Morgunblaðið - 01.03.1985, Page 1

80SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
50. tbl. 72. árg.
FÖSTUDAGUR 1. MARS 1985
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Breska námudeilan:
Framhald ræðst
á sunnudaginn
London, 28. febrúar. AP.
FRAMKV/EMDASTJÓRN samtaka námumanna ákvað í lok sjö stunda fund-
ar í kvöld að efna til ráðstefnu á sunnudag um framhald -erkfalls námu-
manna. Fulltrúar allra náma verða viðstaddir og m.a. rætt um hvort verkfalli
skuli hætt í áföngum. Arthur Scargill leiðtogi námumanna sagði fyrir fundinn
að sigur væri enn mögulegur ef fleiri námumenn sneru ekki til vinnu.
Deilur spruttu upp í kvöld vegna
ummæla Elísabetar drottningar,
sem lét í ljós vonbrigði vegna verk-
fallsins í heimsókn til Lundúna-
blaðsins The Times í dag í tilefni
200 ára afmælis blaðsins. Blaða-
maður Times kvaðst í samtali við
BBC draga þá ályktun að drottning-
in væri þeirrar skoðunar að Scargill
ætti öðrum fremur sök á því hvern-
ig komið væri.
Scargill reiddist fregnunum og
Dollar olli
halla á
viðskiptum
WjLshington. 28. febrúar. AP.
Viðskiptahalli Bandaríkja-
manna í janúarmánuði nam 10,3
milljörðum dollara þrátt fyrir met
í útflutningi bandarískrar fram-
leiðslu. Hallinn í janúar er 28%
meiri en í desember, en þá var
hallinn á utanríkisviðskiptunum 8
milljarðar dollara. Helzta ástæð-
an fyrir þessari þróun er batnandi
staða dollars, sem farið hefur
hækkandi í verði allt frá árslok-
um 1980. Féll hann í gær, en
styrktist á ný í dag.
Útflutningur Bandaríkja-
manna í janúar nam 19,4 millj-
örðum dollara, miðað við 19,2
milljarða í júlí í fyrra, sem var
metmánuður, og 18 milljarða í
desember. Aukningin í janúar
var mest í vélabúnaði, skrif-
stofutækjum og fólksbílum.
Innflutningur nam hins vegar
29,7 milljörðum dollara.
Mestur var hallinn á janúar-
viðskiptum við Japani, eða 3,7
milljarðar dollara, sem er 31%
aukning miðað við desember,
hallinn gagnvart ríkjum Vest-
ur-Evrópu nam 2 milljörðum og
1,1 milljarði gagnvart bæði
Kanada og Formósu.
Sjá nánar „Dollar
hækkaði" á bls. 28.
skellti skuldinni á kolafélagið og
ríkisstjórnina, sem hann sagði
áforma að skera námumenn við
trog. Talsmaður konungsfjölskyld-
unnar gaf út þá yfirlýsingu að
drottningin tæki ekki afstöðu í
deilumálum. Ritstjóri Times harm-
aði og að einkaviðræður drottn-
ingarinnar við starfsfólk blaðsins
skyldu valda slíkum úlfaþyt.
Margrét Thatcher forsætisráð-
herra hvatti námumenn í þingræðu
til að taka málin í sínar hendur og
endurreisa iðnað, sem leiðtogar
þeirra væru nær búnir að leggja í
rúst.
Brezka kolafélagið segir 1.018
námumenn hafa hætt verkfalli í
dag og því séu 95.000, eða 51 % allra
námumanna, ekki lengur í verkfalli.
Sjá leiðara, „Greiða atkvæði
með fótunum", á bls. 32.
Verkfallsmenn snúa til vinnu í vikunni. Á sunnudag ákveða fulltrúar námumanna hvert framhald deilunnar verður.
Játning Treholts:
Lét sovéska njósnara
fá norsk trúnaðarmál
Ósló, 28. Febrú*r. Frá Elisibelu JónasdóUur, fréltarilura Mbl.
