Morgunblaðið - 02.11.1983, Blaðsíða 20

52
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1983
Morgunblaðið er 70
ára í dag. Á þess-
um sjö áratugum
hefur blaðið verið í
stöðugri þróun og
sífellt hefur verið unnið að endur-
bótum. Hvað, sem um fyrri tíma
má segja, er þó ljóst, að mestar
breytingar hafa orðið á tækni við
framleiðslu blaðsins síðasta ára-
tug, en fyrir 10 árum hófst offset-
prentun blaðsins. Gæði hennar
eru mun meiri en gömlu blýprent-
unarinnar, sem notuð hafði verið
allt frá upphafi, hinn 2. nóv. 1913.
í fyrstu var Morgunblaðið hand-
sett, en síðan kom setjaravélin og
var hún notuð við framleiðslu
blaðsins lengst af. í byrjun októ-
ber 1973 var setjaravélin leyst af
hólmi og ljóssetningarvélar tóku
við. Talsverð þróun hefur verið á
þeim vettvangi. Fyrst var texti
settur á pappírsstrimla, sem tölva
las af, en síðan komu tölvuskerm-
ar og blaðamenn jafnt sem félagar
í Félagi bókagerðarmanna sjá um
setningu blaðsins, hinir síðar-
nefndu setja allt aðsent efni, en
blaðamenn setja mest af eigin efni
beint inn á tölvuna.
Nýtt framfaraskeið var hafið og
síðan hafa allar deildir blaðsins
verið tæknibúnar og er nú ekki
stafur settur í blaðið án þess að
tölva komi þar nærri. Blaðamenn
Morgunblaðsins eru hinir einu ís-
lenskra blaðamanna, sem setja
efni sitt sjálfir, þótt enn sé gripið
Vjg| u. .. ^ ■ wKgs - m K P i yl L/ | 4
Étáv, ' 1 HHðb 1
+■ <1 : ffa " J ''
Tæknideild Morgunblaðsins eins og hún er í dag. Fremst á myndinni eru setjarar að vinnu, fjærst til vinstrí fer upplíming blaðsins fram á síður, en í
herberginu til vinstri er móðurtölvan og Ijóssetningarvélarnar. Ljóamyndir Mbl. KÖE
til ritvélanna á stundum. Morgun-
blaðið hefur fyrir löngu tekið for-
ystu hérlendis í þeirri tölvutækni,
sem nú er notuð víða um heim til
vinnslu dagblaða og er betur búið
að tækni en sum stórblöð erlendis.
Fyrsta tölvuvinnslan á Morgun-
blaðinu hófst raunar nokkru fyrr.
Árið 1965 hófst tölvuvinnsla á öll-
um áskriftarreikningum blaðsins.
Síðan hefur verið stöðug endur-
nýjun í tölvubúnaði auglýsinga,
áskrifta, afgreiðslu og bókhalds,
og nú eru allar þessar deildir sam-
tengdar í IBM tölvukerfi, sem 14
skermar og 3 fjarritar eru tengdir
við. Þegar tölvusetning hófst í
byrjun voru stúlkur ráðnar til að
gata strimla og við gömlu blýsetn-
ingarvélarnar var settur útbúnað-
ur, sem gat lesið af þessum gata-
strimlum. Þetta þótti í þá daga
mikið undur, millistigið varð síðan
það, að sérstök tölvusetningarvél
tók við af setningarvélunum og
þær hurfu af sjónarsviðinu.
Tölvusetningarvélarnar skiluðu
textanum settum á ljósmynda
pappír og voru þær í upphafi tvær.
Þær lásu af strimlunum með sama
hætti og hinar endurbættu blý-
setningarvélar höfðu gert, og enn
eru slíkar vélar notaðar á öðrum
dagblöðum, sem gefin eru út hér á
landi.
Um áramótin 1978 til 1979 tók
Morgunblaðið í notkun fullkomna
setningartölvu, sem var af Digit-
al-gerð og vann eftir forskrift,
sem framleidd var af norska fyrir-
tækinu Comtec. Síðan hefur átt
sér stað mikil þróun í þessum mál-
um og nú er svo komið að svo til
allur texti, sem skrifaður er á rit-
stjórn Morgunblaðsins, er tölvu-
unninn, skrifaður á sérstakan
tölvuskerm og geymdur á segul-
diski, unz hann er settur út á ljós-
setningarvél, sem mótar hann í
endanlegt form, eins og hann birt-
ist lesendum blaðsins.
Stöðugt hefur verið unnið að
endurnýjun á þessum búnaði og í
því skyni hafa verið keypt tæki frá
norska tölvuframleiðandanum
Norsk Data. Þetta kerfi býður í
framtíðinni upp á fleiri möguleika
við textavinnsluna, t.d. getur kerf-
ið tekið við greinum, sem hafa
sögulegt gildi og nauðsyn er á að
geyma. Þessar greinar mun tölvan
skrá í sérstakt safn, er síðan er
hægt að leita í út frá ýmsum lykil-
orðum eða nöfnum. Ennfremur er
unnt að geyma inni á þessu kerfi
Vélabúnaður, sem notaöur er til þess að pakka blaðinu inn er einnig mjög
fullkominn og tölvuvæddur. Hann telur nákvæmlega eintökin, sem fara eiga
í hvern pakka og setur plast utan um.
Þótt okkur hafí orðið tíðrætt um þann tölvubúnað, sem Morgunblaðið notar
í sambandi við framleiðslu blaðsins, má og geta þess, að á skrifstofu þess
hefur undanfarin ár einnig átt sér stað mikil tölvuvæðing. Á myndinni er
gjaldkeri Morgunblaðsins að störfum og við hlið hennar er IBM-tölva, sem
gerir henni kleift að sjá á svipstundu stöðu viðskiptamanna blaðsins við
blaðið.
Úr „lay out“-deild blaðsins, þar sem hver síða fyrir sig er teiknuð upp áður
en hún er uppiímd og frá henni er gengið í endanlegt form.
Við stjórnborð móðurtölvunnar, þar sem gefnar eru fyrirskipanir um að frétt
eða greinar fari út á Ijóssetningarvél, sem skilar henni settri.