Morgunblaðið - 23.06.1984, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 1984
37
FræÖsluþættir frá Geðhjálp
Við erum einstaklingar
Laugardaginn 28. apríl geng-
ust sálfræðinemar fyrir náms-
stefnu um geðlæknismeðferð út
frá siðfræðilegu sjónarmiði.
Námsstefnan var haldin í húsa-
kynnum Háskólans, húsfyllir
varð og urðu margir frá að
hverfa. Fyrirlesarar voru Arnór
Hannibalsson, Páll Skúlason frá
heimspekideild Háskólans og
Ingólfur Sveinsson geðlæknir,
þrír fulltrúar mættu frá félaginu
Geðhjálp, einn kynnti félagið,
annar talaði frá sjónarhóli að-
standenda og sá þriðji frá sjón-
arhóli geðsjúklings, fyrirspurnir
voru á eftir erindunum. Góður
rómur var gerður að framlagi
aðstandenda og geðsjúklings, og
með leyfi geðsjúklings ætla ég að
birta það.
Andrea
Við erum einstaklingar
Ég hef verið beðinn að segja
frá minni reynslu af spítalavist
sem geðsjúklingur. Mér er það
sérstök ánægja að fá þetta tæki-
færi frammi fyrir þessum hópi
hér, þar sem ég geri ráð fyrir að
hér sé fjöldi tilvonandi og núver-
andi starfsfólks geðsjúkrahúsa.
Sérstaklega er það ánægjulegt
að mér finnst ég tala hér sem
jafningi með mína reynslu en
ekki sem einhverskonar sýnis-
hom, „specimen", þess fjölskrúð-
uga hóps er kallast geðsjúkl-
ingar.
Og hér er ég strax kominn að
mikilvægu atriði, hver einstakl-
ingur vill að hann sé virtur per-
sónulega sem einstaklingur með
ákveðna reynslu, ákveðna þjóð-
félagsstöðu, ákveðna sjálfsvirð-
ingu, tilfinningar, en ekki bara
sem stór hluti stærri hóps án
sérstöðu. Ég tel að margir sem
dvelja á geðsjúkrahúsum verði
varir við eða finnist að þeir séu
meðhöndlaðir sem geðsjúkling-
ar, það er talað niður til þeirra
líkt og við þekkjum að talað er
til barna og gamals fólks.
Ég vil skipta geðsjúklingum í
tvo hópa; í fyrsta lagi þá sem
veikjast, en eru þó rétt eins og ég
og þú. Þetta fólk er veikt ein-
hvern tíma en lagast og tekur
aftur sinn sess í þjóðfélaginu. En
svo eru það þeir. Hópurinn, sem
ég kýs að nefna þeir, eru hinir
svo að segja ólæknandi geðsjúkl-
ingar. Þeir eru annaðhvort inni á
stofnunum eða úti í þjóðfélaginu
og hafa þá lífsviðurværi sitt
oftast af almannafé. Þetta eru
hinir krónísku og þá hræðist
fólkið, og sá sem veikist á geði
afneitar þessum hópi algjörlega.
Ég er ekki einn af þeim, en
þegar ég veikist og kem inn á
deild er mér skellt með látum í
gólfið og mér sagt að ég sé einn
af þeim. En ég veit þó betur. Ég
er ólíkur hinum.
Sjálfur hef ég verið lagður inn
á geðdeild fjórum sinnum á tæp-
um sjö árum, en mér finnst ég
ekki vera einn af þeim og á móti
því berst ég af öllum mætti, að
vera álitinn einn af þeim.
Starfsfólk á
geðsjúkrahúsum
Til að sleppa málalengingum,
finnst mér að frekar sé tilhneig-
ing hjá ófaglærðu starfsfólki að
sýna sjúklingum lítilsvirðingu,
og eftir því sem fólk starfar
lengur á geðdeildum versnar
það. Háskólamenntað fólk finnst
mér sýna sjúklingum meiri virð-
ingu, og er það ef til vill vegna
þess að það býr við minna álag,
og hefur minna daglegt sam-
neyti við sjúklingana.
Sjúklingur á geðdeild vill hafa
lækni á staðnum, hvort sem
þetta er rökrétt eður ei, þá er
þetta staðreyndin. Læknirinn er
aftur á móti sá maður sem dvelst
stystan tíma á deildinni, þó að
hann eigi að stjórna öllu varð-
andi meðferð og lyfjagjöf.
