Morgunblaðið - 21.05.1983, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MAÍ 1983
Efnahagsástand Vesturlanda:
Höfum falliö úr 4. sæti
í 13.—14. á tveimur árum
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Umsjón: Sighvatur Blöndahl
Heildarvelta KEA
jókst um 54% 1982
HEILDARVELTA Kaupfólags Eyfirð-
inga, að afurðareikningum meðtöld-
um, var á síðasta ári um 1.222,7 millj-
ónir króna og hafði vaxið um 54% frá
árinu á undan, þegar hún var tæplegf
794 milljónir króna. Er veltuaukning-
in því nokkurn veginn í samræmi viö
meðalhækkun verðlags milli áranna
1981 og 1982.
Að samstarfsfyrirtækjum með-
töldum var veltan um 1.5ÍM,9 millj-
ónir króna á árinu 1982 og hafði
aukizt um 49% milli ára, eða
nokkru minna en almennar verð-
iagsbreytingar.
Laun og launatengd gjöld í aðal-
rekstri og afurðareikningum hækk-
uðu að meðaltali í svipuðu hlutfalli
Gjaldþrotum
fjölgar í Japan
GJALDÞROTUM fyrirtækja í
Japan fjölgaði um tæplega 1% í
aprílmánuði sl., þegar samtals
1.497 fyrirtæki fóru yfir um, bor-
ið saman við 1.485 fyrirtæki á
sama tíma í fyrra.
Þetta er annar mesti fjöldi
fyrirtækja, sem verða gjald-
þrota í einum mánuði síðan í
aprílmánuði 1977, þegar fjöld-
inn var 1.582 fyrirtæki.
Efnahagssérfræðingar í Jap-
an reikna með, að gjaldþrotum
eigi eftir að fjölga umtalsvert á
þessu ári, aðallega vegna sí-
aukinnar samkeppni erlendis
frá og vegna þeirra innflutn-
ingshafta, sem víða hafa verið
sett á japanskar vörur.
og veltan. Beinar launagreiðslur fé-
lagsins námu rösklega 148,1 millj-
ón króna og að samstarfsfyrirtækj-
um meðtöldum tæplega 187,2 millj-
ónum króna.
f frétt frá félaginu segir, að það
sé langstærsti launagreiðandi á
Eyjafjarðarsvæðinu og einn
stærsti launagreiðandi landsins.
Meðalfjöldi starfsmanna á síðasta
ári var 1.003 og fjölgaði þeim um 59
milli áranna 1981 og 1982, en
starfsmenn voru 1.219 þegar
starfsmenn samstarfsfyrirtækj-
anna eru taldir með og er þá miðað
við slysatryggðar vinnuvikur.
Hagnaður varð á rekstursreikn-
ingi að fjárhæð 1,8 milljónir króna
og hafa þá verið færð til gjalda að
fullu reiknuð gengisálög og verð-
bætur á aðfengnu lánsfé, en einnig
færð tekjufærsla að fjárhæð 20,9
milljónir króna. Aukaafskrift vöru-
birgða hefur verið hækkuð um 2,8
milljónir króna, allar venjulegar
fyrningar reiknaðar að fullu eftir
ákvæðum skattalaga og ófrádrátt-
arbær opinber gjöld að fjárhæð 1,6
milljónir króna, þ.á m. eignaskatt-
ur upp á 1,4 milljónir króna, skuld-
uð á reksturinn. Fjármunamyndun
í rekstrinum var 46,2 milljónir
króna, en til samanburðar 23,5
milljónir króna árið 1981, þannig
að fjármunamyndun hefur aukizt
hlutfallslega mjög mikið.
Eigið fé og stofnsjóðir voru í
árslok 387,5 milljónir króna og
hafði aukizt um 55,4% frá árslok-
um 1981. Veltufjárhlutfall var í
árslok 1982 heldur hagstæðara, en í
árslok 1981, en greiðslustaðan má
þó ekki vera þrengri.
„ENN hefur hallað undan fæti í
efnahagsmálum íslendinga. í
þessum þriðja samanburði, sem
Frjáls verzlun birtir yfir „afrek“
okkar og helztu Vesturlanda í
efnahagsmálum, er útkoma okkar
lélegri en nokkru sinni fyrr. Við
höfnum í 13.—14. sæti, ásamt ítöl-
um, lægstir Evrópuþjóða, en á
undan Bandaríkjunum og Kan-
ada, sem reka lestina,** segir m.a.
í grein í nýjasta hefti Frjálsrar
verzlunar.
„1981 lentum við í 7. sæti og
1980 í 4. sæti. í þeim þremur
samanburðum, sem gerðir hafa
verið síðan 1980, er ekkert land,
sem hefur fengið jafn hrotta-
legan bakvind í seglin og hrapað
af toppnum nánast á botninn á
jafn skömmum tíma.
Eins og áður eru borin saman
sex atriði efnahagsmála og við
sýnum lakasta frammistöðu í
Heildarþjóðarframleiðsla Holl-
endinga mun ef að líkum lætur
minnka um u.þ.b. 0,5% á þessu ári,
samkvæmt nýjustu spá hollenzku
hagstofunnar. Er þetta fjórða árið í
röð, sem samdráttur verður í þjóð-
arframleiðslu Hollendinga.
