Morgunblaðið - 16.06.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JÚNÍ 1984
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐM. HALLDÓRSSON
Mótmælaganga gegn stýrinaugum
í Amsterdam í nóvember sl.
Hollendinga fyrir stríð. En
stjórnvöld hafa óttazt að upp-
setning stýriflauga geti dregið
úr möguleikum á samkomulagi
um fækkun kjamorkuvopna.
Frá gamalli tíð hafa Hollend-
ingar átt erfitt með að leysa erf-
ið vandamál fyrr en eftir ítarleg-
Stýriflaugar
tiTHollands
Hollenzka þingió hefur samþykkt þá ákvörðun ríkisstjórnar Ruud
Lubbers forsætisriðherra að stýrieldflaugum verði komið fyrir í Hol-
landi. Hinn 1. nóvember 1985 verður ákveðið hve mörgum eldflaugum
verður komið upp og uppsetningin hefst í árslok 1988.
Stjórnin segir í bréfi til þings-
ins að Hollendingar muni
koma fyrir 48 stýriflaugum, eins
og áformað hefur verið, „ef ekk-
ert samkomulag hafi náðst milli
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
fyrir nóvember 1985 um tak-
markanir langdrægra kjarn-
orkuvopna og ef ljóst sé að Rúss-
ar hafi komið fyrir fleiri SS-20-
eldflaugum frá því hollenzka
stjórnin tók ákvörðun sína (1.
júní 1984), eða ekki fækkað eld-
flaugum sínum, þannig að fjöldi
þeirra sé sá sami og 1. júní
1984“.
Lubbers, sem er leiðtogi
kristilegra demókrata, segir að
þetta þýði að ef Rússar sam-
þykki „frystingu" eldflauga verði
stýriflaugunum ekki komið
fyrir. Ed Nijpels, leiðtogi þing-
flokks Frjálslynda flokksins,
hins stjórnarflokksins sem er
harðari í afstöðu sinni, dregur
það í efa.
Upphaflega átti að koma
flaugunum fyrir um mitt ár
1986. Lubbers segir að nauðsyn-
legt hafi verið að samþykkja
frest til að tryggja raunhæfa
möguleika á samkomulagi í við-
ræðum um takmörkun kjarn-
orkuvopna. Þar með tryggði
hann stuðning tvistígandi
vinstrisinna í flokki sínum. Þeir
og dr. Jacob de Ruiter land-
varnaráðherra vildu að
ákvörðun stjórnarinnar lýsti
óbeit Hollendinga á kjarnorku-
vígbúnaði.
Nú er undir Rússum komið
hvort Hollendingar koma fyrir
stýriflaugum og hve mörgum.
Ákvörðunin fer eftir því hvort
Rússar og Bandaríkjamenn ná
samkomulagi og hvort Rússar
samþykkja „frystingu". Líklega
gerist hvorugt og hollenzka
stjórnin mun því trúlega koma
öllum flaugunum fyrir 1. nóv.
1985.
Stjórnin ætti þá að losna við
þrýsting frá öflugri friðarhreyf-
ingu, sem hefur ekki áhrif á
lokaákvörðunina. Lubbers hefur
lagt áherzlu á að tryggja sam-
stöðu í stjórninni, ekki talið
hyggilegt að svo liti út að flaug-
unum sé þröngvað upp á sundr-
aða þjóð og reynt að afstýra
stjórnarkreppu.
Kristilegir demókratar hafa
verið klofnir, en Frjálslyndi
flokkurinn, sem er hægrisinnað-
ur, hefur stutt uppsetningu.
Kristilegir hafa 43 þingsæti af
150, frjálslyndir 36. Ákvörðunin
var samþykkt með 79 atkvæðum
gegn 71. A.m.k. átta kristilegir
demókratar hafa verið á móti
uppsetningu, en sex þingmenn
smáflokka kalvínista stutt
stjórnina.
Aðstaða kristilegra hefur ver-
ið erfið. Flokkurinn myndi tapa
10 þingsætum ef kosið væri nú
skv. skoðanakönnunum. Hann
var stofnaður fyrir nokkrum ár-
um með þátttöku ósamstæðra
hópa, sem eru tengdir kirkjunni
og höfðu verið saman í stjórn í
einni eða annarri mynd síðan
1917. í flokknum snýst allt um
sættir og málamiðlanir.
