Morgunblaðið - 28.06.1983, Síða 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1983
39
En því spái ég að hann verði tal-
inn í hópi merkustu stjórnmála-
manna samtímans. Barátta hans
hefur þegar haft áhrif og málstað-
urinn stendur. Megi okkur auðn-
ast að sjá pólitískar hugsjónir
Vilmundar verða að veruleika.
Jafnvel þó flestar samveru-
stundir okkar væru helgaðar
stjórnmálum vítt og breitt, bar
önnur og stærri mál oft á góma.
Maður skynjaði fljótt að Vilmund-
ur var mikill tilfinningamaður
með næma lund. Hann mátti ekk-
ert aumt sjá. Alltaf reiðubúinn að
rétta hjálparhönd. Þeir munu
margir sem vitnað geta um þetta.
Aldrei verður um Vilmund sagt,
að hann hafi verið fyrirgreiðslu-
pólitíkus, eins og þeir hafa verið
nefndir sem beita áhrifum sínum
og stöðu í persónulegu greiða-
skyni. Hann var, eins og áður
sagði, maður leikreglna. En marg-
ir sóttu til hans, leituðu ráða.
Vilmundi mátti treysta og það
fann fólk. Ég hef engan þekkt eins
lausan við fordóma gagnvart ein-
staklingum, kenndum þeirra og
eiginleikum. Hann gerði aldrei
mannamun, bar virðingu fyrir ein-
staklingum, öllu fólki. Þetta við-
mót var lykillinn að pólitískri
velgengni hans og vinsældum.
Ástvinir og samherjar trega góð-
an dreng en minningin lifir.
í svipnum hans sé ég lesku okkar
og eitthvad svo viðkvæman sumarstreng
við skiljum vart þessi óblíðu örlög
sem ætla sér, vinur, þinn góða dreng.
Við uxum úr grasi með glitrandi vonir
en gleymdum oftast að hyggja að því
að það er ekki sjálfsagt að sólin rísi
úr sæ hvern einasta dag eins og ný.
Og veröldin kom eins og vorbjört nóttin
með vinalegt bros eins og gleði til þín,
og lífið kom einnlg með ótal drauma
í óvænta franska heimsókn til mín.
Nú bíðum við þess að bráðum komi
þessi broslausi dagur — og svo þetta högg.
Þegar líf okkar er að lokum aðeins
eitt lítið spor í morgundögg.
(Matthías Johannessen)
Ég mun sakna Vilmundar. En
hugurinn geymir góðar minningar
og þakklæti fyrir samveruna.
Ástvinum öllum, Valgerði, Guð-
rúnu og Baldri sendi ég innilegar
samúðar- og vinarkveðjur.
Blessuð sé minning Vilmundar
Gylfasonar.
Óðinn Jónsson
Vilmundur Gylfason var lengst
af forustumaður samferðamanna
sinna. Hann var atkvæðamikill
strax frá unga aldri, fyrirferðar-
mikill og óstýrilátur. Það gustaði
af honum hvar sem hann fór og
allir þekktu Vimma eins og hann
var kallaður, ef ekki i raun þá af
afspurn. Vilmundur var baldinn
sem strákur og einstaklega uppá-
fyndingasamur. Strangan bekkj-
araga þoldi hann illa og lét ekki
vel að stjórn. Kennurum tók hann
misjafnlega, sumum mjög vel en
öðrum miður. Vilmundur var
ákaflega sjálfstæður í skoðunum
og hafði mjög snemma mótaðar
skoðanir á hinum ýmsu málefnum
og það löngu á undan jafnöldrum
sínum. Sjaldan fór hann troðnar
slóðir.
Á skólaárum sínum tók hann
mikinn þátt í félagslífi og var allt-
af í forustu. Hann var vinsæll
mjög af skólasystkinum sínum og
hafði mikinn metnað til forustu og
athafna. Oft tefldi hann djarft í
þeim átökum sem og síðar er
stjórnmálin tóku við.
Vilmundur var vel greindur,
næmur á marga hluti og skildi
fyrr en skall í tönnum. Hann var
mjög hreinskiptinn, ef til vill á
stundum einum of. Hann kom allt-
af til dyranna eins og hann var
klæddur. Ef honum líkaði eitthvað
miður, þá sagði hann það beint út.
Á sama hátt, ef honum líkaði
eitthvað vel, þá lét hann það í ljós
án undandráttar.
Sem persóna var Vilmundur
sérkennileg blanda af harðsoðnum
stjórnmálamanni og viðkvæmum
listamanni. Þeir sem þekktu hann
minna sáu baráttumanninn,
fastan fyrir, frekan og ákveðinn.