Talsmaður hollenzku hagstof-
unnar sagði ennfremur, að allar
líkur bentu til þess, að atvinnu-
tveimur en erum beztir í einu.
Viðskiptajöfnuður okkar er
óhagstæðari en annarra landa
og verðbólgan er mest hjá okkur.
Atvinnuleysi er hins vegar
minnst hjá okkur, en það ásamt
þeirri staðreynd að launahækk-
anir hafa verið minni hér í er-
lendri mynt (sem í þessum sam-
anburði telst okkur til tekna þar
sem það bætir samkeppnisstöð-
una) forðar okkur frá því að
lenda í neðsta sæti. I öðrum
greinum, aukningu þjóðarfram-
leiðslu og fjármunamyndun er-
um við neðan við meðaltal," seg-
ir ennfremur í blaðinu.
Sigurvegarar í þessum sam-
anburði eru Japanir, en þeir
voru í öðru sæti í fyrra á eftir
Norðmönnum og í þriðja sætinu
í hitteðfyrra. Norðmenn falla nú
niður í fimmta til sjöunda sæti,
en Bretar taka hins vegar stökk
upp á við úr 15. sæti í 2. sætið.
leysi myndi enn aukast í landinu
á þessu ári og verða komið í um
15% í árslok, en það er um 12%
um þessar mundir.
Talsmaðurinn sagði þá
ánægjulegu þróun hafa orðið
undanfarna mánuði, að fjárfest-
ing í iðnaði hafi aukizt umtals-
vert og menn gerðu sér vonir um,
að iðnaðarframleiðsla myndi

HM í efnahagsmálum 1982
Röð stig Röð
32 81
1. Japan 85 2
2. Bretland 63 15
3. Sviss 60 1
4. Austurríki 58 4-5
5.-7. Noregur 56 3
Danmörk 56 13-14
Finnland 56 4-5
S.-9. Frakkland 53 11
Svíþjóð 53 13-14
10. V.-Þýskaland 57 6
11. Holland 49 8
12. Belgia 44 12
13.-14. ítalía 39 10
Island 39 7
15. Bandarfkln 35 10
16. Kanada 19 9
aukast um u.þ.b. 1% á árinu.
Það kom ennfremur fram, að
þrátt fyrir mjög litlar almennar
launahækkanir í landinu á síð-
asta ári, hafi samkeppnisstaða
hollenzkra fyrirtækja ekki batn-
að að marki. Komi þar til óvenju-
lega sterk staða hollenzku flórín-
unnar á alþjóða gjaldeyrismörk-
uðum síðustu mánuði.
Þjóðarframleiðsla dregst
saman um 0,5% í Hollandi
„Höfum verið að ná
betri markaðsstöðu“
— segir Davíð Vilhelmsson, framkvæmdastjóri
austursvæðis Flugleiða í Frankfurt
„VIÐ HÖFUM á undanfórnum misserum verið að ná betri markaðsstöðu og
það fer ekkert á milli mála, að betur er fylgzt með okkur, en var á erfiðleika-
tímum félagsins 1979—1980. Ákveðin tortryggni ríkti í okkar garð á árinu
1981, en síðan hefur staðan verið upp á við,“ sagði Davíð Vilhelmsson,
framkvæmdastjóri Austursvæðis Flugleiða, en hann hefur aðsetur í Frank-
furt í Vestur-Þýzkalandi, í samtali við Mbl. á dögunum.
„Ég varð sérstaklega var við
aukinn áhuga ferðamálamanna á
ferðakaupstefnunni í Berlín í
marzmánuði sl. Menn tóku greini-
lega eftir því, að ferðatíðni félags-
ins er að komast í sitt gamla horf.
Við erum með 50% aukningu á
Chicago, eða förum úr 2 ferðum í
viku í fyrra í 4, auk þess sem tíma-
bilið er lengt. Þá verða farnar 8
ferðir í viku til New York, en á
síðasta ári voru ferðirnar 6. í ár
verður síðan Baltimore bætt inn á
nýjan leik, en flug þangað var fellt
niður á erfiðleikatímum félags-
ins,“ sagði Davíð.
Davíð sagði, að flutningar
Flugleiða frá Vestur-Þýzkalandi,
Hollandi, Sviss og Frakklandi
hefðu farið vaxandi undanfarið.
„Aukningin hefur reyndar verið
hlutfallslega mest frá Sviss, eða
150—200% á hverjum mánuði,
sem við erum óneitanlega mjög
ánægðir með. Það ríkir hins vegar
nokkru meiri óvissa um útkomuna
í Belgíu. Aðalmálið nú er kannski
hin gífurlega styrking okkar inn-
an ferðaiðnaðarins, eins og ég
sagði áður. Sú styrking á örugg-
lega eftir að skila sér síðar meir.“
Aðspurður um hina miklu upp-
sveiflu, sem átt hefur sér stað í
Sviss, sagði Davíð, að tekin hefði
verið ákvörðun á síðasta ári um að
vera með langferðabílferðir milli
Zurich og Luxemborgar fjórum
sinnum í viku, til að auðvelda far-
þegum ferðina á milli. „Þetta hef-
ur mælzt hreint ótrúlega vel fyrir.