Utanríkisráðherra flokksins,
Hans van den Broek, hefur stutt
stýriflaugar af hörku. Dr. de
Ruiter landvarnaráðherra tók
lengi enga opinbera afstöðu, var
almennt talinn andvígur flaug-
unum, en virtist svo skipta um
skoðun. Leiðtogi þingflokksins,
Joep de Boer, hefur verið andvíg-
ur uppsetningu nema NATO sýni
að uppsetning tengist fækkun
kj arnorku vopna.
Frjálslyndir hótuðu að hætta í
stjórn ef Hollendingar stæðu
ekki við skuldbindingar sínar, en
voru til viðtals um fækkun
flauga.
Aðalandstöðuflokkurinn,
Verkamannaflokkurinn, hefur
47 þingmenn og nýtur stuðnings
24 óháðra og smáflokkkaþing-
manna.
Talsmaður Verkamanna-
flokksins í varnarmálum hefur
sagt að áhrif Hollendinga í
NATO muni aukast ef flaugun-
um verði hafnað. Stuðnings-
menn flauganna sögðu að slíkt
yrði skref í hlutleysisátt og
óttast að Hollendingar verði
álitnir óáreiðanlegir bandamenn
og glati áhrifum sínum í NATO.
Verkamannaflokkurinn og
verkalýðshreyfingin standa í
tengslum við friðarhreyfinguna
IKV, sem menn úr kirkjum kaþ-
ólskra og mótmælenda stofnuðu
1969. í nóvember tóku 500.000
manns þátt i útifundi IKV gegn
stýriflaugum. Skv. skoðanakönn-
un í febrúar voru 63% á móti
uppsetningu, þar af 80% jafnað-
armanna, 45% kristilegra og
34% frjáíslyndra.
Hreyfingin er sökuð um að
þjóna hagsmunum Rússa, en
neitar því. „Við teljum að öll
Evrópa ætti að vera kjarnorku-
vopnalaus og einhliða afvopnun i
Hollandi gæti kallað fram við-
brögð í austri," segir talsmaður
IKV. IKV neitar ekki að sterk
rök mæli með kjarnorkuvörnum
og leiðtogi IKV, Mient Faber,
telur NATO-aðild nauðsynlega
öryggi Hollands með vissum
skilyrðum.
Hollenzk stjórnvöld hafa lýst
yfir eindregnum stuðningi við
NATO, en ekki verið eins tor-
tryggin i garð Rússa og Banda-
ríkjastjórn. Andúð á stýriflaug-
unum er líkt við hlutleysisstefnu
Ruud Lubbers.
ar umræður. Samkvæmt því hef-
ur stjórn Lubbers ekki aðeins
frestað ákvörðun i óvinsælu
máli, en einnig er sagt að stjórn-
völd hafi haldið illa á málinu,
ekki kynnt það vel.
Stjórnin hefur lengi reynt að
finna málamiðlunarlausn til að
geta sagt að hún hafi staðið við
allar skuldbindingar án þess að
hún félli. Ein hugmyndin var sú
að Hollendingar tækju við öllum
flaugunum, en afsöluðu sér
kjarnorkuvopnum, sem fyrir eru.
Þá var lagt til að flaugunum
yrði hafnað, þær yrðu geymdar í
V-Þýzkalandi eða Bandaríkjun-
um og sendar til Hollands þegar
hættu bæri að höndum. Banda-
ríkjamenn sögðu að þá mundu
Hollendingar bregðast skuid-
bindingum sínum og valda erfið-
leikum í Belgíu. Ef stýriflaugar
yrðu sendar til Hollands á
hættutímum yrði því líkt við að
hella olíu á eld.
Hik Hollendinga hefur valdið
áhyggjum í NATO. óttazt hefur
verið að ef Hollendingar yrðu
fyrstir til að hafna akvörðuninni
frá 1979 hleypti það nýju lífi í
friðarhreyfinguna í Evrópu,
einkum í Belgíu og V-Þýzka-
landi. Rússar ynnu áróðurssigur,
því slík ákvörðun yrði fyrsta
áþreifanlega sönnunin um ólíka
varnarstefnu Evrópu og Banda-
ríkjanna.
