Morgunblaðið - 27.05.1983, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. MAÍ 1983
Manuela Wiesler, einleikari á tónleikunum á morgun.
íslenska hljómsveitin á æfingu.
Ljósmynd: Kristján Ingi Einarsson.
Lokatónleikar íslensku hljómsveitarinnar á starfsárinu:
ÍSLENSKA hljómsveitin heldur sína áttundu og jafnframt síðustu
áskriftartónleika á starfsárinu á morgun, laugardaginn 28. maí, f Gamla
Bíói kl. 14. Tónleikarnir eru helgaðir konum, en tónverkin sem flutt
verða, eru ýmist samin af konum, leikin af konum eða fjalla um konur.
Það var sumarið 1981 að hópur
áhugamanna stofnaði íslensku
hljómsveitina og vann að undir-
búningi starfsins fram til
haustsins 1982, þegar fyrstu tón-
leikar hljómsveitinnar voru
haldnir. Markmið hópsins var að
skapa starfsvettvang fyrir unga,
hæfileikaríka tónlistarmenn hér
á landi og flytja fjölbreytta og
vandaða tónlist. Aðsókn hefur
verið mjög góð á þá sjö tónleika
sem haldnir hafa verið í vetur,
en þeir hafa allir haft sitt sér-
staka stef, eins og tónleikarnir á
morgun. Allir tónleikarnir hafa
verið hljóðritaðir fyrir útvarp,
og jólatónleikunum í Háskóla-
bíói var sjónvarpað beint. Þá
hefur á öllum tónleikunumn ver-
ið frumflutt íslenskt tónverk,
sem einnig hafa verið hljóðrituð
sérstaklega til útvarpsflutnings.
Á efnisskrá tónleikanna á
morgun eru fimm verk. Fyrst er
Sorgaróður til látinnar prins-
essu eftir Maurice Ravel. Ánnað
verkið á tónleikunum er eftir
breska tónskáldið Thea Mus-
grave, Divertimento fyrir
strengjasveit. Þá frumflytur
hljómsveitin hérlendis flautu-
konsert eftir Þorkel Sigur-
björnsson. Þorkell nefnir verkið
Columbinu, og leikur Manuela
Wiesler einleik. Fjórða verkið á
efnisskránni er eftir Klöru
Schumann, eiginkonu Robert
Schumanns, sem var fyrst og
fremst fræg fyrir snjallan
píanóleik, en þótti einnig ágætt
tónskáld. Þær Laufey Sigurðar-
dóttir og Anna Guðný Guð-
mundsdóttir leika þrjár rómöns-
ur op. 22 fyrir fiðlu og píanó eftir
Klöru Schumann. Tónleikunum,
og jafnframt fyrsta starfsári ís-
lensku hljómsveitarinnar, lýkur
síðan með svítu nr. II úr Carmen
eftir Georges Bizet. Einleikari á
tónleikunum er Manuela Wiesl-
er, en hún hefur unnið mikla
listsigra, bæði hér heima og er-
lendis, sem hafa skipað henni á
bekk með fremstu flautuleikur-
um heims. Stjórnandi verður
sem áður á tónleikum íslensku
hljómsveitarinnar Guðmundur
Emilsson, en hann var einn
helsti hvatamaðurinn að stofnun
íslensku hljómsveitarinnar á
sínum tíma. Blaðamaður hitti
Guðmund að máli í vikunni og
rabbaði við hann um þessa ungu,
sigursælu hljómsveit og tónleik-
ana á morgun. Guðmundur var
fyrst spurður um hinn ólistræna,
en þó nauðsynlega þátt í starf-
semi hljómsveitar: peningamál-
in.
„Það var stefna okkar strax í
byrjun að greiða hljóðfæraleik-
urunum full laun samkvæmt
launataxta Félags íslenskra
hljómlistarmanna. Og það hefur
tekist. Alls hafa rúmlega sextíu
listamenn komið fram á tónleik-
um hljómsveitarinnar á starfs-
árinu og haft þannig tekjur af
starfi hennar. Áf þessum sextíu
hafa tæplega fjörutíu manns
fastar mánaðartekjur.
Fjárhagsáætlun, sem gerð var
í upphafi starfsárs, nam 1,8
milljónum króna, og það bendir
til þess að endar muni ná saman.
Og það er fyrst og fremst að
þakka velvild og fórnfýsi fjölda
einstaklinga, fyrirtækja og opin-
berra aðila. Til dæmis hefur
stjórn hljómsveitarinnar og aðr-
ir velunnarar unnið allt starf í
sambandi við reksturinn í sjálf-
boðavinnu, ef undan er skilinn
einn starfsmaður á skrifstofu í
hálfs dags starfi."
— Það má þá búast við að ís-
lenska hljómsveitin haldi starf-
inu ótrauð áfram?
„Já, stjórn hljómsveitarinnar
hefur fullan hug á að halda
Stjórn íslensku hljómsveitarinnar.
starfinu áfram næsta vetur.
Enda er ljóst af viðbrögðum
tónlistarunnenda að frjór jarð-
vegur er fyrir hendi. Það er því
engin ástæða til annars en að
halda áfram af fullum krafti.
