Morgunblaðið - 17.11.1983, Side 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. NÓVEMBER 1983
Milli
sprungna og
hengiflugs
Tveir félagar úr Björgunarsveit Ing-
ólfs segja frá ferð á tind Mont Blanc
Fjallgöngumenn í hlíöum Mont Blanc.
I’ann 29. sept. sl. lögðu tveir félag-
ar, Björn Guðmundur Markússon og
Þorkell Þorkelsson, úr Björgunar-
sveit Ingólfs (sem er Björgunarsveit
Slysavarnafélags íslands í Reykja-
vík) upp í ferð á „Mont Blanc“ sem
er ha sta fjall Evrópu, 4807 m hátt.
Aðdragandi
Ég og félagi minn, Björn, höfð-
um talað um það áður en við fór-
um frá íslandi að gaman væri að
reyna sig við „Mont Blanc" og sjá
hvort við ættum eitthvað í það.
Skömmu síðar fer Björn til
Frakklands, en við bindumst fast-
mælum um það að ég reyni að afla
upplýsinga um fjallið hér heima,
en hitti hann síðan í Strasbourg
mánuði síðar. Tíminn leið en mér
gekk illa að afla upplýsinga um
fjallið, þar til einn daginn að ég
hitti gamlan bekkjarfélaga, Tóm-
as Guðbjartsson að nafni, en hann
hafði verið þá fyrir stuttu í Cham-
onix sem er bær mjög skammt frá
„Mont Blanc". Hann sagði mér
margt sem kom sér vel að vita.
Einnig fann ég í bók „Montanev-
ing Enceklopetika" smáklausu
sem kom sér einnig vel. Þann 7.
sept. fór ég síðan með ms. Eddu til
Bremerhaven í Þýskalandi og það-
an með litlum stoppum til Stras-
bourg þar sem ég hitti Björn þann
13. sept. Þar dvöldum við síðan í
góðu yfirlæti í viku hjá vini
Björns, en þann 20. sept. lögðum
við síðan af stað til Chamonix á
puttanum, en það ferðalag tók tvo
daga, og komum því til Chamonix
að kvöldi þess 22. sept. Daginn eft-
ir fórum við að athuga með að láta
Fjallgöngumennirnir í akála f
3.800 metra hæö, Björn Guö-
mundur Markúaaon (t.v.) og
Þorkell Þorkelason.
senda okkur fjallabúnað frá ís-
landi. Þar sem erfitt er að þvælast
með slíkt dót í gegnum þvera Evr-
ópu á puttanum. En við nána at-
hugun á máli þessu varð okkur
ljóst að slík sending væri að
minnsta kosti tvær vikur á leið-
inni og jafnvel lengur og þar að
auki væri mjög dýrt að senda þá
þyngd sem sendingin kæmi til með
að verða. Voru nú góð ráð dýr því
við höfðum lofað bæði sjálfum
okkur og öðrum að fara fyrr á
fyrrnefnt fja.ll. Næstu dagar fóru í
að reyna að fá lánaðar græjur til
Björn Guömundur á tindinum meö úlpu Þorkela Þorkelaaonar, aem tók
myndina.
Björn Guömundur Markúaaon viö
minningarkroaa um fjallgöngu-
mann, aem fórat í hlíöum fjalla-
ina.
fararinnar, en það gekk ekki sem
best þó bæði ritari Alpaklúbbsins
á staðnum og félagi úr frönsku
fjallaherlögreglunni, sem gegnir
hlutverki björgunarsveitar, vildu
allt fyrir okkur gera. Dagarnir
liðu en við komumst hvergi.
Á næturnar sváfum við undir
brú á brautarstöðinni á staðnum.
Var okkur nú sagt að innan
skamms tíma myndi veturinn
byrja fyrir alvöru á „Mont Blanc".
Þetta var 26. sept. og ákváðum við
þá að fara með þann búnað er við
gætum fengið fyrir kvöld þess 28.
N óvemberkaktus
— eftir Axel V.