Caspar Weinberger land-
varnaráðherra fór til Hollands
til að hvetja til uppsetningar, en
hefur forðazt opinberar yfirlýs-
ingar af ótta við að valda stjórn-
arkreppu og efla Verkamanna-
fiokkinn. Leiðtogar NATO-ríkja
hafa lagt að Hollendingum að
samþykkja.
Nú virðist þeim ugg hafa verið
eytt að málið grafi undan NATO
og liðveizlu Hollendinga. En
Joop de Uyl, leiðtogi Verka-
mannafiokksins, hefur sagt að
hann muni hafna stýriflaugun-
um ef hann kemst til valda í
kosningum 1986. Það getur þýtt
að kosið verði um stýrifiaugarn-
ar, en yfirlýsing de Uyl verður
líklega til þess að flokki hans
verði haldið utan næstu stjórn-
ar.
17. júní
Hátíðahöld á
vegum
HÁTÍÐARHÖLD á 17. júní verða á
vegum skáta um land allt eins og
verið hefur undanfarin ár.
Dagskrá skáta verður sem hér segir:
í Reykjavík
Kl. 10.00, standa skátar heiðursvörð
við leiði Jóns Sigurðssonar í Kirkju-
garðinum við Suðurgötu. Fánaborg
skáta gengur síðan frá kirkjugarð-
inum og niður á Austurvöll, þar sem
staðinn er heiðursvörður við minn-
isvarða Jóns Sigurðssonar, á meðan
á hátíðardagskrá stendur. Kl.
14.00—18.00, sýna skátar tjaldbúð-
ar- og útistarf í Hljómskálagarðin-
um, borgarbúum er þar gefin kostur
á að reyna þrautabraut, stunda
refaveiðar, grilla sér pylsur, o.fl.
o.fl.
Skátar stjórna og leiða skrúð-
göngu frá Hlemmtorgi og niður á
Arnarhól. Gangan hefst kl. 15.20.
Æskulýðsráð verður með barna-
gæslu í strætisvagni framan við
stjórnarráðið.
Á Akranesi
Fánaathöfn á Akratorgi kl. 09.00.
Eftir hádegi er hátíðarathöfn á
Akratorgi, þar sem skátar standa
heiðursvörð. Að því loknu fer fána-
borg skáta niður á íþróttavöll til
skemmtidagskrár. Þar verður sett
upp stórt og mikið skátatívolí, bæj-
arbúum til skemmtunar.
í Borgarnesi
sjá skátar um skrúðgöngu frá
kirkjunni og niður í Skallagríms-
garð, en þar verður hátíðar- og
skemmtidagskrá fyrir alla aldurs-
hópa.
Á Akureyri
leiðir fánaborg skáta, göngu frá
Ráðhústorgi inn á íþróttavöll, þar
sem hátíðardagskráin fer fram.
Á Dalvík
standa skátar heiðursvörð á meðan
hátíðardagskrá fer fram. Síðan
hefst skemmtidagskrá þar sem
meðal annars verður sett upp
skátatívolí og um kvöldið standa
skátar fyrir unglingaballi.
í Garðabæ
sjá skátar um fánaathöfn við Safn-
aðarheimilið og ganga síðan fyrir
skrúðgöngu að hátíðarsvæðinu við
Gagnfræðaskólann, þar sem þeir
standa heiðursvörð á meðan á há-
tíðardagskrá fer fram.
f Hveragerði
leggur skrúðganga af stað kl. 10.30,
frá íþróttavellinum og gengur til
skáta
kirkju, þar sem nýliðar verða vígð-
ir inn í skátafélagið.
Kl. 13.30, fara fánaborgir skáta
fyrir göngu frá Heilsuhælinu og
frá Laufskógum. Göngumar sam-
einast við Breiðumörk og ganga
sem leið liggur að Sundlauginni,
þar sem hátíðar- og skemmti-
dagskrá fer fram.
Á Ólafsfirði
taka skátar þátt í hátíðar- og
skemmtidagskrá bæjarins og sjá
meðal annars um leikja- og
skemmtidagskrá fyrir yngri bæj-
arbúana. Verður þar farið í víða-
vangsleiki og settar upp þrautir
fyrir börnin við skátaheimilið.
í Neskaupstað
verður hátíðardagskrá við sund-
laugina og skátar stefna að því að
setja upp tívolí og skemmtidagskrá
fyrir börnin í skrúðgarðinum.
