Morgunblaðið - 23.06.1984, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 1984
45
Námsmönnum fækkað
Háskóli tslands.
Ncmandi í Háskólanum skrifar:
Nýlega fékk ég staðfest að
Lánasjóður íslenskra náms-
manna lánar nú námsfólki að-
eins 60% af þeirri upphæð sem
nemur framfærslukostnaði þess.
Það setti óneitanlega að mér
ugg, því þetta hefur þær afleið-
ingar fyrir okkur hjónin, sem
eigum eins árs gamalt barn, að
við sjáum okkur ekki fært að
halda áfram námi. Ríkisstjórnin
virðist ekki sjá ástæðu til að út-
vega nægt fé til lánasjóðsins, svo
standa megi við skuldbindingar
við námsfólk, jafnvel þótt lánin
séu nú verðtryggð.
Ástæða þess að við sjáum
okkur ekki fært að halda áfram
námi er einfaldlega sú að 60% af
framfærslueyri nægir ekki fyrir
okkur og barnið, jafnvel þótt að
þessi 60% þýði um tuttugu þús-
und krónur fyrir okkur bæði og
barnið. (Námsmenn hafa reynd-
ar aldrei fengið lán fyrir fullri
framfærslu.) Matarreikningur-
inn á mánuði er tíu þúsund krón-
ur, barnagæsla um fjögur þús-
und, húsaleiga sjö þúsund,
orkureikningur 1.500 og strætó-
ferðir um 800 krónur. Þessir
gjaldaliðir gera samtals kr.
23.300. Þá er ótalinn símakostn-
aður, fatnaður, ritföng, dagblöð,
afnotagjöld af útvarpi og sjón-
varpi, og fleira. Við hreinlega
sjáum okkur ekki fært að láta þá
upphæð duga fyrir brýnustu
nauðsynjum sem yfirvöld
menntamála ætla okkur í lán.
Þess vegna erum við þegar farin
að leita fyrir okkur um vinnu, en
það er ekki hlaupið að því með
fárra mánaða fyrirvara.
Mér skilst að fáein þúsund
námsmanna eigi rétt á námsláni
og nýtti sér þann rétt. Ég get
ekki skilið að aðstaða þeirra sé
svo mjög frábrugðin okkar, þótt
fjölskylduaðstæður séu mismun-
andi. Það er f fáum tilvikum sem
hægt er að vinna með námi, sök-
um námsálags, og sárafátt
námsfólk kemst f uppgripavinnu
yfir sumarið (togaraplássin eru
ekki mörg). Ef þetta er rétt met-
ið má búast við því að fjölmargir
nemendur úr Háskólanum, úr
ýmsum sérskólum og sem eru í
námi erlendis, leiti fyrir sér um
vinnu i haust.
Með þessari lánaskerðingu er
ekki eingöngu vegið að rétti til
menntunar. Þetta getur leitt til
atvinnuleysis og samkeppni
námsmanna og annarra um ým-
is störf.
Námsmenn verða að láta þessi
mál til sín taka, þótt dreifðir séu
og þótt skólahald liggi niðri. Við
verðum að kynna málstað okkar
og berjast gegn því óréttlæti sem
á okkur dynur. Með samstilltu
átaki tekst okkur að knýja á um
leiðréttingu mála okkar.
Hvad amar eiginlega að?
Árni Helgason skrifar:
Það er margt skrýtið sem mætir
manni á hverjum degi. Menn
kvarta yfir lækkandi launum, en
það sést ekki á lifnaðarháttum.
Einn fólksbíll á hverja 2,5 íbúa
landsins að smábörnum meðtöld-
um. Vörurnar hækka á meðan
verðbólgan minnkar og eiga marg-
ir erfitt með að skilja þetta. Út-
gerðin tapar og bátar að sigla í
land, en aldrei fleiri en nú sóla sig
f suðrænum löndum. Ferðaskrif-
stofurnar hafa ekki við að láta
menn skrifa upp á víxla sem svo
að sjálfsögðu eru vistaðir í bönk-
um landsins, meðan afurðalán eru
skorin við nögl. Viðskiptabank-
arnir eru píndir af Seðlabankan-
um sem þarf meira eigið fé til
arðbærrar fjárfestingar í fast-
eignum á höfuðborgarsvæðinu.
Þeir sem hæst hafa launin hóta
verkföllum ef þeir fái ekki ennþá
meira. Alþýðusambandið þarf að
horfa í allar áttir og er að verða
litblint. BSRB, sem á undanförn-
um árum hafa safnað félögum í
massavís, og ríkisstjórnir, sem
keppast við að spara, hafa hjálpað
þeim um nokkur stykki á hverjum
mánuði. Nú eru böndin þar að
bresta, því allir vilja í frelsið sem
enginn veit hvað er. Og þegar
blessuð ríkisstjórnin er að reyna
að hætta við að taka lán, byrja
bankarnir að taka þau, sérstak-
lega erlend, án þess að spyrja
nokkurn. Bankarnir sem eru í dag
einn arðvænlegasti atvinnurekst-
urinn, hamast við hver í kapp við
annan að fjölga útibúm og hefir
sumum gengið svo vel að bréf-
hausarnir ná niður á miðjar síður.
Hús verslunarinnar teygir sig mót
himni sem vottur þess hve mikil
gróska er 1 þessum verslunar-
rekstri og það er aum bílasala sem
selur ekki 1.000 nýja bíla á ári, að
maður tali nú ekki um þær sem
eru að bisa við eldri bílana.
