aðrir."
Árni prófastur segir þennan
nafna sinn hafa verið gæddan
ótrúlegum dulargáfum, bæði spá-
dómsgáfu og skyggni, og segir af
honum nokkrar sögur því til stað-
festingar. Ekki var hann þó alveg
óskeikull, eins og eftirfarandi
frásögn ber með sér: „Árni var
vanur að spá vetrum. Oft fór hann
nærri um það, hvernig vetur yrði,
en ekki gekk það alitaf eftir. Eitt
haust spáði Árni hörðum vetri.
Nokkru eftir veturnætur gerði
snjóa og vond veður. Þá voru lömb
tekin í hús undan ánum. Þau
höfðu verið hýst í tvær nætur og
ekki ennþá lært átið. Þá gerði góð-
viðri og nóga jörð. Lömbunum var
nú hleypt út til beitar, og stóð
Árni yfir þeim í bezta veðri.
Skammt þar fyrir ofan voru ærn-
ar jarmandi, og varð annar maður
að gæta þeirra, að þær hlypu ekki
til lambanna.
Seinni daginn, sem Árni kemur
heim frá lömbunum, segir hann
upp úr eins manns hljóðum, þegar
hann er að éta, en þá spáði hann
helzt og leit alltaf um leið á hnífs-
blaðið sitt:
„Hann er vitleysa hjá mér spá-
dómurinn um veturinn. Það verð-
ur bezti vetur í vetur."
„Því helduru það?“ spyr ég.
„Ég sé það á því, hvað huldu-
fólkið fjölgar fé. Og það veit betur
um þetta en við. Það var fullt af
huldufólkslömbum hérna frá
klettunum saman við lömbin hjá
mér í dag. Ég var orðinn stein-
þreyttur að hlaupa þau úr. Loks-
ins hafði ég ekki brjóst til að vera
lengur á þönum innan um lömb
huldufólksins. Það horfði á mig.
Ég hætti við það. Það urðu þrjú
lömb eftir frá okkur í lömbunum
þess, þegar ég lét inn. En þetta er
gott fólk. Ég býst við, að það
standi yfir lömbunum við lamb-
húsdyrnar, þegar komið verður á
fætur í fyrramálið."
„Það er nú alveg óhugsandi,"
svara ég, „því að jarmurinn er
ekki ennþá af ánum og þær þarna
í húsi rétt hjá og engir hagar í
túninu."
„Ætli það geti ekki staðið hjá
lömbunum, þó það sé haglaust!“
Næsta morgun var ég kominn á
fætur um leið og Árni. Þá var orð-
ið albjart. En hvað sjáum við?
Lömbin standa svo sem þrjá
faðma frá lambhúsdyrunum og
ærnar jarmandi í húsi skammt í
burtu. Þetta fannst okkur svo
furðulegt, að ég trúði varla mínum
eigin augum.
Veturinn var hinn bezti."
Guðs vetur-
gamiir
sauðir
Eftirfarandi kímnisögur er að
finna í safnritinu „íslenzkar þjóð-
sögur", sem Ólafur Davíðsson
safnaði til.
„Einhverju sinni var karl að
lesa húslestur, og komu þar fyrir
„guðs lömb“. Karl las „guðs vet-
urgamlir sauðir". Hann var spurð-
ur, því hann gerði það, en karl
kvaðst hafa lesið lömb í fyrra, og
síðan væri heilt ár.“
„Andsk... er hann
illmannlegur“
Einu sinni kom karl í búð á
Skagaströnd, eins og ekki er frá-
söguvert. í búðinni hékk mynd af
Kristi, og rak karl augu í hana.
Hann spurði, af hverjum myndin
væri, en búðarmennirnir gerðu
það af bölvun sinni að segja, að
hún væri af Nikulási Rússakeis-
ara, sem þá réði ríkjum á Rúss-
landi, og margar harðneskjusögur
fóru af. Karl starði lengi á mynd-
ina og virti hana fyrir sér í krók
og kring, til þess er hann sagði:
„Já! Satt er það, sem sagt er.
