Morgunblaðið - 23.03.1984, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. MARZ 1984
21
„Fjárlagagatið“
— eftir Kristján
Torfason
í umræðum undanfarna daga
hefur það komið fram, að hluti af
margumræddu fjárlagagati er
vegna embætta sýslumanna og
bæjarfógeta eða um 150 milljónir.
Þetta kemur mér ekki á óvart,
enda þótt þessar upplýsingar virð-
ist hafa komið flatt upp á fulltrúa
fjárveitingavaldsins.
Rétt þykir að gera nokkra grein
fyrir því hvernig á því stendur að
sýslumenn og bæjarfógetar eru
bendlaðir við þetta „gat“ og mun
ég taka mið af því embætti, er ég
veiti forstöðu og er væntanlega
um það bil miðja vegu í „eyðslu og
óhófsemi".
Fjárlög ársins 1978 fyrir emb-
ættið voru upp á kr. 1.125.000,
rekstrarreikningur varð, fyrir
þetta sama ár, kr. 1.668.000 eða
48,26% hærri en fjárlög sögðu
fyrir um.
Fjárlög ársins 1982 fyrir emb-
ættið voru upp á kr. 4.615.000,
rekstrarreikningur varð, fyrir
þetta sama ár, kr. 8.579.000 eða
85,59% hærri en fjárlög sögðu
fyrir um.
Þarna mætti ætla að trippin
hafi verið illa rekin. En skoðum
þessar tölur nánar. Vísitala fram-
færslukostnaðar hækkaði á þessu
tímabili úr 1.103,9 í 5.800,2 stig eða
um 525,43% meðan reikningar
embættisins hækkuðu um
514,33%. Þessi sama þróun átti
sér einnig stað á árunum fyrir
1978, þ.e. bilið milli fjárlaga og
raunkostnaðar hefur stöðugt verið
að aukast, og ekki hefur verið tek-
ið nægilegt tillit til viðbótarverk-
efna og krafna um aukna þjónustu
til borgaranna.
Líta má á þennan vanda frá
annarri hlið. Samkvæmt ríkis-
reikningi fyrir árið 1982 voru
gjöld sýslumanna og bæjarfógeta-
embættanna samtals kr.
200.882.000. Fjárlög þess árs höfðu
verið upp á kr. 99.425.000, en fjár-
heimildir, er tillit hefur verið tek-
ið til viðbótarfjárveitingar, námu
kr. 116.660.000. Takið vel eftir: Sú
fjárhæð var krónum 6.625.000 lægri
en raunveruleg útgjöld þessara emb-
ætta voru, skv. reikningi ársins
1981.
Það er ekki eins og verðbólga
hafi geisað í okkar landi undan-
farin ár! Er hægt að ætlast til þess
af nokkru heimili, fyrirtæki eða
ríkisstofnun, að rekstrarkostnað-
ur lækki í krónum talið milli ára í
bullandi verðbólgu?
Og eigum við að líta á síðustu
fjárlög. Þar eru ætlaðar, til þess
að reka þessi embætti á árinu
1984, kr. 223.319.000. Það er að
vísu hærra en reikningar ársins
1982, sem nema kr. 22.437 eða
11,17%. Rit Seðlabanka íslands,
„Hagtölur mánaðarins", gefur til
kynna að verðhækkanir á tímabil-
inu frá 1. jan. 1982 til 1. jan. 1984
hafi verið 278%. Nei, meinið er
það að í fjöldamörg ár hefur
óskalagaaðferðinni verið beitt við
fjárlagagerð. Það er sú aðferð, að
gefa sér niðurstöður ríkisreikn-
inga fyrir viðkomandi ár fyrir-
fram. Segja sem svo: „ósköp væri
það sætt að sjá þessar niðurstöður
úr ríkisreikningi þegar árið er lið-
ið.“ Ákveða þessar tölur síðan sem
niðurstöðutölur fjárlaga, án nokk-
urs skynsamlegs tillits til raun-
verulegra aðstæðna í þjóðfélaginu.