Og mig langar til að geta þess
í þessu sambandi, að í júlímán-
uði fara félagar úr íslensku
hljómsveitinni í tónleikaferð til
Svíþjóðar í boði Svenska Riks-
konserterna. Við munum halda
fimm tónleika víðs vegar um
Svíþjóð, þar á meðal við opnun
Expo Norr-sýningarinnar. Auk
þess verður gerð sérstök hljóð-
ritun fyrir sænska útvarpið. Á
þessu tónleikaferðalagi verða
flutt íslensk verk, meðal annars
þrjú verk, sem íslenska hljóm-
sveitin hefur sérstaklega látið
semja.“
— En víkjum að tónleikunum
á morgun, Guðmundur. Hvers
vegna eru þeir helgaðir konum?
„Hvers vegna ekki? Annars
eru ástæðurnar margar, eins og
við nefnum í efnisskránni. I
tónbókmenntunum er til fjöldi
verka sem er tileinkaður konum
sérstaklega, eða fjalla beinlínis
um konur. Skýringin á þessu er
vafalaust sú að karlmenn eru í
miklum meirihluta í hópi tón-
skálda í gegnum tíðina. Miklu
færri konur en karlar hafa
steypt sér af alvöru út í það að
semja tónverk. Hitt er svo annað
mál að konur standa körlum sist
að baki í gerð tónsmiða og marg-
ar „kvennatónsmíðarnar" eru
Stjórnandi íslensku hljómsveitarinnar, Guðmundur Emilsson, mundar
sprotann.
meðal þess besta sem samið hef-
ur verið. Þetta væru svo sem
nægar ástæður til að helga eina
tónleika konum, en fleira kemur
til: Við íslendingar eigum nefni-
lega margar konur sem eru frá-
bærir hljóðfæraleikarar, og
þriár þeirra leika mikilvægt
hlutverk á tónleikum okkar á
laugardaginn, þær Manuela Wi-
esler, Laufey Sigurðardóttir og
Anna Guðný Guðmundsdóttir."
— Nokkur orð um verkin á
tónleikunum, Guðmundur?
„Með ánægju. Verkið Sorgar-
óður til látinnar prinsessu samdi
Ravel árið 1899, þá ungur maður.
Hann samdi það fyrst fyrir pí-
anó, en var ekki nógu ánægður
með það í þe'rri mynd og útsetti
það síðar fyrir hljómsveit.
Hljómsetningarnar eru dæmi-
gerðar fyrir Ravel og sveipa
verkið dulúð og fegurð. Um titil
verksins vita menn ekki mikið, á
honum hefur engin skýring feng-
ist þótt ýmsir hafi gert sér leik
að því að geta sér til um tilefni.
Annað verkið er eftir Thea
Musgrave, en hún er af margra
dómi ókrýnd drottning tón-
skálda á tuttugustu öld.
Síðan er frumflutningur á
flautukonsert eftir Þorkel Sigur-
björnsson, en þetta verk hefur
hann sérstaklega samið fyrir
Manuelu Wiesler. Manuela bað
Þorkel að setja saman fyrir hana
verk fyrir flautu og strengja-
sveit, sem reyndi mjög á fingra-
fimi einleikarans. Og útkoman
varð Columbina, en þetta verk
er, eins og Þorkell lýsir því sjálf-
ur, „hrein skemmtimúsík í ný-
klassískum anda, með ýmsum
fingraflækjum fyrir sólistann".
Fjórða verkið á tónleikunum
er Þrjár rómönsur op. 22 eftir
Klöru Schumann. Klara var
merkileg kona og tónskáld. Því
miður samdi hún ekki mikið, en
því hefur sjálfsagt ráðið bæði
tiðarandinn og miklar annir
hennar. Á þeim tíma sem hún
var uppi þótti það tæpast
kvenmannsverk að smíða tón-
verk. Og eiginmaður Klöru, tón-
skáldið Robert Schumann, dó
ungur og Klara stóð uppi ein
með sjö börn þeirra hjóna. Hún
hafði því eðlilega lítinn tíma til
tónsmíða.
Og loks er það Carmen, ein
vinsælasta ópera allra tíma. Við
flytjum svítu nr. II úr þessu
verki, sem er önnur af tveimur
svítum úr óperunni. Eins og
margir vita þá dó höfundur
Carmen, Bizet, skömmu eftir að
Carmen var fyrst frumflutt árið
1875, aðeins 36 ára gamall. Bizet
útsetti fyrri svítuna sjálfur, en
svítuna sem við leikum útsetti
Guiraud að Bizet látnum. Svítan
er í sex köflum. Okkur þótti við
hæfi að enda starfsár íslensku
hljómsveitarinnar nú í sumar-
byrjun á þessu dulúðlega verki,
sem ber með sér fyrirheit og
lífskraft vorsins."
Tónleikarnir verða sem fyrr
segir i Gamla Bíói á morgun
klukkan tvö, en miðasala er í
Gamla Bíói frá þrjú í dag.
Konur eru lykil-
stef tónleikanna