Við höfðum lengi haft uppi áætl-
anir um ferðir með langferðabíl-
um þarna á milli, en kostnaður
kom alltaf í veg fyrir að slíkt væri
hægt. Sömu sögu var reyndar að
segja af járnbrautarferðum. Við
náðum síðan samningum, sem eru
okkur hagstæðir um þessar fjórar
ferðir í viku, en þær falla vel sam-
an við áætlun félagsins," sagði
Davíð.
Davíð sagði Sviss vera mjög
góðan markað fyrir Flugleiðir, því
þar væru fargjöldin hlutfallslega
dýrari en annars staðar í Evrópu,
m.a. vegna þess, að samkeppnin er
mun minni þar en annars staðar í
álfunni.
„Annars virkuðu kosningarnar
hér í Þýzkalandi eins og víta-
mínssprauta á allt athafna- og ef-
'nahagslíf, sem síðan hefur áhrif
til þess, að Þjóðverjar ferðast
meira. Þjóðverjar hafa haldið dá-
lítið að sér höndum vegna efna-
hagsástandsins undanfarin mis-
seri og þeirri óvíssu, sem ríkt hef-
ur í stjórnmálum landsins. Reynd-
ar held ég, að um uppsveiflu hefði
verið að ræða hver svo sem sigrað
hefði í kosningunum. Það vantaði
bara einhverja festu.
Auk þess sem almennt efna-
hagsástand hefur batnað hér í
Þýzkalandi, hafa aðalsamkeppnis-
aðilar okkar undanfarin ár heldur
dregið að sér höndina ef svo má að
orði komast. Metro hefur átt í
ákveðnum erfiðleikum og hefur fé-
lagið reyndar svo til hætt beinu
flugi inn til Evrópu, nema í formi
Davíð Vilhelmason
millilendinga á leið sinni frá
Bandaríkjunum til ísrael. Þá virð-
ist ljóst, að aðalkeppinautur
okkar, Capitol, mun ekki starfa af
sama krafti á þessum markaði og
áður. Erfiðleikar í rekstri, sér-
staklega á innanlandsleiðum í
Bandaríkjunum, koma þar inn
sem áhrifavaldar," sagði Davíð.
Um ástæður þess, að Flugleiðir
fjölguðu ekki ferðum meira á New
York, en raun ber vitni, eða um
25% úr 6 í 8 ferðir á viku, sagði
Davíð að samkeppnin væri harð-
ari á þeim markaði en nokkrum
öðrum, sem hefði það í för með
sér, að fargjöldin væru lægri en
víðast hvar annars staðar. „Þá
hentar þessi ferðatíðni mjög vel
miðað við þann flugvélakost, sem
félagið er með í þessu flugi. Um
þessar mundir eru reyndar á lofti
blikur varðandi vélar félagsins,
þar sem flugmálayfirvöld í New
York hafa bannað flug véla yfir
ákveðnum hávaðamörkum frá og
með 20. júlí nk., en vélar Flugleiða
falla inn í þann flokk," sagði
Davíð.
Davíð sagði aðspurður að áfram
væri gert ráð fyrir góðri aukningu
í Norður-Atlantshafsfluginu, eða
eitthvað liðlega 30% á árinu, en á
síðasta ári varð liðlega 32% aukn-
ing á þeirri flugleið. „Aukningin
kemur að mestu leyti fram í aukn-
um ferðalögum Bandaríkjamanna
til Evrópu, sem kemur aftur aðal-
lega til vegna gífurlega hag-
stæðrar gjaldeyrisþróunar fyrir
þá. Sem dæmi um það má nefna,
að Bandaríkjamenn fengu tim 4
franska franka fyrir dollarann á
sl. sumri, en nú í vor fá þeir lið-
lega 7 franska franka, sem segir
sína sögu meira en flest annað.
Annars reikna ég með um 5%
aukningu ferðamanna frá Evrópu
til Bandaríkjanna í sumar.“
Davíð var inntur eftir breyting-
um, sem orðið hafa á starfsemi
Flugleiða á meginlandinu undan-
farin misseri. „Það hefur orðið
mikil uppstokkun á starfsemi fé-
lagsins í Evrópu. Við höfum þurft
að beita ýmiss konar hagræðing-
araðgerðum, auk þess sem við höf-
um neyðzt til að loka söluskrif-
stofum okkar í Amsterdam,
Brussel og Dusseldorf í kjölfar
leyfisveitingarinnar til Arnar-
flugs á síðasta ári. Okkur hefur að
mínu mati tekizt vel að breyta öllu
vinnufyrirkomulagi til betri veg-
ar, auk þess sem starfsmönnum
hefur fækkað. Það er alltaf betra
að bæta við starfsfólki á háanna-