Andsk... er hann illmannlegur.“
„Er þetta nú Ameríka?“
Tvær kerlingar úr Múlasýslum
voru á leið til Akureyrar. Þó var
ferðinni ekki heitið þangað, því að
þær ætluðu alla leið til Ameríku.
Kerlingar þessar höfðu ekki farið
víða um ævina, og mátti kalla, að
þær hefðu aldrei farið út fyrir
sveit sína. Þá er þær sáu Akur-
eyri, spurðu þær einn samferða-
mann sinn:
„Er þetta nú Ameríka?"
Hann neitar því og spurði, hvers
vegna þær héldu það. Þá mælti
önnur:
„Ég hélt, að húsin væru hvergi
jafnskrautleg og hér, nema í Am-
eríku og í Himnaríki", — en hin
sagði, að þau hefðu þegar farið svo
langan veg, að hún byggist við að
koma til Ameríku þá og þegar.
Óviðeigandi mismæli
Meðhjálpari nokkur var að lesa
bæn eftir messu og byrjaði eins og
vant er: „Drottinn! Eg þakka þér
... “ Þá ætlaði meðhjálparinn að
taka grallara, sem vanur var að
liggja á bita í kórnum, og lesa eft-
ir honum bænina, en grallarinn
var ekki á vanastað sínum; brá
meðhjálparanum svo við það, að
hann sagði: „Hann er þá ekki
hérna, helv... að tarna.“
„Sælir veri þér,
gemlingur góður“
Karl missti prestseldi í dýi.
Hann fór þá til prestsins og sagði
honum frá slysinu á þessa leið:
„Sælir veri þér, gemlingur góður.
Prófasturinn drap sig í dýinu í
morgun, og lét ég þó ekki sólina
út, fyrr en gemlingarnir voru
komnir upp á háloft."
Árni Sigurðsson að Skútum í
Eyjafirði hefir ort svo um svipað-
an atburð.
Prófastur einn um foldar flet
í fóður vetrung til bónda lét.
Duglaus hann missti dáð og þrótt,
drapst svo loksins úr höfuósótt;
sinn þá vinnumann sendi’á leiÓ
aó segja tíóindin hökla meió.
Buchtal
úti sem inni
Allar Buchtal-flísarnar eru bæði eldfastar
og frostheldar. Væri það ekki góö lausn að
flísaleggja t.d. svalagólfiö, veröndina eöa
útidyratröppurnar. Buchtal er alls staðar
rétta lausnin. Varanleg lausn. Ekkert við-
hald.
Eigum nú fyrirliggjandí flestar geröir af
hinum viðurkenndu v-þýsku vegg- og
gólfflísum. Fyrsta flokks vara á viðráðan-
legu verði. Einnig fyrirliggjandi límin góöu
frá PCI fyrir hvers konar notkun.
Ótrúlega hagstæöir greiösluskilmálar, allt
niður í 20% útborgun og eftirstöðvar til allt
að sex mánaða.
JL BYGGINGAVORUR
C HRINGBRAUT 120: Simar: Timburdeild 28-604 T I Byggingavörur 28-600 Málningarvörur og verkfæri... 28-605 I
l 4 l Golfteppadeild 28-603 Flísar og hreinlætistæki 28-430 J
Góóan daginn!
FJORAR
4 af helstu verslunum sem
bjóða ferðabúnað á höfuðborgarsvæðinu.
EUROCARD
TIL DAGLEGRA NOTA
Bílastilling Birgis
Skeifan 11 — Sími: 37888
við hliðina á Braut.
NOTUM
1212 STILLITÖLVU
Mótorstilling
Hjólastilling
Ljósastilling
VÖNDUÐ VINNA
Seljum og setjum í bíla Sparkrite, platínulausu, raf-
eindakveikjuna. Seljum einnig kerti, platínu, þétta-
kveikju hamra, kveikjulok, kertaþræði, háspennukefli,
mótstöður, Redex sóthreinsiefni, loftsíur, bensínsíur,
bensínslöngur, ljósaperur, samlokur, ísvara o.fl.