Morgunblaðið - 09.03.1984, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. MARZ 1984
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐMUND HALLDÓRSSON
vera megi að truar- og byltingar-
eldmóður írana beri skynsemi
þeirra ofurliði. Árásir á einstök
olíuskip eru líklegri möguleiki.
Friðarrannsóknastofnunin í
Stokkhólmi sakar Rússa og Banda-
ríkjamenn um að magna átökin
með vopnasendingum til beggja
stríðsaðila. Risaveldin óttist að
ótvíræður sigur annars hvors aðil-
ans muni enn auka jafnvægisleysi í
Miðausturlöndum og valda alvar-
legum breytingum á valdajafnvægi
þeirra í heimshlutanum.
Rússar eru sagðir hafa útvegað
írökum margar SS-12-eldflaugar,
sem gætu gert þeim kleift að gera
alvöru úr hótununum um árásir á
Kharg-eyju. Fimm Exocet-flaugar,
sem írakar fengu frá Frökkum,
virðast ekki hafa verið notaðar og
henta ekki til slíkra árása. Banda-
ríkjamenn hafa m.a. útvegað frök-
um 60 þyrlur og sveit könnunar-
vid Persaflóa
SJÁLFHELDA virðist ríkja í stríði írana og íraka, þótt því sé haldið fram flugvéla af gerðinni 35A Lear.
að úrslitaorrustan standi yfir. Flestir sérfræðingar telja ólíklegt að íranir Bæði Bandaríkjamenn og Rússar
geti brotizt gegnum öflugar varnir íraka, eða að átökin magnist á næst- hafa útvegað írönum varahluti, en
unni. Þeir vísa einnig á bug þeim möguleika að íranir loki Hormuz-sundi þeir þurfa ekki ný vopn að sögn
og stöðvi olíuflutninga um það.
Hvorugur aðilinn virðist geta
knúið fram sigur að svo
stöddu og ekki virðist þurfa að
koma til utanaðkomandi afskipta.
frakar eru vel vopnum búnir og
njóta öflugs stuðnings erlendis frá.
íranir hafa langtum fjölmenn-
ara herliði á að skipa, en frakar
ráða yfir fimm sinnum fleiri
skriðdrekum, brynvögnum og her-
flugvélum. Eitt öflugasta vopn fr-
aka eru fallbyssuþyrlur, sem þeir
fá frá Rússum. Þær henta vel til
árása á skriðdreka og fjölmer.nar
sveitir íranskra fótgönguliða, sem
ráðast í „bylgjum" yfir sprengju-
svæði að vélbyssum Iraka.
franir beita þannig hernaðarað-
ferðum úr fyrri heimsstyrjöldinni.
Átökin eru víðtæk og blóðug og
hundruð þúsunda manna taka þátt
í þeim. Samkvæmt könnun fyrir
ári höfðu „a.m.k. 75.000“ fallið.
Efnavopnum hefur verið beitt og
200 10—15 ára íranskir hermenn
eru fangar íraka.
Varnir fraka eru fullkomnar.
Fremsta varnarlínan er tiltölulega
veik og gerir frökum kleift að bera
kennsl á árásarlið óvinarins og
meta styrk þess og hvað fyrir því
vaki. Öflugra lið er til varnar á bak
við jarðsprengjusvæði, skriðdreka-
gildrur og varnarvígi. Enn aftar er
aðalherinn þess albúinn að tortíma
óvininum ef hann kemst svo langt.
Enginn verulegur klofningur
virðist í íraska hernum og meðal
þjóðarinnar, þótt íranir hvetji
stöðugt shíta í írak til uppreisnar.
Þá virðast frakar njóta vaxandi
stuðnings beggja risaveldanna.
Hvorugt þeirra mundi fagna sigri
írana. írakar hafa fengið mikið af
hergögnum frá Rússum og Banda-
ríkjamenn veita þeim upplýsingar
frá gervihnöttum.
Sumir sérfræðingar álíta að fr-
anir muni fara með sigur af hólmi,
þeirra á meðal Jonathan Alford
ofursti við herfræðistofnunina í
London. Hann telur að íranir muni
ekki vinna skjótan sigur, en
trygKja sér hann að lokum með því
að þreyta íraka.
Michael Brzoska við Friðarrann-
sóknastofnunina í Stokkhólmi tel-
ur hins vegar að írakar muni sigra
og bendir á mikinn fjárhagsstuðn-
ing Saudi-Araba. Hann segir að f r-
akar heyi „venjulegt" en íranir „al-
gert“ stríð. íranir séu orðnir ör-
væntingarfullir og ástandið sé
svipað og á lokaári heimsstyrjald-
arinnar.
