Morgunblaðið - 14.03.1984, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. MARZ 1984
55
Svipmyndir úr borginni
Eftir Ólaf Ormsson
„f anddyrinu voru í
móttökunefnd tveir
kettir húsráðenda“
Þingholtin í Reykjavík, byggðin
fyrir ofan Lækjargötu og Frí-
kirkjuveg og hverfið allt að Skóla-
vörðuholti, er einn skemmtilegasti
byggðarkjarninn í borginni. Innan
um gömul hús og virðuleg sem
sum hver eiga merka sögu hafa
risið ný hús sem setja svip á um-
hverfið t.d. hús Sparisjóðs Reykja-
víkur og nágrennis að Skólavörðu-
stíg 11, með útsýni úr gluggum yf-
ir í garðinn þar sem fangarnir í
hegningarhúsinu fá að koma til að
anda að sér hreinu lofti, og neðar
við Hallveigarstíg er Iðnaðar-
mannafélagshúsið, stór bygging
og myndarleg með hárgreiðslu-
stofu, blómabúð og gjafavöru-
verslun á fyrstu hæð. Ég átti leið
um hverfið dag einn skömmu áður
en þýðan kom og snjóinn leysti
verulega af götum borgarinnar.
Fór ég úr strætisvagni á móts við
breska sendiráðið við Laufásveg
og gekk síðan uppá Bergstaða-
stræti og þaðan yfir á Baldursgötu
þar sem ég bankaði uppá hjá góð-
um vini, ljóðskáldi, sem enn er á
besta aldri rétt rúmlega þrítugur
og á átta ljóðabækur að baki og
býr á annarri hæð í gömlu timb-
urhúsi neðst við götuna ásamt
konu og tveim börnum. Klukkan
var hálftólf fyrir hádegi, ég bank-
aði þrjú högg á útidyrahurðina og
skáldið kom til dyra. Við tókumst
í hendur og boðið var til stofu á
annarri hæð.
í anddyrinu voru í móttöku-
nefnd tveir kettir húsráðenda og
eldri sonurinn sem er fjögurra
ára. Húsmóðirin var að heiman,
hún var í háskólanum að nema ís-
lenskar og erlendar bókmenntir og
í forstofu á annarri hæð bauð hús-
ráðandi uppá ljúffengt te fram-
leitt í alþýðulýðveldinu Kína og
um stund var spjallað um þjóð-
málin, bankaránin sem þá voru
efst á baugi, Albert og Lucy,
bókmenntir og hagsmuni rithöf-
unda á tímum vídíóvæðingar.
Stundin í þessu gamla húsi sem
byggt er á þriðja áratug aldarinn-
ar, stundin í sérkennilegu um-
hverfi sem oft fylgir gömlum
timburhúsum var mjög ánægjuleg
og marrið í fjalagólfinu þegar
gengið var um íbúðina lét vel í
eyrum. Kettirnir gerðu sitt til að
skapa notalega stund. Annar
þeirra, sá grábröndótti, fór bein-
línis á kostum um íbúðina. Hann
stökk af borðum og stólum yfir í
sófa og upp í gluggakistur af mik-
illi snilld og þaðan í fangið á hús-
ráðanda og gesti og róaðist ekki
fyrr en honum var strokið og tók
þá að maia ákaft. Hinn, sá svarti,
var ekki síður vingjarnlegur en
mér fannst hann hálffeiminn og
hann hafði sig lítið í frammi fyrr
en ég strauk honum um hnakkann
og lét vel að honum þá sýndi hann
nokkrar leikfimiæfingar á eld-
húsborðinu og í stiga hússins áður
en ég yfirgaf heimilið.
Innan um forn húsgögn og mik-
ið af blómum og enn meira af bók-
um voru nokkrar myndir á veggj-
um, meðal mynda í stofu teikning,
sjálfsmynd af Megasi, teiknuð
fyrir um það bil tuttugu árum
þegar hann var óbreyttur banka-
starfsmaður í hvítri skyrtu og með
svart bindi og sennilega kandíat í
stöðu féhirðis.
Húsráðendur eru meðlimir í
söfnuði ásatrúarmanna og hafa
stundum sótt hin kostulegu blót
að Draghálsi í Borgarfjarðarsýslu.
Ég reiknaði þvi með að sjá mynd í
stofu af aílsherjargoðanum og
trúarleiðtoganum Sveinbirni
Beinteinssyni, en þar var engin
mynd né stytta.
Ekki er ætlunin að rekja í löngu
máli þessa heimsókn í hús skálds-
ins við Baldursgötu. Þegar ég
hafði kvatt heimilisfólkið og kett-
ina og var kominn út í garðinn
fyrir framan húsið skaust skyndi-
lega stór rotta undan spítnahaug
og yfir í skúr á lóðinni og í húsa-
sundi við Baldursgötu gelti
hundskvikindi og hefur sennilega
verið að leggja áherslu á að í
hverfinu væri vel hugsað um dýrin
og að hundar væru látnir í friði á
skálmöld.
