Morgunblaðið - 18.11.1984, Qupperneq 39

MORGUNBLADID, SUNNUDAGUR 18. NÓVEMBER 1984
111
VM Búddalíkneski.
að segja æ meira undrandi á því,
hversu Son virtist vel heima að sér
um þetta allt.
Og auðvitað getur það verið
hrein tilviljun, að við brottför úr
landinu voru mestallar föggur
Spánverjans teknar af honum,
gjafir sem hann hafði keypt, svo
og vönduð myndavél og allar film-
ur. Að mögla hefði gert illt verra.
Þegar við vorum seinna stödd í
Þjóðháttasafninu í Taunggyyi
þakti þar einn vegginn mynd af
því þegar verið var að lýsa yfir
sjálfstæði Burma 1948 og Nelson
benti okkur á hvar Ne Win væri á
myndinni og gat þess i leiðinni, að
það hefði vakið mikla athygli er-
lendis þegar hann ákvað að
„dreifa völdunum" með því að gera
Sun Yu að forseta. Einhver fór að
spyrja um hvers lags stjónarfar
væri eiginlega í landinu, enda
mega ferðafélagar minir eiga það,
að þeir voru ekki sérlega spurulir
um pólitik né virtust hafa sérlega
mikinn áhuga á henni, að frátöld-
um Spánverjanum og svissnesku
diplómatahjónunum og kannski
mér. Nelson lýsti stjórnarfarinu
fagurlega nokkuð, en sagðist siðan
helzt ekki vilja ræða mikið um
stjórnmál. „Það er viðkvæmt mál
hér,“ sagði hann. Þó lét hann þess
getið, að Ne Win væri jafnvel að
hugsa um að efna til kosninga fyr-
ir árslok 1983. Hann sagði að for-
ystumenn fylkjanna sjö sem
mynda Sambandsríkið Burma
væru að koma saman til fundar til
að undirbúa kosningarnar. Eg
spurði hvað myndi verða kosið um
og komu þá nokkrar vöflur á Nel-
son. „Ne Win vill fá óskoraða
traustsyfirlýsingu þjóðarinnar.
Dugar þetta svar ekki,“ sagði
Nelson. Hann sagði að það væri
ekki ástæða fyrir Burma að
kvarta, hér væri nánast engin
verðbólga og allir hefðu nóg fyrir
sig að leggja.
Það er án efa margt til í því að
ástandið í því tilliti er betra (
Burma en mörgum öðrum Asíu-
löndum. En þolanlegur efnahagur
landsins byggist á iðjusemi
Burma, einkum þeirra sem búa út
á landsbyggðinni, og að landið er
frjósamt og sjálfu sér nægt með
matvæli. En þó að dýrtíð sé ekki á
vestrænan mælikvarða lifir þó
enginn kóngalífi af þeim ca. 200
króna mánaðartekjum sem eru
meðallaun.
Mataræði er ákaflega fábreytt,
eins og ég hef vikið að. Þó svo að
skólaskylda sé að nafninu til er
ekki gengið hart eftir að henni sé
framfylgt, þótt þar hafi orðið
breyting til batnaðar. Heilbrigð-
ismál og heilsugæzla eru á lágu
stigi og til merkis um það fara til
dæmis þeir sem aðstæður hafa,
svo sem sendiráðsmenn, yfirleitt
til Thailands að leita sér lækn-
inga. Nú er hins vegar verið að
reisa gríðarlega myndarlegt
sjúkrahús i Rangoon, sem á að
vera búið nýtízkulegum og full-
komnum tækjum. Hængurinn er
bara sá að mikill skortur er á
hjúkrunarfólki. Enn eitt vanda-
mál Burma er að mjög stór hluti
þjóðarinnar, um %, býr við það
ófremdarástand að hafa ekki
drykkjarvatn, vatnsból eru meng-
uð og malaria herjar á landið og
er enn helzta dánarorsök i landinu
og því næst koma maga- og melt-
ingarsjúkdómar, sem má rekja til
þess að menn hafi drukkið mengað
vatn. Snautlegt og einhæft matar-
æðið á þar einnig hlut að máli.
Þess verður ekki vart í fljótu
bragði, að ólga eða sundrung sé i
Rangoon, hermenn eru þar til
dæmis mjög fáséðir. Annað er upp
á teningnum f Shan-fylki, eins og
vikið hefur verið að. Þó er auðvit-
að ekki farið með ferðamenn nema
á þá staði, þar sem nokkurn veg-
inn öruggt er að ekki beri á neinni
ólgu, sem heitið getur.
Keronskæruliðunum hefur orðið
lítið ágehgt i baráttu við stjórn-
arherinn, þeir sprengja öðru-
hverju nokkrar brýr eða járn-
brautarlínur i loft upp. Ræna
stöku útlendingi, sem einhvern
veginn hefur villzt inn á svæði
þeirra. Öllu meira gerist ekki i
bráð. Stjórnarherinn er illa vopn-
um búinn og hefur því ekki gengið
né rekið neitt í því að uppræta
skæruliðastarfsemina og skæru-
liðar eiga í erfiðleikum með að
afla sér vopna lika. Svo að það er
óleysanlegt þrátefli milli þessara
aðila, að minnsta kosti sem stend-
ur. Bæði skæruliðar og stjórnar-
hermenn veigra sér við að sækjast
eftir vopnabúnaði og hergögnum
að neinu ráði frá erlendum þjóð-
um.
Það er ekki bara erfitt að kom-
ast inn i Burma. Það er nánst
óhugsandi að hringja þaðan til
annarra landa og takist erlendri
Uxar við trjástofnadrátt í Irrawaddy.
Frá hótelinu Thiripyitsaya í Pagan og útsýnið yfir Irrawaddy-fljótið. Hótelið er f smáhýsastíl og slter sig úr öðrum
gististöðum sem hópurinn dvaldi L
símstöð fyrir staka seiglu að ná
sambandi við Burma er nokkurn
veginn hægt að ganga út frá því
sem gefnu að umbeðið númer
„svarar ekki“.
Ég ákvað einn daginn að reyna
að koma símskeyti til Morgun-
blaðsins og biðja þá að hringja til
mín. Skeytið var fokdýrt, en það
virtist ekkert þvi til fyrirstöðu, að
ég fengi að senda það. Að vísu
varð ég að fara á símstöðina með
sendlinum frá hótelinu og segja
þeim hvað stæði í skeytinu. Þeir
voru óhressir yfir þvi að ég gæti
ekki haft það á ensku. Ég sagði
þeim að ritstjóri Gunnarsson
skildi ekki orð í ensku og það væri
aðkallandi, að hann hringdi til
mín og gæfi mér upplýsingar um
heilsufar móður minnar. Þeir
hlytu að skilja það.
Yfirstjórnin var kvödd saman á
skyndifund og eftir klukkutíma
var komin niðurstaða: þeir ætluðu
að láta senda skeytið.
Merkilegt nokk, skeytið komst
til skila. Aftur á móti brá svo við
að aðalhótel höfuðborgarinnar,
Ynya Lake-hótel, svaraði ekki
þegar Mogginn reyndi að hringja
til min.
Það kemur margt spánskt fyrir
sjónir þótt ekki sé dvalið nema
þessa leyfðu sjö sólarhringa i
Burma. Éfst í huganum er hlýjan
og fegurðin hvarvetna, sérstæðar
upplifanir, sem verða ekki annars
staðar. Því að Burma er engu lfkt.
Texti: Jóhanna Kristjónsdóttir