Morgunblaðið - 20.11.1983, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1983
Með ört lækkandi
verðbólgu á síðustu
mánuðum hafa að-
stæður breyst á ís-
lenskum peninga-
markaði og hljóta
viðhorf til fjárfest-
ingar að taka mið af
þessum breytingum.
Margir velta því ef-
laust fyrir sér hvernig
hagkvæmast sé að
fjárfesta með tilliti til
þeirra aðstæðna á
peningamarkaðinum
sem nú hafa skapast
og hvaða fjárfest- __
ingarleið sé öruggust
hvað varðar væntan-
lega þróun þessara
mála á næstu árum.
Blaðamaður Morgun-
blaðsins sneri sér til
framkvæmdastjóra
þriggja fyrirtækja
sem öll starfa að því
að fjárfesta fyrir al-
menning; þ.e. Ávöxtun
sf., Fjárfestingarfélag
íslands hf. og Kaup-
þing hf. í viðtölunum
sem hér fara á eftir er
fjallað um allar helztu
fjárfestingarleiðir sem
í boði eru og þær born-
ar saman með tilliti til
hagkvæmni, öryggis
og fyrirhafnar, auk
þess sem komið er inn
á margt, sem gott er
að hafa í huga við
fjárfestingu sparifjár.
Viðtalsgrein:
BragiOskarsson
Kristín Steinsen:
Menn velja al-
mennt ekki hag-
kvæmustu
ávöxtunar-
leiðina
Kristín Steinsen framkvæmdastjóri Kaupþings hf.
so
SAMANUUKDUR A
AVÖXTUNAHMÖGULEIKUM
— 6 mán. verótr. reikn.
. . Spar iski rtc* j ni
-- Verótr. veóskulcíabr.
3 ára óvr»rótr. veó-
skuldabrél m/20% vöxtum
\
—
10 20 30 40 50
VeróbÓlqa i ?.
Margir íslendingar vinna mikið
og hafa e.t.v. dágóðar tekjur en hafa
ekki tíma og jafnvel lítið gaman af
því að ávaxta sitt pund. Menn velja
því oft ekki hagkvaemustu ávöxtun-
arleiðina.
Fjárvarsla Kaupþings á því er-
indi til margra og geta menn feng-
ið upplýsingar um bestu leiðir til
ávöxtunar hverju sinni, auk þess
sem við önnumst fullkomlega
eignir á vörslureikningum. Kaup-
þing hf. sér um innheimtu afborg-
ana vaxta og verðbóta af verðbréf-
um, innlausn þeirra svo og lög-
fræðilegar innheimtuaðgerðir ef
með þarf. Þá má nefna að fjár-
varsla Kaupþings hf. hefur í för
með sér aukin og skjótari tengsl
milli kaupenda og seljenda á verð-
bréfamarkaðnum og hefur t.d.
stuðlað að örari umbreytingu
skuldabréfa í peninga ef þess er
óskað, sagði Kristín Steinsen
framkvæmdastjóri Kaupþings hf.
Hvernig er hagkvæmast að íjárfesta
og hvaða atriði skulu helst höfð i
huga við val á fjárfestingu?
Gullna reglan er sú að dreifa
fjárfestingum sínum á marga
þætti og vera þannig búinn undir
áhættu af ýmsu tagi. Þessa aug-
ljósu og algildu reglu í fjárfesting-
um brjóta flestir Islendingar
gróflega. Þeir setja margir aleigu
sína í íbúðarhúsnæði og eru þann-
ig mjög viðkvæmir fyrir alkalí-
skemmdum, jarðskjálftum og ás-
ælni ríkisvalds sem með sköttum
getur lækkað verðmæti eignanna.
Dreifing áhættu er meginatriði
góðrar fjárfestingar. í öðru lagi
þurfa menn að athuga binditím-
ann, þegar þeir festa fé sitt, þ.e.
hversu lengi féð er fast. Ein-
staklingur sem ætlar að kaupa
húsnæði eftir 5 ár, kaupir ekki
skuldabréf til 10 ára, nema hann
búist við að losna við þau án þess
að tapa eftir 5 ár. Ekki er heldur
ráðlegt fyrir sjötugan mann að
binda sitt fé til 30 ára, ef hann
ætlar að nota það sem tryggingu í
ellinni. Annað atriði sem menn
þurfa að hafa í huga er sú vinna
sem fjárfestingin hefur í för með
sér. Leiguhúsnæði t.d. krefst þess
að sífellt sé verið að innheimta
leigu, sjá um viðhald, borga skatta
og finna leigjendur. Spariskírteini
ríkissjóðs krefjast þess eins að
menn muni eftir síðasta gjald-
daga. Næst komum við að arðsem-
inni sem skiptir ekki svo litlu
máli, sér í lagi þegar til lengri
tíma er litið. Á mynd 1 má sjá
áhrif raunvaxta á þróun verð-
mæta. En raunvextir er ávöxtun
fjármagns umfram verðbólgu. Ef
tekið er dæmi um mann sem kaup-
ir hús af öðrum manni og borgar
fyrir það að fullu með skuldabrefi
til 8 ára sem þpr 9% raunvexti, þá
hefur hann borgað honum sem
svarar tveimur húsum eftir 8 ár.