Ég gekk niður Bergstaðastræti,
framhjá Hótel Holti og tónskóla
Sigursveins í Hellusundi, um
Grundarstíg og yfir á Skálholts-
stíg þar sem er hið sögufræga hús
sem Magnús Stephensen, síðasti
landshöfðingi á Islandi, byggði í
upphafi aldarinnar og stendur á
horni Þingholtsstrætis og Skál-
holtsstígs og er almennt kallað
„Næpan" vegna lögunarinnar á
turninum á þaki hússins.
Menningarsjóður er til húsa í
„Næpunni" og þegar ég gekk þar
um kom ég auga á tvo heiðurs-
menn í gluggum hússins, þá félaga
Hrólf Halldórsson og Helga Sæ-
mundsson, sem stöðugt eru að
hlynna að íslenskri menningu og
vinna gott starf. í stórhýsinu
gegnt „Næpunni" við Þingholts-
stræti númer 27 er Þjóðsaga, for-
lag Hafsteins Guðmundssonar, til
húsa og hefur sent frá sér margar
góðar bækur á liðnum árum.
„Rúblan" var þessi bygging nefnd
hér áður fyrr og er kannski enn.
Þar voru lengi á vegum Menn-
ingartengsla íslands og Ráð-
stjórnarríkjanna og Sósíalista-
flokksins haldnar fagnaðarsam-
komur í viðurkenningarskyni við
Sovétríkin. í salnum á fyrstu hæð
„Næpan'*
þar sem nú er starfsemi á vegum
Borgarbókasafnsins voru sýndar
kvikmyndir frá „sælureitnum
fyrir austan járntjaldið" og innan
um rauða fána fluttur dýrðaróður
í ljóði og sögu um kommúnismann
og Lenín.
Samkvæmt upplýsingum sem ég
tel áreiðanlegar munu helstu
stórhýsin við Laufásveg og þar á
meðal sendiráð Breta vera byggð
af Sturlubræðrum sem voru meðal
ríkustu manna hér í Reykjavík í
byrjun aldarinnar og stóðu fram-
arlega í svokölluðu gullævintýri í
Vatnsmýrinni, þegar helstu at-
hafnamenn bæjarins mynduðu fé-
lag til að vinna gull úr Vatns-
mýrinni eftir að gulllitur kom á
vatnsbor sem notaður var til að
bora eftir vatni handa Reykvík-
ingum. Enn í dag setja þessi hús
svip á umhverfið og innan dyra
hefur verið lifað fjölskrúðugu
mannlífi á liðnum árum.
Já, í Þingholtunum og í hverfinu
fyrir ofan Fríkirkjuveginn er rót-
gróin byggð. Þar eru glæsileg
íbúðarhús, þar er fjölbreytt menn-
ingarstarfsemi, bókaútgáfur,
fornbókaverslanir, tónlistarskólar
og svo eru þarna fjögur sendiráð
erlendra ríkja, og Glaumbær
sálugi, Menntaskólinn, veitinga-
hús á alþjóðamælikvarða og í litl-
um kjallara við Laufásveginn er
Sigfús Daðason með bókaforlag og
er þegar búinn að vinna mörg
kraftaverk við þröngar aðstæður.
Eskifjörður:
Byggingu
kísilmálm-
verksmiðju
verði hraðað
Kskinrði, 12. marz.
Á FIINDI ba'jarstjórnar Eskifjarðar
hinn 8. mars var einróma samþykkt
eftirfarandi ályktun.
„Bæjarstjórn Eskifjarðar skorar
á iðnaðarráðherra og Alþingi að
taka án tafar af skarið um bygg-
ingu kísilmálmverksmiðju við
Reyðarfjörð. Bæjarstjórn bendir á
að óvissa í þessu máli sé óþolandi
fyrir sveitarfélögin við Reyðarfjörð
og því brýnt að ákvörðun verði tek-
in sem allra fyrst um málið."
— Ævar
Stúdentaráð HÍ:
Lýsir yfir
stuðningi við
Dagsbrún
STJOKN Stúdentaráðs Háskóla fs-
lands samþykkti á stjórnarfundi sín-
um, scm haldinn var 2. mars síðastlið-
inn, að lýsa yfir fullum stuðningi við
kröfur verkamannafélagsins l)ags-
brúnar og annarra verkalýðsfélaga
sem felldu nýgerða kjarasamninga VSÍ
og ASÍ.
Þetta kemur fram í fréttatilkynn-
ingu frá Stúdentaráði þar sem
ennfremur segir að á stjórnarfund-
inum hafi verið ályktað að áður-
nefndir samningar bæti verkafólki
ekki þá kjaraskerðingu sem orðið
hafi á síðasta ári og að þess hljóti að
verða krafist að verkafólk geti lifað
af dagvinnutekjum sínum.
STÓR
LÆKKAÐ verð
Seljum í dag og næstu daga lítiö
gallaöar og ógallaöar vörur. T.d. frá
ASKO
°9 Ulferts
'f\ KRISTJÁn
sicceiRSSon hf.
LAUGAVEG113. REYKJAVIK, SÍMI 25870