Sjúklingur á geðdeild á erfitt
með að aðlaga sig ýmsum regl-
um sem gilda á deildinni. Síma-
tímar eru takmarkaðir, ýmsar
reglur gilda varðandi útivist
sjúklinga. ókunnugleiki nýs
sjúklings er kemur inn á deild
sviptir hann oft á tíðum venju-
legum tengslum við umheiminn
og annað fólk. Þarna þarf að
vera meiri sveigjanleiki, því fólk
hefur mismunandi þarfir.
Lokaorð
Annars er það merkilegt að
þegar maður leggst inn á geð-
deild, og er mikið ruglaður verð-
ur maður miklu verri þegar inn á
deild er komið. Ég held að sjúkl-
ingar hafi örugglega áhrif hver á
annan, oft neikvæð áhrif, vegna
undarlegrar hegðunar. Það sagði
líka maður við mig, þegar ég
lýsti fyrir honum lífinu á geð-
deild, að það væri nánast krafta-
verk að ég hafi haldið fullum
sönsum.
Þar sem hér eru sálfræðinem-
ar og koma ef til vill til með að
vinna á geðsjúkrahúsum, vil ég
segja þetta.
Þegar ligg ég böls á bing
brjálaður og fleira,
sendu á mig sálfræðing
svo ég ruglist meira.
Olav Einar Lindveit.
Þórarinn St. Sigurðsson, sveitarstjóri Hafnahrepps.
Hafnir á Reykjanesi:
Enginn vandi fyrir duglegt
og hraust fólk að fá vinnu
Vogum, 16. júní.
í HAFNAHREPPI á Reykjanesi, fá
mennasta sveitarfélagi á Suðurnesjum,
með liðlega 130 íbúa, getur nýting
jarðhita valdið straumhvörfum á nsstu
árum. Á Reykjanesi hafa verið boraðar
afkastamiklar holur, og orkan nýtt til
raforkuframleiðslu, auk efnaiðnaðar á
vegum Sjóefnavinnslunnar hf. og við
fiskimjölsframleiðslu á vegum Stranda
hf.
„Það getur ekki farið framhjá
neinum að orkan verði mikil lyfti-
stöng hérna," sagði Þórarinn St. Sig-
urðsson, sveitarstjóri í Hafnahreppi.
„Það er afar mikilvægt að orkan
verði nýtt skynsamlega. Frumorkan
verði nýtt til raforkuframleiðslu og í
efnaiðnaði, en afgangsorkan t.d. við
fiskeldi." Fyrr á þessu ári lagði
hreppsnefnd Hafnahrepps til við
stjorn Sambands sveitarfélaga á
Suðurnesjum, að stofnuð yrði þriggja
manna nefnd til að kanna áhuga ein-
staklinga og félaga fyrir fiskeldi á
Reykjanesi. Þórarinn er formaður
nefndarinnar sem vinnur I þessum
málum. Hann sagði að ef áhugi
reyndist jákvæður, yrði athugað
hvort áhugi væri á að leggja fjár-
muni í slíkt fyrirtæki.
Þórarinn sagði engan vanda fyrir
duglegt og hraust fólk að fá vinnu í
Hafnahreppi. Fólki væri ekið tii
vinnu I Hafnir úr nágrannabæjum og
út á Reykjanes. Hreppsnefnd hefur
ákveðið að athuga með opnun á dag-
heimili til að auðvelda húsmæðrum
að vinna úti, og ákveðið er að gera
tillögur að byggingu íbúða, sem síðan
yrðu seldar, þannig reynt að örva
íbúafjölgun í hreppnum. Hreppurinn
hefur lausar til úthlutunar bygg-
ingalóðir nú þegar sem kosta nánast
ekki neitt.
Flestar götur í Höfnum eru lagðar
varanlegu slitlagi. Þrátt fyrir það
hefur afkoma sveitarfélagsins verið
góð. Sagði Þórarinn hreppsnefnd
hafa farið varlega í fjárfestingar
vegna spádóma um verðlagsþróun á
síðasta ári. Þá sagði hann að afkoma
sveitarfélagsins hefði alltaf verið
góð. A næstunni verður Seljuvogur
undirbyggður og lagður varanlegu
slitlagi.
Margir telja að hundahald sé með
öllu frjálst í Höfnum, m.a. vegna um-
fjöllunar í ýmsum fjölmiðlum. Þór-
arinn sagði að I Hafnahreppi giltu
sömu reglur um hundahald og í öll-
um öðrum sveitarfélögum á Suður-
nesjum, þar sem hundahald væri
bannað, en veittar undanþágur með
skilyrðum. Hann sagði það hafa
komið til tals að draga sig útúr sam-
starfinu, en frá því hefði verið horfið.
E.G.
r.
VERSLUNARTIMAR I SUMAR:

Vörumarkaðurinn hf.