Sveigjanleiki fjárfestingar skiptir
einnig miklu máli, þ.e. hversu létt
er að losa það fé, sem fest hefur
verið. Hér kemur til mat á því
hvort auðvelt muni vera að selja
t.d. stórt einbýlishús eftir 10 ár.
Að síðustu þarf sá, sem ætlar að
fjárfesta, að kanna í hvernig ein-
ingum hann getur fjárfest. Sá sem
Ármann Reynisson:
Verðbréfa-
markaðurinn
einhver besti
kosturinn
Ármann Reynisson framkvæmdastjóri Ávöxtunar sf. öll verðbréfaviðskipti
fyrirtækisins fara í gegnum tölvuna sem sést á myndinni.
— Bezta fjárfestingarleiðin sem
almenningur hefur átt völ á hefur
verið Spariskírteini ríkissjóðs en þau
hafa gefið í arð 4—5% meðalávöxtun
umfram verðtryggingu, sagði Ár-
mann Reynisson framkvæmdastjóri
hjá Ávöxtun sf. Þetta var lengi vel
eina fjárfestingarleiðin sem skilaði
arði og var almenningi aðgengileg.
Hinn kosturinn var að liggja
með sparifé sitt í banka þar sem
það brann upp í verðbólgunni. I
mínu starfi hef ég komist að raun
um hrikaleg dæmi um rýrnun
sparifjár — til Ávöxtunar sf. hef-
ur komið fólk sem lagði peninga í
banka um áraraðir, en heildar-
upphæðin rýrnaði þó stöðugt
vegna verðbólgunnar. Þetta kalla
ég að kaupa köttinn í sekknum.
Þeir sem keyptu hins vegar verð-
tryggð spariskírteini koma ágæt-
lega út.
Vegna þessara aðstæðna byrjaði
fólk að fjárfesta í munaðarvöru,
einfaldlega til að fá eitthvað fyrir
peningana áður en þeir brynnu
upp í verðbólgunni, sem hefur svo
aftur leitt til mikillar skuldasöfn-
unar erlendis. Jafnframt hefur
þetta leitt til þess að ekki hefur
myndast innlendur fjármagns-
markaður sem stendur undir
nafni — ef fólk hefði getað fengið
eðlilegan arð af innistæðum sín-
um í gegn um árin, tel ég að inn-
lendi peningamarkaðurinn hefði
orðið hagstæðari en sá erlendi og
þessi mikla skuldasöfnun ekki
komið til.
Ég lít svo á að nú séum við á
tímamótum hvað þetta varðar.
Hingað til hefur fólk fjárfest um-
framfé sitt í munaðarvörum og
það hefur verið með eindæmum
hvernig farið hefur verið með
sparifjáreigendur. Að vísu hefur
verið hægt að fjárfesta í skulda-
bréfum en aðeins fáir aðilar hafa
staðið að og skilið þann markað í
gegnum árin.
En hvað um verðtryggða sparisjóðs-
reikninga?
— Þeir eru tvímælalaust fram-
för en skila sparifjáreigendum þó
ekki fullri verðtryggingu. Þessir
reikningar eru ekki að fullu verð-
tryggðir, vegna þess að séu pen-
ingar látnir standa inni á þeim í 6
mánuði er einn mánuður í raun-
inni óverðtryggður. Þess vegna
eru þessir reikningar því óhag-
stæðari sem verðbólgan er meiri.
Ég get ekki mælt með fjárfest-
ingarleið sem ekki heldur í við
verðbólgu.
Hver er besta fjárfestingarleiðin
núna að þínu áliti?
— Ég tel verðbréfamarkaðinn
einhvern besta kostinn. Margt
bendir til þess að fólk sé farið að
verða jákvæðara og skilningsrík-
ara gagnvart verðbréfum en verið
hefur. Verðbréfamarkaðurinn er í
rauninni í örum vexti núna og þar
hafa skapast hagkvæm skilyrði til
fjárfestingar.
Hér á ég að sjálfsögðu við verð-
tryggð verðskuldabréf. Óverð-
tryggð veðbréf eru áhættuspil, því
afföll á þeim eru miðuð við verð-
bólguspá. Hækki verðbólga um-
fram áætlun er það í óhag kaup-
anda en lækki hún er það í hag
kaupanda. Þeir menn sem stunda
verðbréfaviðskipti af þessu tagi,
hafa yfirleitt sérhæft sig í þessu
og hafa vakandi auga með fjár-
málaþróun í landinu. Ég ráðlegg
fólki, sem ekki þekkir þessi mál
því betur, að láta viðskipti af
þessu tagi eiga sig.
Eðlilegast væri að öll verðbréf
væru verðtryggð og með mánað-
arlegum afborgunum. Þannig vissi
kaupandi alltaf sinn hagnað og
þyrfti ekki að vera að spá í verð-
bólguþróun. Meðalávöxtun á verð-
tryggðum veðbréfum er um 9 pró-
sent umfram verðtryggingu.
Rétt er að taka fram varðandi
verðtryggð veðskuldabréf að verð-
trygging þeirra er miðuð við