Þá má ekki gleyma olíufélögun-
um blessuðum sem alltaf eru að
græða og gætu fyllt upp í fjárlaga-
gatið ef vilji væri fyrir hendi, en í
þess stað beðið um hækkanir án
hagræðinga og olíuhallirnar rísa
út um borg og byggðir, til auglýs-
ingar og aukinnar þjónustu, jafn-
vel stutt á milli afgreiðslustaða.
Bankabyggingar rísa. Við Snæ-
fellingar sjáum best flottheitin
þegar við heimsækjum Ólafsvík og
Hellissand. Þar byggir aðalbank-
inn tvær hallir og með nýja vegin-
um er aðeins 7 mínútna keyrsla á
milli, þ.e.a.s. á löglegum hraða. Þá
bjóða þeir hver í kapp við annan
sérstök vaxtakjör og fá ráðgjafa
til að hjálpa mönnum að leggja
inn og ávaxta sem mest. Skemmti-
iðnaðurinn er í fullu fjöri, 80—100
veitinga-, gisti- og skemmtistaðir
á Reykjavíkursvæðinu opnir alla
daga og öU kvöld og komast færri
að en vilja, sem sagt allir gera það
gott. Þá talar maður nú ekki um
brennivínsflóðið og sá hópur er
stór sem þar er í snörunni. Allir
hafa þá nóga peninga og biðröð út
á mitt malbik. „Glaður í kvöld, en
ég græt að morgni," eins og þar
stendur. Og hvað amar þá að þeg-
ar allir hafa það svona gott? Og
hvers vegna þarf ríkið að vera að
slá peninga út um allt þegar svona
gróska er í atvinnulífinu. Maður
talar nú ekki um þessa bleðla sem
hanga uppi hjá þeim sem hæst eru
settir.
Menn leita að friði, með ófriði,
leita að frelsi en enda í snörunni.
Fríðindin vaða uppi og sérstaklega
þar sem þeirra er minnst þörf.
Menn leita í gruggugu lindunum,
en gleyma að þvo sér. Hvað amar
svo að. Er nema von að menn
spyrji?
Árni Helgason
Þessir hringdu .. .
Eiga dagskrár-
stjórar sjón-
varps mynd-
bandaleigur?
Auður Einarsdóttir hringdi og
hafði eftirfarandi að segja.
Ég hringi útaf blessuðu sjón-
varpinu okkar. Mig langar að
spyrja þá hjá dagskrárstjórn
sjónvarpsins hvort þeir eigi ekki
einhverjar myndbandaleigur hér
í bænum. Sjónvarpið er svo lé-
legt, að ekki nokkur maður horf-
ir á það, nema ef til vill um helg-
ar. Við getum tekið þætti eins og
„Berlin Alexanderplatz" eða alla
fræðsluþættina, sem við vitum
fyrirfram, að enginn horfir á.
Því hlýtur að liggja í augum
uppi að þessir menn styðja ein-
hverja aðra starfsemi en sjón-
varpið, og þá dettur manni
myndböndin fyrst í hug.
Það er alltaf verið að tala um
hvað almenningur sé heimskur
og að hann hafi ekki vit á hvað
sé hollt að horfa á, og þess vegna
séu allir þessir þættir á dagskrá,
en dagskrárstjórarnir virðast
gleyma því að það er ekki hægt
að pína mann til að horfa á hvað
sem er. Ég bara slekk og mér
finnst hart að borga afnotagjöld
af tæki sem ég horfi aldrei á.
ALLTAF Á SUNNUDÖGUM
OG EFNISMEIRA BLAÐ!
EG SE ÞIG EFTIR AR —
EF ÞÚ LIFIR
— Átta ára barátta Kristjönu Kjeld viö
hvítblæði
GETUR ORÐIÐ LANGUR OG
STRANGUR VINNUDAGUR
— Á ferö meö Hreini Þorvaidssyni, vörubíl-
stjóra
HJÓNABALLIÐ í PLITVICE
— Brotabrot Gísla Ástþórssonar frá Júgó-
slavíu
VAR JÓHANNESI PÁLI PÁFA I
BYRLAÐ EITUR?
HÚSIÐ SKORAÐI MIG Á HÓLM
— Litiö inn í Laxdalshúsiö á Akureyri
GUÐMUNDUR — DRAUMA-
PRINS DAGSINS í GÆR?
— Nýtt verk Stúdentaleikhússins
Á SLÓÐUM OLIVER TWIST
VIÐ DREPUM EKKI FLUGUR
— Rætt viö Björn Sigurbjörnsson í Vín
ÍSLENZKAR LISTAKONUR í
KAUPMANNAHÖFN
SKRÍMSLIÐ í KLEIFARVATNI
— Spjallaö viö Einar í Ertu
HVERNIG VERÐUR ORGEL TIL?
STÓRT OG VANDAÐ ORGEL í
HALLGRÍMSKIRKJU
CRAXI, FORSÆTISRAÐ-
HERRAÍTALA
— Svipmynd á sunnudegi
MINNIÐ ER EKKI VÖÐVI
LISTAKONAN STEINUNN ÞÓR-
ARINSDÓTTIR í VIÐTALI
VERÖLD — REYKJAVÍKUR-
BRÉF — MATUR & MATGERÐ
— Á DROTTINS DEGI — VEL-
VAKANDI — ÚTVARP & SJÓN-
VARP — MYNDASÖGUR —
DAGBÓK — Á FÖRNUM VEGI
— ÚR HEIMI KVIKMYNDANNA
Sunnudagurinn byrjar á síðum Moggans