Við sem þekktum hann frá barns-
aldri sáum og skynjuðum fyrst og
fremst hárfínar tilfinningar og
viðkvæmni ljóðskáldsins og að-
dáanda fegurðarinnar í máli og
tónlist.
í endurminningunni er heimili
Vilmundar á Aragötunni óaðskilj-
anlegur hluti af honum sjálfum.
Það var notalegt menningarheim-
ili, fjölsótt af vinum Vilmundar.
Samverustundirnar á Aragötunni
urðu margar og tilveran var
áhyggjulaus og ljúf.
Með þessum fáu orðum minn-
umst við bekkjarbróður okkar frá
upphafi skólaskyldu í Melaskólan-
um í Reykiavík til stúdentsprófs í
MR 1968. I tólf ár vorum við sam-
an í bekk og það er sárt að sjá svo
snögglega á eftir gömlum vini, eft-
ir allt sem á undan er gengið. Eft-
ir að skólagöngu lauk var sam-
gangur milli okkar minni en áður,
menn vaxa í sundur og fást við
misjöfn verkefni. En minningin
um skemmtilega samferð lifir og
gleymist ekki.
Páll Arnór Pálsson
Skarphéðinn Þórisson
Með fráfalli Vilmundar Gylfa-
sonar verður svipminna um að lit-
ast í íslenzku þjóðlífi. í vinahópi
er skarð, sem ekki verður fyllt.
Ástvinir eru í sárum, og hafði
dauðinn þó fyrir löngu grisjað
meira en nóg í þeim garði.
Vilmundur Gylfason hafði
margt það til brunns að bera, sem
skaparinn að öðru jöfnu deilir
niður á marga menn og ýmsar
manngerðir. Hann var ljóðrænn
fagurkeri og margfróður um sögu
og bókmenntir. Hann var hvort-
tveggja í senn maður hugsjóna og
framtaks. Hann setti markið hátt
og lagði allt í sölurnar fyrir fram-
gang hugðarefna sinna, stundum
óbilgjarn en alltaf heill. Hálfsann-
leikur var honum fjarri, og
drengskapur hans verður aldrei í
efa dreginn. Hann var viðkvæmur
í lund, og undir því yfirborði, sem
oft var hrjúft. og gustmikið, sló
stórt hjarta.
Þátttaka Vilmundar Gylfasonar
í þjóðmálum markar skýr og
ótvíræð spor í íslenzka stjórn-
málasögu. Hann var alvörumikill
siðbótarmaður, vildi bæta og fegra
mannlífið og trúði því af einlægni,
að þess væri jafnan kostur. Hann
kostaði kapps um að hefja til vegs
hið smáa og einfalda, sem tíðum
verður hornreka í rúmhelgri önn
dagsins. Stefnumörkun hans öll
bar meira svipmót frjálsræðis og
einstaklingshyggju en títt er um
þá, sem skipa sér til vinstri í
stjórnmálum, svo marklaus sem
sú skilgreining er þó oft og einatt.
Hann var á hinn bóginn ævinlega
umdeildur og átti sér ekki síður
hatramma andstæðinga en öfluga
fylgjendur. Um hlutleysi i þeirri
baráttu, sem hann helgaði sig, gat
aldrei orðið að ræða. Hann lagði
sig þvert á móti allan fram um
það, að sér mætti verða að trú
sinni, og hikaði þá ekki við að
leggja út á ótroðnar slóðir. Hann
gaf voninni vængi.
Nú hefur heljarsvali farið um
loftið og straumfall dauðans hrifið
með sér góðan dreng. Við Inga
Ásta biðjum þess, að almættið
vaki yfir ástvinum — börnunum,
sem á undan fóru, og börnunum,
sem eftir standa. Við biðjum Guð
vors lands að gefa Völu styrk og
trú á lífið, þrátt fyrir hin þungu
áföll. Yfir sorg og ljúfsáran trega
bregður birtu minningar um sér-
stæðan mann. Sú minning er mik-
ill auður.
Pétur Kr. Hafstein
Þegar Vilmundur Gylfason al-
þingismaður er nú til moldar bor-
inn minnumst við reykvískir jafn-
aðarmenn hans með sorg í hjarta.
Við fylgdumst með honum á upp-
vaxtarárum hans og þegar hann
tók að ryðja sér til rúms i stjórn-
málum landsmanna hreif hann
hug og hjörtu allra alþýðu-
flokksmanna, sem bundu við hann
miklar vonir. í almennu prófkjöri
sveif hann auðveldlega inn í 2.
sæti A-listans fyrir alþingiskosn-
ingarnar 1978, enda þá þegar orð-
inn mikill áhrifamaður á almenn-
um vettvangi og einhver áhrifa-
og svipmesti forystumaður Al-
þýðuflokksins í landinu.