Magnússon
Meðal þeirra plantna sem náð
hafa miklum vinsældum víða um
lönd hin síðari ár er svonefndur
nóvemberkaktus.
Hann er upprunninn í hita-
beltislöndum Mið- og Suður-
Ameríku.
Þessi tegund og aðrar henni
náskyldar vaxa oftast í regnskóg-
um og er algengt að finna þær á
trjám, þar sem þær hafa fest ræt-
ur og vaxa nánast sem hálfsníkju-
jurtir (epifyt).
Þessar tegundir eru jurtkennd-
ar og stönglar flatstrendir og
oftast drúpandi að meira eða
minna leyti. Um eiginleg blöð er
ekki að ræða en stönglar gegna
svipuðu hlutverki og laufblöð hjá
öðrum plöntum.
Blóm eru á stöngulendum og eru
mjög litskrúðug og fögur. Þau
geta verið í ýmsum litum eftir af-
brigðum, en algengustu litir eru
hvítur, rauður, bleikur og svo
ýmsir millilitir.
Tegundin getur blómstrað að
vori eða hausti eftir atvikum, en
yfirleitt er algengast að stíla upp
á ræktun þannig að plöntur
blómstri að hausti.
Nóvemberkaktus blómstrar
mikið ef plöntur eru í góðri rækt-
un og stendur blómgun lengir eða
svo mörgum vikum skiptir ef
ræktun og umhirða er í lagi.
Sumir halda að þurrt loft eigi
vel við alla kaktusa, en það er hinn
mesti misskilningur og nóvem-
berkaktus og skyldar tegundir
þrífast best í hæfilegum raka og á
sumrin þurfa þær mikið vatn í
bjartviðri, en þess skal þó ætíð
gætt að vatn standi aldrei í potti
eða skál sem planta kann að
standa á. Yfir veturinn er dregið
verulega úr vökvun en þess þó
ætíð gætt að láta plöntur ekki
ofþorna.
Venjulegur stofuhiti á vel við
nóvemberkaktus og ekki er æski-
legt að hiti fari undir 10—12°C.
Gæta skal þess að láta plöntur
ekki standa í sterkri sól að sumar-
lagi, en að vetri mega plöntur
gjarnan vera á björtum vaxtar-
„Sumir halda að þurrt
loft eigi vel við alla
kaktusa, en það er hinn
mesti misskilningur og
nóvemberkaktus og
skyldar tegundir þrífast
best í hæfilegum raka
og á sumrin þurfa þær
mikið vatn í bjartviðri,
en þess skal þó ætíð
gætt að vatn standi aldr-
ei í potti eða skál sem
planta kann að standa
á.“
stað. Meðan plöntur eru í örum
vexti er þeim gefin áburðarlausn
reglulega t.d. á 7—10 daga fresti
sem svarar til 1 g af alhliða áburði
í hvern lítra vatns. Yfir veturinn
er dregið mjög úr gjöf og hætt
alveg í svartasta skammdeginu.
Plöntur hafa að jafnaði tals-
verðan vaxtarþrótt og þegar vorar
er oft nauðsyn að umpotta í stærri
potta. Er best að nota vel rotna
torfmold, sem gjarnan má vera
blönduð nokkru af sandi eða vikri.
Ef fólk hefur áhuga á að fjölga
nóvemberkaktus er einfaldast að
gera það að vori t.d. í apríl — maí.
Eru þá skornir hæfilega langir
sprotar (8—10 sm) og þess gætt að
sár sé hreint. Síðan eru þeir látnir
liggja í 1 sólarhring til að sár
þorni. Síðan er græðling stungið í
vikursand eða létta sandblandna
mold. Yfir pottinn er breitt plast
eða annað efni til að halda háum
loftraka á meðan rætur eru að
myndast. í 8—9 sm pott eru settir
3 græðlingar. Nóvemberkaktus er
mjög þægileg planta við að eiga og
blómstrar lengi til ánægju og
gleði.
Axel V. Magnússon er ylræktar-
riðunautur hjá Búnaðaríélagi ís-
landa.