Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 35

Minning:
Guðjón Guðmunds-
son verslunarstjóri
Skjótt skipast veður í lofti segir
máltækið, og á það ekki síst við
um örlög manna og æviskeið. Eng-
um okkar, sem störfuðum með
Guðjóni Guðmundssyni hjá Olíu-
félaginu Skeljungi og umgeng-
umst hann daglega, hefði komið
til hugar í upphafi þessa árs, að
það yrði hans síðasta. Þess sáust
engin merki, og ekki virtist hann
kenna sér nokkurs meins. En þá
dundi reiðarslagið yfir, sem fátt
fær staðist, og þar kom, að við
gátum aðeins vonað, að endalokin
yrðu ekki þungbær um of.
Það kom í minn hlut fyrir 32
árum, í nóvember 1951, að ganga
frá ráðningu Guðjóns til starfa
hjá hf. Shell á íslandi, sem félag
okkar hét fram til ársloka 1955.
Hafði hann áður starfað sem bif-
vélavirki á verkstæði Egils Vil-
hjálmssonar, en var nú valinn úr
allstórum hópi umsækjenda til
nýrra verkefna, sem þá voru lítt
skipulögð, en í örum vexti, og
þurfti því að taka traustum tök-
um. Hér var um að ræða sölu á
olíu til húsahitunar, en hún tók að
leysa kolin af hólmi eftir stríðslok
og varð brátt stærsti orkugjafinn
til slíkra nota, þar til hinum inn-
lendu tók að vaxa ásmegin. Jafn-
hliða fylgdi umfangsmikil aðstoð
og þjónusta við viðskiptamenn,
svo og umboðsmenn félagsins um
allt land. Reyndist brátt nauðsyn-
legt að koma á fót verslun, þar
sem þjónustutækin sátu í fyrir-
rúmi. Þessu starfssviði og öðrum
skyldum verkefnum veitti Guðjón
forstöðu frá upphafi, og á honum
hvíldi meginþunginn við fram-
kvæmd þeirra. Er að því kom, að
umræddur þáttur í stafsemi Skelj-
ungs lét undan síga, breyttust
störfin sjálfkrafa og færðust inn á
nýjar brautir enda af mörgu að
taka.
Störf Guðjóns Guðmundssonar
hjá Skeljungi verða ekki frekar
rædd, enda í eðli sínu hliðstæð
mörgum öðrum í stóru fyrirtæki.
Hvert um sig eru þau þýðingar-
mikill hlekkur i heildar uppbygg-
ingu, sem mikils er um vert að
ekki bresti. Þessvegna eru þau
tengd og jafnframt háð hvert öðru
og ekki síður starfsfólkið, á sinn
hátt sem fjölskylda, sem stendur
saman í blíðu og stríðu. Af þeirri
ástæðu fyllumst við söknuði við
fráfall vinar og starfsfélaga, mörg
eftir áratuga samvistir, og vottum
konu hans, Pauline, systkinum og
öðru venslafólki innilega samúð í
sorg þeirra.
Böðvar Kvaran.
27. nóvember sl. andaðist Guð-
jón Guðmundsson á heimili sínu,
Miklubraut 16, Reykjavík, eftir all
löng veikindi. Guðjón var fæddur í
Reykjavík 21. júní 1923 og því rétt
sextugur að aldri er hann lést.
Hann var sonur hjónanna Kristín-
ar Brynjólfsdóttur og Guðmundar
Guðjónssonar, er lengst áf var
gjaldkeri hjá Agli Vilhjálmssyni
hf., en fjölskylduheimilið var á
Karlagötu 21, Reykjavík, en þar á
undan að Laugavegi 86A.
Kynni okkar Guðjóns hófust ár-
ið 1944 í Winnipeg, Canada, er
báðir stunduðu nám við flugskóla
Konna Johanessonar, en þá var
þar all stór hópur íslendinga við
flugnám, eins voru fleiri íslend-
ingar þá við annað nám í Winni-
peg. Var stofnað til þess vinskapar
er árið 1944 entist til dauðadags,
enda Guðjón trygglyndur og
skemmtilegur félagi, er var vel að
sér í mörgum málefnum sem gam-
an var að ræða við hann, þó var
hann ekki síst vel að sér á því sviði
er hann haslaði sér einna mest
völl á, en það voru olíukynditæki
og stillitæki fyrir kyndingar, enda
skipti ég nær eingöngu við hann
og leitaði alltaf ráða hjá honum er
ég var að setja upp kynditæki,
breyta eða gera við, og fann hann
alltaf góðar og einfaldar lausnir,
og ef hann hafði ekki það sem
vantaði vísaði hann mér á það eða
útvegaði. Við heimkomuna að
loknu námi var flugið á Islandi í
öldudal og réðist Guðjón til Shell
á íslandi er síðar varð Skeljungur
hf. og starfaði hjá þeim eins lengi
og kraftar entust, lengst af sem
verslunarstjóri í kynditækjadeild,
en síðustu árin nær eingöngu við
sölu og kaup á olíu til skipa er-
lendis, enda tungumálamaður góð-
ur.