Það er ekki hægt að segja, að
Vilmundur hafi í stjórnmálastörf-
um sínum farið fram með friði og
spekt. Hann veifaði brandi sínum
óspart og ýmsir flokksbræður
okkar urðu fyrir honum, rétt eins
og aðrir. Við lögðum ætíð við
hlustir þegar hann talaði og
oftsinnis náði hann sínu fram,
ýmist strax eða fljótlega.
Enginn vafi er á þvi, að á hans
stutta stjórnmálaferli hafði hann
mjög mikil áhrif og margt er gjör-
breytt frá því sem var áður en
hann hóf stjórnmálaafskipti sín.
Og líklegt er, að margar þær
breytingar muni verða varanlegar.
Vilmundur starfaði fyrst og
fremst innan Alþýðuflokksins í
Reykjavík og var þar óþreytandi
við að benda okkur á það, sem
hann taldi að betur mætti fara.
Samkomulagið var ekki alltaf upp
á það bezta, einkum máttu sumir
góðir flokksmenn binda oft um
skeinur fyrst framan af. Þegar frá
leið slípuðust menn þó meira sam-
an og undir lokin held ég að allir
hafi verið sáttir. Ég veit ekki til
þess, að hann hafi átt sér neina
óvildarmenn í Reykjavíkurflokkn-
um um það er lauk og ekki fékk ég
betur séð en hann umgengist alla
jafnt. Persónulega samdi okkur
tveimur ætíð vel og aldrei féll
minnsta styggðaryrði okkar í
milli. Fyrir það er ég þakklátur
nú.
Þegar Vilmundur hvarf úr Al-
þýðuflokknum á liðnum vetri setti
mikla hryggð að okkur alþýðu-
flokksmönnum. Okkur var mjög
mikil eftirsjá að honum og fannst,
sem seint yrði skaðinn bættur.
Það var sem mönnum féllust
hendur og deyfðin tæki við. Sem
betur fór hresstist þó liðið og þeg-
ar upp var staðið gátum við hugg-
að okkur við að hafa unnið varn-
arsigur. En Vilmundur var okkur
eftir sem áður nákominn, enda
hafði tekist svo giftusamlega til
við brottför hans, að henni fylgdi
hvorki heift né sárindi, á hvorug-
an bóginn, þótt vonbrigði okkar
væru djúp og mikil. Svo vel hefur
því miður sjaldnast tekizt til í
sögu Alþýðuflokksins þegar ris-
miklir stjórnmálaforingjar hafa
yfirgefið hann. Ekki veit ég hvað
aðrir hafa hugsað, en ég ól með
mér von um, að sá tími kæmi, fyrr
en varði, að við gætum á nýjan
leik unnið saman innan Alþýðu-
flokksins. En örlögin hafa nú tekið
í þá tauma.
Við alþýðuflokksmenn í Reykja-
vík kveðjum nú með sorg í hjarta
kæran félaga, vin og foringja, sem
við bundum svo miklar vonir við.
Minningin um hann og verk hans
mun geymast með okkur um langa
tíð og seint gleymast. Innilegar
samúðarkveðjur sendum við fjöl-
skyldu hans: Valgerði og börnun-
um, Gylfa, Guðrúnu og bræðrum
hans sem og öðrum vandamönn-
um. Frammi fyrir svo mikilli sorg
getur maður ekkert annað en beð-
ið um styrk og blessun þeim til
handa.
Sigurður E. Guömundsson
Við vorum heldur litlar sálir, er
við stigum fyrstu sporin inn í það
musteri, Menntaskólann í Reykja-
vík, 1965. Ég man, að einhvern
allra fyrsta daginn varð mér
starsýnt á strák, að mig minnir í
gráum jakkafötum. Hann hélt sig
á hæsta þrepi. Hér var kominn
þessi Vilmundur Gylfason, sem ég
hafði heyrt talað um.
Það hafði gustað um hann strax
á fyrsta ári í Menntó.
Vimmi hélt sig ávallt í fremstu
víglínu meðal þess mannfólks sem
Guðni (seinna rektor) var vanur
að kalla „félagsverur“. Titillinn
var til kominn af því, að þær verur
sinntu félagsstörfum öðru fremur
í skólanum. Og stundum var það
satt, að við litum á skólann og
námið sem nauðsyn. Félagslífið i
skólanum var hins vegar eitthvað
sem var skemmtilegt, og við töld-
um okkur trú um að það væri
þroskandi.