Vestræn ríki urðu uggandi þegar
frakar tilkynntu að flugvélar
þeirra hefðu ráðizt á olíuflutn-
ingaskip nálægt aðalolíuútflutn-
ingshöfn írana á Kharg-eyju. íran-
ir neituðu því að slík árás hefði
verið gerð. Seinna sögðust írakar
hafa sökkt sjö írönskum skipum á
Persaflóa og kváðu það lið í „hafn-
banni“ á Kharg-eyju.
franir hafa oft hótað að loka
Hormuz-sundi, sem 20% af hráolíu
Vesturlanda fara um. En þegar
Khomeini forseti endurtók þá hót-
un nýlega tók hann fram að franir
mundu ekki grípa til þess ráðs
nema siglingar þeirra um sundið
yrðu torveldaðar eða Bandaríkja-
menn skærust í leikinn til að
hjálpa írökum. Vestræn ríki eru
heldur ekki eins háð olíu frá Persa-
flóa og fyrir nokkrum árum og nú
eru til miklar varabirgðir. Lokun
sundsins kæmi harðast niður á
Japönum.
Reagan forseti hefur lofað að
halda Hormuz-sundi opnu og
bandarísk, brezk og frönsk herskip
gætu vafalítið tryggt það. Banda-
ríkjamenn hafa 30 herskip á fnd-
landshafi auk deildar flugvélamóð-
urskipa í grennd við Hormuz-sund.
f þeirri flotadeild er flugvélamóð-
urskipið „Midway", sem er 50.000
lestir og búið 70 flugvélum, m.a.
Sea Stallion-þyrlum, sem geta
slætt upp tundurdufl. Bretar hafa
tvö skip í grenndinni, Frakkar eina
freigátu.
Ekki er talin veruleg hætta á
lokun Hormuz-sunds nema frakar
sannfærist um að þeir eigi ekki
annarra kosta völ en aö gera alls-
herjarárás á olíuhafnir og olíu-
flutningaskip írana.
Lokun Hormuz-sunds væri
vandasamt verk, sem franir réðu
varla við. Um það fer líka bæði
innflutningur og útflutningur fr-
ana, m.a. 1,5 milljón olíutunnur á
dag. Viðbrögð stórveldanna yrðu
harkaleg og stríðsaðilar sæju sér
varla hag í að kalla þau fram, þótt
stofnunarinnar.
franir fá aðallega vopn frá fsra-
el, Suður-Afríku og Norður-Kóreu
og bandariska varahluti í skrið-
dreka og flugvélar frá ísrael. fran-
ir fá einnig sovézka varahluti og
skotfæri frá Líbýu og Sýrlandi.
Risaveldin hafa ekki reynt að
stöðva varahlutasendingarnar.
Michael Brzoska telur að Khom-
eini og stjórn hans hafi ekki áhuga
á því að stríðinu Ijúki, því að enda-
lok stríðsins muni binda enda á
völd hans. Bandaríkjamenn hafi
heldur ekki áhuga á því að stríðinu
ljúki, þar sem þá muni eitt ríki
eflast í þessum heimshfuta og
staða Saudi-Araba veikjast. Þá tel-
ur hann að Rússar hafi ekki áhuga
á því að fjandsamlegt ríki eflist við
landamæri þeirra og stofni sam-
skiptum þeirra við Sýrlendinga í
hættu. Þótt Rússar hafi stutt bæði
fran og frak er íran mikilvægara í
þeirra augum, en áframhald
stríðsins þjónar hagsmunum
þeirra bezt.
Brzoska telur að frakar muni
sigra að lokum. Saudi-Arabar hafi
nær ótakmarkað fé til að styðja þá
og óttist afleiðingar íransks sigurs.
Sigri franir verða Arabaríki, sem
hafa treyst á hernaðaraðstoð
Bandaríkjanna, að ákveða hvort
þau eiga að friðmælast við frana
og herskáa shíta. Mikilvægt er að
staða Bandaríkjanna hefur veikzt
vegna brottflutningsins frá Líban-
on.