Guðjón var tvígiftur. Fyrri kona
hans var María Sigurðardóttir.
Þau skildu. Seinni kona hans er
Pauline Karlsdóttir sem að ég veit
að Guðjón mat mikils, en hún var
stoð hans og stytta og annaðist
hann til hins síðasta í hans erfiðu
veikindum.
Þau hjónin voru mjög samrýnd
og höfðu mikla ánægju af að ferð-
ast. Þau fóru t.d. til Grikklands í
fyrra, þar áður til Thailands, einn-
ig við og við til Englands og víðar.
í ár var ferðinni heitið til Portú-
gal, en af því gat ekki orðið.
Er ég nú kveð góðan og hjálp-
saman vin og skólabróður, vil ég
votta Pauline, ættingjum og öðr-
um vandamönnum mina innileg-
ustu samúð við fráfall Guðjóns.
Hörður Jónsson
Leiðir okkar Guðjóns lágu fyrst
saman í kringum árið 1950, en þá
vann hann hjá Olíufélaginu Skelj-
ungi, en ég hjá opinberum aðila.
Voru mikil samskipti á milli
vegna efniskaupa og ráðlegginga
frá þeim til okkar.
Samskipti þessi urðu efni til
ævilangrar vináttu okkar, og á
þessum lokapunkti í lífi hans þyk-
ir mér hlíða að rekja nokkur þau
atriði, sem mér fannst eftirtak-
anleg í fari hans, og verð þó mörgu
að sleppa.
Guðjón var oft kenndur við fé-
lag sitt og kallaður Guðjón í Shell.
Ekki fór á milli mála, hvern þar
var um rætt. Hann var lengst af
verslunarstjóri á Suðurlandsbraut
4, og var vakinn og sofinn í því
starfi. Hann var fæddur sölumað-
ur og aldrei gleymi ég því, hve
snöggur hann var að grípa tæki-
færið. Þegar erlend timburhús
voru flutt hingað til landsins fyrir
áratug í sambandi við gosið í Eyj-
um. Stóð þá til að flytja inn heilu
hita- og hreinlætiskerfin frá
Norðurlöndum. Það var hans verk
og hans eins, að það skyldi takast
að setja íslenskt vit, verslunar-
þekkingu og handverk í hluta
þeirra húsa, og það aðeins vegna
þess, að erlendur maður, sem
hafði með málið að gera, rakst inn
í verslun hans til að afla upplýs-
inga um olíubrennara og katla,
sem hann að sjálfsögðu seldi hon-
um. Ekki var spöruð eftirvinnan
við það og mér er til efs, að allir
þeir tímar hafi komið til reikn-
ings.
Það er stundum gaman að gefa
því auga, hve lítil en hugulsöm að-
gerð forstjóra getur glatt starfs-
mann, og það lengi. Guðjón hafði
R-125 sem númer á bílnum sínum
og hafði haft í áratugi. Þótti hon-
um vænt um þetta númer, en þeg-
ar hann var verslunarstjóri á Suð-
urlandsbraut, lét forstjóri hans
hann fá símanúmer, sem endaði á
125. Þetta kunni Guðjón að meta
að verðleikum. Rétt er að taka
fram, að kerfisþræl nokkrum í
ríkisapparatinu finnst ekki fal-
legt, að menn hafi falleg númer.
Guðjón var mikill bílisti og það
ekki af minnstu gerð. Eitt sinn
átti hann Benza, en síðustu árin
átti hann bíla af Peugeot gerð,
fyrst 504, en síðan 604. A 504 bíln-
um tók hann þátt í þrem rall-
keppnum og hafði mig sem kóara
eins og það heitir á guilaldarmál-
inu, og gekk okkur heldur þokka-
lega. Ekki notuðum við tölvur né
önnur sjálfstýritæki, heldur
reiknuðum okkur út hverju sinni.