Vimma héldu engin bönd. Hann
ætlaði sér á hæsta tind. Veturinn,
sem hann var ritstjóri skólablaðs-
ins, vildi hann t.d. gefa út eitt blað
í mánuði — sem virtist hrein
firra. Það gekk þó eins og flest það
sem Vimmi tók sér fyrir hendur.
Tölublöðin urðu að vísu einum
færri en mánuðirnir f skólaárinu.
En ástæðan var ekki atorkuleysi
Vilmundar. Hann varð fyrir slysi
þann vetur, og varð að liggja
rúmfastur.
Ekkert var Vimma óviðkomandi
í skólanum. Auk þess að vera fé-
lagsvera af lífi og sál, orti hann.
Hann var einn þeirra sem héldu
sig vera skáld, og lásu uppi á
íþökulofti og voru í framsögn hjá
Baldvini Halldórssyni. Hin voru
m.a. Þórarinn Eldjárn, Pétur
Gunnarsson, Hrafn og Ingólfur og
Steinunn.
Síðasta veturinn í MR var Vil-
mundur inspector scholae, og það
var ljóst að hann myndi kveða sér
hljóðs á opinberum vettvangi að
loknu háskólanámi.
Vilmundur las sagnfræði í há-
skólum á Englandi, en hann hafði
haft mikinn áhuga á þeirri grein í
menntaskóla. Að loknu námi lá
leiðin á gamlar slóðir, er hann hóf
kennslu við MR 1974.
í kosningabaráttunni 1974 var
Vilmundur í öðru sæti á lista Al-
þýðuflokksins á Vestfjörðum. Og
þar með hófst innreið Vilmundar
á opinberan vettvang. öll þekkjum
við hvað síðan gerðist. Á tímabil-
inu 1974 og fram á þetta ár birtust
gjörðir Vilmundar á aðskiljanleg-
asta hátt, í fjölmiðlum, á Alþingi,
í ríkisstjórn og á hundruðum
funda og samkoma víða um land.
Og hann var afdráttarlaus og
hreinskilinn.
Þannig var Vimmi. Hann hlífði
sér hvergi. Og þótti flestum nóg
um. En með ótrúlegri orku tókst
Vilmundi að umturna ýmsum við-
teknum venjum á vettvangi
stjórnmála, og út um allt í þjóðfé-
laginu.
Vilmundur hreif fólk. Mér eru
minnisstæðir fundir á vegum
Bandalags jafnaðarmanna á þessu
vori. Þegar Vimma tókst sem best
upp, varð úr ein herjans skemmt-
an. Og þó var þetta ein „bullandi
pólitík frá upphafi til enda“, eins
og Vimmi hefði getað orðað það. t
Hinu kynntust færri, hversu
góður drengur Vilmundur var.
Þrátt fyrir alla pólitík og
ágreining við aðra, var Vimmi
fyrst og fremst maður tilfinn-
inganna.
Á skilnaðarstundu er minningin
huggun harmi gegn.
Völu, krökkunum, foreldrum,
bræðrum og öðrum aðstandendum
votta ég dýpstu samúð.
Þorlákur H. Helgason
Vinur minn,
ÞÓRÐUR ÁMUNDASON,
Efstalandi við Nýbýlaveg,
andaðist að kvöldi 24. júní aö hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð, Kópa-
vogi.
Fyrir hönd systkina,
Ámundi Ævar
t
Maöurinn minn og faöir okkar,
SIGURÐUR SIGURÐSSON,
Mariubakka, Fljótshverfi,
lést í Landspítalanum aö kvöldi 24. júní.
Margrét Kristófersdóttir
og börn.
t
Eiginmaöur minn,
HARRY M. ENGEL,
lést á Hawaii 26. júní sl.
Kristín Hallvarðsdóttir Engel.
t
MAGNÚS GUÐMUNDSSON,
fyrrverandi bakarameistari,
andaöist 25. júní aö Elliheimilinu Grund.
F.h. fjarstaddra barna,
systkini hins látna.
t
Móöir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ÁSTRÓS ÞORSTEINSDÓTTIR,
áður Grundarstíg 21, Reykjavik,
lést i Landakotsspítala, sunnudaginn 26. júni.
Þorbjörg Ingólfsdóttir, Páll Eggertsson,
Ingibjörg Ingólfsdóttir, Bjarni Sigurbjörnsson,
Guömundur Kr. Októsson,
Aðalsteinn Dalmann Októsson, Gyöa Erlingsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.