Iranir hafa reynt að fá fram
hækkanir á olíuverði og Saudi-
Arabar að halda því niðri. Saudi-
Arabar eru sammála því að banda-
rísk íhlutun sé nauðsynleg, ef fran-
ir loka Hormuz-sundi eða ráðast á
þá. En þeir telja ekki að f ranir ráð-
geri slíka árás og óttast ótímabæra
bandaríska íhlutun, þvi að hún
mundi auka hættuna, sem þeir
standa andspænis. En í bili virðast
allir aðilar hafa mestan áhuga á
því að ástandið haldist óbreytt.
íranskir hermenn á írösku landi.
Þrátefli
Reiknað með miklum
fjölda þátttakenda í
Lava Loppet 7. apríl
Kins og skýrt hcfur verið frá fer
Lava Loppet fram í Bláfjöllum 7.
apríl. Lava Loppet er alþjóðleg
skíðaganga sem fram fór í fyrsta
sinn hér á landi í fyrravetur. Ganga
þessi er sambærileg við Holmen-
kollen-gönguna sem fram fer árlega
í Noregi. Lava Loppet er alþjóðleg
ganga sem allur aimenningur 16 ára
og eldri getur tekið þátt í. Það er
Skíðasamband íslands í samráði við
Flugleiðir og Ferðaskrifstofuna Út-
sýn sem stendur fyrir göngunni.
í fyrra tóku rúmlega 200 manns
þátt í göngunni, þar af 70 útlend-
ingar sem komu gagngert til
landsins vegna göngunnar. Að
þessu sinni er gert ráð fyrir að
þátttakan verði mun meiri. Reikn-
að er með rúmlega 100 erlendum
þátttakendum í göngunni í ár.
Áhugi á skíðagöngu hefur vaxið
mjög hér á landi á síðustu árum
og því er gert ráð fyrir miklum
fjölda þátttakenda í göngunna að
þessu sinni.
Þátttakendur geta valið um
þrjár mismunandi gönguleiðir.
Hægt er að ganga maraþongöngu
42 km, 21 km og 10 km. Hver
þátttakandi verður að ákveða
göngulengd við skráningu. En
skráning fer fram á ferðaskrif-
Merki göngunnar sem er alþjóðlcg.
stofunni Úrval. Allir þeir sem
taka þátt í Lava Loppet fá viður-
kenningarskjal. Þess má geta að
gangan er fyrst og fremst hugsuð
sem skemmtun fyrir almenning
frekar en keppni. Þá er gangan
hugsuð sem hvatning fyrir al-
menning til þess að njóta útiveru
og líkamsræktar.
Ljósm. Mbt/KÖE.
Emil Guðmundsson, hótelstjóri, festir viðurkenningarskjöld Chaine des Rot-
isseurs upp á vegg í anddyri Hótels Loftleiða.
Hótel Loftleiðum veitt
alþjóðleg viðurkenning
„VIÐ ERUM visNulega hreykin af
þessari viðurkenningu, hún er ekki
veitt nema fyrsta flokks veitinga-
stöðum,** sagði Emil Guðmundsson,
hótelstjóri á Hótel Loftleiðum, en
honum barst nýlega bréf þess efnis
að hótelið hefði hlotið viðurkenn-
ingu Chaine des Rotisseurs, sem er
klúbbur franskra frammámanna í
hótel- og veitingarekstri.
Chaine des Rotisseurs var upp-
haflega stofnað árið 1248 sem
gildi. Starfsemin lagðist síðar
niður, en klúbburinn var endur-
reistur árið 1950. Veitir hann við-
urkenningu til úrvals matsölu-
staða eftir að gæði og þjónusta
staðarins hafa verið könnuð og þá
án vitundar viðkomandi eigenda
og rekstraraðila.
Veitingastaðir í 98 löndum, einn
eða fleiri, hafa hlotið viðurkenn-
ingu Chaine des Rotisseurs og hef-
ur viðurkenningin einu sinni áður
verið veitt íslensku veitingahúsi,
Hótel Holti.
Bandalag kvenna:
Átak til bættrar umgengni
á 200 ára afmæli Rvíkur
Á aðalfundi Bandalags kvenna í
Reykjavík, 25. og 26. febrúar 1984,
var samþykkt eftirfarandi tillaga:
f tilefni af 200 ára afmæli
Reykjavíkur, 18. ágúst 1986, vill
aðalfundur Bandalags kvenna í
Reykjavík hlutast til um að í
skólum Reykjavíkur verði efnt
til hugmyndasamkeppni um
hvernig bæta megi og fegra um-
hverfi í borginni. Bandalag
kvenna gangist fyrir verðlauna-
veitingu í viðurkenningarskyni
fyrir bestu hugmyndir að mati
þar til kvaddra.