Eiga sök bæði stjórnarsinnar og
stjórnarandstæðingar. Stjórnar-
sinnar rembast við að halda fjár-
lögum sem lægstum, vegna áráttu
stjórnarandstæðinga til að telja
há fjárlög vott um slæma fjár-
málastjórn. Og það gera þeir þrátt
fyrir að það séu ef til vill þeirra
eigin stjórnarathafnir frá fyrri
árum, sem eru aðalástæðan fyrir
því að fjárlög þyrftu í raun að
hækka meir en stjórnarsinnar
geta sætt sig við með góðu móti.
Það er mál að linni.
En það eru víðar „fjárlagagöt"
en hjá ríkissjóði. Vegna þeirrar
bráðu uppdráttarsýki er hefur
Kristján Torfason
„Það er ekki eins og
verðbólga hafi geisað í
okkar landi undanfarin
ár! Er hægt að ætlast til
þess af nokkru heimili,
fyrirtæki eða ríkisstofn-
un, að rekstrarkostnað-
ur lækki í krónum talið
milli ára í bullandi verð-
bólgu?“
herjað á verðbólguna undanfarna
mánuði, er svo komið að fjöldi
manna sér fram á erfiðleika sem
munu, að öllu óbreyttu, einkum
koma fram á síðari hluta ársins og
stafa af því að þá þurfa margir að
mæta fjárskuldbindingum er þeir
hafa gert ráð fyrir að verðbólgan
hjálpaði þeim að standa við. Það
skyldi þó aldrei vera að fjárlaga-
gatið væri einfaldlega af svipuð-
um toga spunnið?
Það má vera hverjum manni
augljóst, að sá fjárlagagrunnur
sem varðar þessi embætti og
byggt hefur verið á undanfarin ár,
er snarvitlaus og með öllu ónot-
hæfur. Að frumkvæði dómsmála-
ráðherra er nú, af hálfu
dómsmálaráðuneytisins og fjár-
laga- og hagsýslustofnunar, verið
að athuga fjárþörf fjögurra sýslu-
mannsembætta, með það fyrir
augum að leggja nýjan grunn und-
ir áætlun um rekstrarkostnað
þessara embætta, er síðar mætti
nota sem viðmiðun fyrir önnur
embætti. Sýslumenn fagna þessari
athugun og byggja á henni nokkr-
ar vonir um að nýr fjárlagagrunn-
ur geri þeim kleift að hafa raun-
hæfa viðmiðun við rekstur emb-
ættanna í framtíðinni.
Kristjin Torínson er bæjaríógeti í
Vestmannneyjum oe íormaAur
Sýslumannafélags Islands.
Kirkjur á
landsbyggðinni:
Messur á
sunnudag
Guðspjall dagsins:
Lúk 11.: Jesús rak út illan
anda.
SEYDISFJARÐARKIRKJA:
Kirkjuskóli á morgun, laugar-
dag, kl. 11. Guösþjónusta kl.
14 á sunnudag. Sr. Magnús
Björnsson.
VIKURPREST AK ALL: Kirkju-
skólinn í Vík á morgun, laug-
ardag, kl. 11 og unglingasam-
vera kl. 20.15. Fjölskylduguðs-
þjónusta í Skeiöflatarkirkju á
sunnudaginn kl. 14. Aöalsafn-
aöarfundur Skeiöflatarsóknar
eftir messu. Sóknarpestur.
DAGAR
Húsgagnahöllin er ekki bara stærsta húsgagnaverzlun landsins,
hún á líka stærsta og besta sýningahús landsins. Stundum eru
sýningar svo stórar aö viö veröum aö víkja meó húsgögnin og nú
eru bara 2 dagar þangaö til Bílgreinasambandiö byrjar aö setja
upp þriöju stórsýningu sína í Húsgagnahöllinni — Auto ’84. A
laugardaginn kemur frá kl. 4 flytjum viö öll húsgögn okkar inn á
lager og lokum venjulegri sölubúö til 18. apríl.
Ef þú getur ekki
beðið með húsgagnakaup
þar til við opnum aftur
eftir páska
ættir þú að líta inn sem fyrst.
Opið til kl. 7 í
kvöld og til kl.
4 á morgun,
laugardag
Nú er að sjálfsögöu hægt aö teygja okkur og toga í
samningum og fá vænan viöbótarafslátt viö staö-
greiöslu.
BUSGABK&HÖLLIN
BÍLDSHÖFÐA 20 - 110 REYKJAVÍK « 91-81199 og 81410