Kom þá til gagns yfirburða bíl-
stjórareynsla Guðjóns, en hann
hafði gaman af að aka greitt. Eins
og allir aðrir en músagildruhugs-
unarháttarpóliti vita, er greiður
hraði ekki hættulegur, heldur að-
eins óvarlegur hraði. Þetta kunni
Guðjón til hlítar og varð aldrei
fyrir neinu óhappi út á vegum, ef
frá eru talin rúðubrot, en þau eru
eins og allir vita framleidd að
fyrirmælum kerfisins, sem krefst
þess að menn hafi þar til gerðar
aurhlífar, gagnslausar og skaðleg-
ar.
Guðjón kunni með fleiri farar-
tæki að fara en bíla. Hann var í
stríðinu- og um stríðslokin í
flugskóla í Kanada og Bandaríkj-
unum. Ég kann lítið frá þeirri dvöl
hans að segja, en hann minntist
hennar ætíð ánægju.
Guðjón var frábær málamaður.
Ekki var það vegna lærdóms í
skóla, en hann virtist ráða yfir
þeim magnaða eiginleika að geta
tileinkað sér hvort sem var mál
eða annað með furðu lítill fyrir-
höfn. Mér er það minnisstætt,
hvernig honum var við, þegar
hann kom fyrst til Þýskalands.
Við vorum þá að fara á hitunar-
tækjasýningu í Frankfurt, en
hann hafði alltaf verið hrifinn af
Þjóðverjum og þýskri menningu,
og reyndar einum Austurríkis-
manni líka. Svo brá við, að hann
greip málið með sama og var far-
inn að bjarga sér á því eftir 2
daga. Sama var með dönskuna,
sem er af mörgum talið erfiðasta
mál á hnettinum öllum.
í vor varð Guðjón var ólækn-
andi lungnaveiki. Þegar læknir
hans spurði hann, hvort hann
þyrfti á læknisvottorði að halda
vegna fyrirsjáanlegra fjarvista,
sagði hann það ekki vera nauð-
synlegt, því að fyrirtækið treysti
honum fullkomlega. Kom þar enn
á ný í ljós hlýja hans til vinnuveit-
anda síns og var hann heldur
stoltur vegna þess að hann gat
viðstöðulaust gefið slíka yfirlýs-
ingu. Hann gerði sér vonir um að
geta haldið heilsu fram yfir af-
mæli sitt (hann varð sextugur í
júní) og lífi fram yfir áramót.
Gangur veikinnar var hraðari en
hann reiknaði með, þannig að í
þeirri rallkeppni gat hann ekki
unnið sigur, og það sama þótt far-
kosturinn væri besti Peugeot bíll í
heimi. Hann æðraðist ekki, hann
fékk mikinn og góðan stuðning frá
góðri konu sinni og tók örlögum
sínum eins og hann hafði efni til
af skynsemi, karlmennsku og
dugnaði.
Mér er eftirsjá að Guðjóni og
árna honum allra heilla á nýjum
leiðum, sem okkur hinum er
ókunnugt um, hvernig færar eru. 1
því ralli mun honum vafalaust
vegna vel, og fararnestið eru góðar
hugsanir þeirra, sem samskipti
hafa haft við hann. Þær hugsanir
eru fyrirferðamiklar og væntan-
lega ekki alveg gagnslausar.
Sveinn Torfi Sveinsson.
Petei Freuchen
Larion
Heillandi írásögn um hinar miklu
óbyggðir Alaska og ímmstœtt lít
Indíánanna, sem landid byggðu, er
íyrstu skinnakaupmennirnir komu
þangað með byssur sínar og
brennivín. Laríon var ókrýndur
konungur þessara miklu óbyggða.
Orð hans vom lög, honum var hlýtt
í blindni, ákvörðunum hans varð
ekki breytt. Síðustu heríör hans,
heríörinni gegn hvítu mönnunum,
lauk með blóðbaðinu mikla við
Núlató. Að henni lokinni hvarí
Laríon aítur á vit skóganna miklu,
liíði þar til hárrar elli, virtur og
dáður, — hann haíði aírekað svo
miklu. Og enn sem íyrr vom orð
hans lög...
Peter Freuchen er íslendingum að góðu kunnur vegna margra og
skemmtilegra bóka. Ævintýralega atburði, sem oít gerast í raunvem-
leikanum, leitaði hann uppi og skráði á bœkur. Þannig varð til þessi
spennandi saga um Laríon, síðasta mikla indíánahöíðingjann í
Alaska SKUGGSJÁ
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBE
MICROMAj
| er framtíðarúrið þitt §
| - því getur þú treyst. |
| Þetta er aöeins hluti 1
af úrvalinu.
VISA
EUROCARD
FRANCEf MICHELSEN 1
URSMlOAMEtSTARI
LAUGAVEGI39 SÍMI 28355