Á Þórshöfn
Kl. 13.30, verður skrúðganga frá
Hafnarlæknum til íþróttavallar-
ins. Á og við íþróttavöllinn verður
fyrst hátíðardagskrá og síðan
þrauta- og leikjadagskrá fyrir
yngri bæjarbúana. Skátafélagið
ætlar einnig að setja upp tjaldbúð-
ir og sýna tjaldbúðarvinnu.
Á ísafirði
er dagskrá 17. júní alfarið í hönd-
um skáta og verður hún óvenju
fjölbreytt að þessu sinni. Kl. 11.00
hefst víðavangshlaup og að því
loknu verður sýning á Rally-kassa-
bílum.
Kl. 13.30 leiða skátar skrúðgöngu
frá Silfurtorgi að hátíðarsvæði
sjúkrahússins. Þar fer fram hátíð-
ardagskrá og að henni lokinni
skemmtidagskrá. Meðal skemmti-
atriða verða skátasöngvar og leik-
þættir, þjóðdansar, skátatívolí og
leikir með almennri þátttöku bæj-
arbúa.
Kl. 17.00 ræsa skátar fyrsta bíl-
inn í kassabílarallinu og að því
loknu verða sigurvegurum afhent
verðlaun.
Kl. 21.00 verður slegið upp
tjaldballi í tjaldi sem skátafélögin
fengu að láni frá sýslunni og er það
BG flokkurinn sem spilar og
skemmtir bæjarbúum til kl. 01.00
e.m.
í Kefiavík
Kl. 14.00 standa skátar heiðursvörð
við hátíðarguðsþjónustu í kirkj-
unni.
Kl. 15. leiða skátar skrúðgöng-
una úr kirkjunni niður í skrúðgarð,
þar sem fram fer hátíðar- og
skemmtidagskrá.
Hátíðahöld 17. júní
í Mosfellssveit
Kl. 9.00
Hátíðarmessa
Lágafellskirkja
Séra Guðmundur Örn Ragnarsson
predikar.
Kl. 10.00—12.00
Afmælishátíð — sundlaug 20 ára
íþróttasvæðið að Varmá
Barnakór Varmárskóla. Afmælis-
ræða: Jón M. Guðmundsson. Barna-
kór Varmárskóla. Sundkeppni
Vinnuskólans. Hreppsnefnd og sveit-
arstjóri etja kapp við morguntrimm-
ara. UMFA — vfðavangshlaup.
Verðlaunafhending.
Flugklúbburinn
Tungubakkar
Sýning á flugvélum og aðstöðu á
Tungubökkum.
Kl. 13.00
Skrúðgöngur.
Gengið: Álfholt — Byggðarholt —
Skeiðholt — Þverholt — Skólabraut.
Gengið: Jónsteigur — Reykjavegur
— Þverholt — Skólabraut.
Kl. 14.00—14.30
Hátíðardagskrá
Hátfðarsvæði — íþróttahúsið að
Varmá
Skólahljómsveit Mosfellssveitar.
Karlakórinn Stefnir. Hátíðarræða.
Salóme Þorkelsdóttir alþingismaður.
Skólahljómsveit Mosfellssveitar.
Karlakórinn Stefnir. Ávarp fjallkon-
unnar: Sigrún Guðmundsdóttir
Fenger. Þjóðsöngurinn. Danssýning
— Ból. Hundasýning — Hundarækt-
arfélag íslands. Break-dans — Ból.
Varmárskóli
Sýning á tillögum úr samkeppni um
deiliskipulag miðbæjar f Mosfells-
sveit.
Kl. 15.00—18.00
UMFA — fjölskyldudagskrá
Hlégarður
Kaffisala, fjölskylduleikir, barna-
dansleikur, tfvolíþrautir.
Tungubakkar
Flugklúbburinn. Útsýnisfiug (ef veð-
ur leyfir) kl. 15.00—20.00.
Kl. 21.00-22.00
Kvöldskemmtun
íþróttahúsið að Varmá
Skólahljómsveit Mosfellssveitar.
Karlakórinn Stefnir. Söngur, glens
og gaman.
Kl. 22.00—01.00
Dansleikur. Hlégarður
Dansleikur f Hlégarði. Diskótekið
Dfsa sér um fjörið.