VIÐ réttarhöldin í dag viðurkenndi
Arne Treholt í fyrsta skipti, að hann
hefði afhent sovésku leyniþjónust-
unni, KGB, norsk trúnaðarskjöl. Hef-
ur Treholt nú lokið varnarræðu sinni
en það vakti mikla athygli viðstaddra
við réttarhöldin í dag, að Treholt virt-
ist brugðið, hann var taugaóstyrkur
og heimsmannslegt fasið, sem ein-
kenndi hann fyrstu dagana, á bak og
burt. Norska sjónvarpið sagði í kvöld,
að Treholt væri í raun búinn að játa,
aikeins væri eftir að meta skaðann,
sem hann hefði valdið þjóð sinni.
Arne Treholt viðurkenndi við
réttarhöldin í dag, að hann hefði
afhent Sovétmanninum Gennady
Titov trúnaðarskjöl, sem fjölluðu
um fyrirlestur, sem Dagfinn
Steenseth, sendiherra Noregs í
Moskvu, hélt við háskóla hersins
um mat á innan- og utanríkismál-
um í Sovétríkjunum. Gerðist þetta
í maí 1983 á veitingahúsi í Hels-
inki. Hann viðurkenndi einnig, að
hann hefði vitað, að Titov var
starfsmaður KGB þegar Gunnvör
Galtung Haavik var handtekin árið
1977. I framhaldi af því kvaðst
hann hafa gengið út frá því sem
vísu, að Vladimir Zjizjin ynni einn-
ig fyrir KGB.
8 lögreglumenn
féllu í árás IRA
Newry, Neróur-írlandi, 28. febrúar. AP.
HRYÐJIIVERKAMENN írska lýðveldishersins, IRA, drápu a.m.k. átta lög-
regluþjóna og einn óbreyttan borgara í sprengjuárás á víggirta lögreglustöð í
Newry á landamærum írska lýðveldisins í kvöld. Tveggja lögregluþjóna er
saknað og er óttast að þeir séu látnir í rústum stöðvarinnar.
Tveir lögregluþjónar til viðbótar
særðust lífshættulega er sex mjög
öflugar sprengikúlur sprungu í
stöðinni. Þrjár þeirra hæfðu mat-
stofu lögreglustöðvarinnar í kaffi-
tíma kvöldvaktarinnar. Áttu þeir,
sem þar voru, ekki undankomu
auðið.
Sprengjunum var skotið úr um
250 metra fjarlægð frá stöðinni.
Sprengjuvörpurnar voru á stolnum
vörubíl og reyndust fjarstýrðar. Að
sögn lögreglumanns þykir krafta-
verk að ekki fórust fleiri, því
sprengjurnar hæfðu beint í mark,
m.a. varðturn stöðvarinnar. Mörg
hús í nágrenninu löskuðust og sex
lögreglubílar gjöreyðilögðust. Alls
slösuðust 30 manns, þar af tveir
lífshættulega. ,
Hin útlægu hryðjuverkasamtök,
IRA, lýstu ábyrgð á hendur sér.
„Þetta var meiri háttar og þraut-
skipulögð aðgerð, sem sýnir að við
getum látið til skarar skríða hvar
sem er og hvenær sem okkur sýn-
ist,“ sagði í tilkynningu IRA.
Hingað til hafa heimasmíðuð stór-
skotavopn IRA reynst ónákvæm,
en nákvæmni sprengjuvörpunnar í
kvöld veldur yfirmönnum örygg-
ismála á N-Irlandi kvíða.
Treholt átti enga fundi með KGB
á árunum 1977 og ’78. Ástæðan
fyrir því var handtaka Gunnvarar
Galtung Haavik, sem m.a. olli því,
að Titov varð að fara frá Noregi.
Makarov, sovéskur sendiráðs-
starfsmaður, heimsótti Treholt síð-
an árið 1979 og hvatti hann til að
fara að hafa samband að nýju. í
framhaldi af því fór hann til fund-
ar í Helsinki við Titov 27. janúar
það sama ár. Á þessum fundi var
hann síðan kynntur fyrir Zjizjin,
sem eins og Treholt var á förum til
New York.
Treholt skýrði síðan frá því, að
hann hefði að vorlagi árið 1981 í
fyrsta skipti afhent Zjizjin trúnað-
arskjöl eða afrit af skeytum, sem
merkt voru sem trúnaðarmál.
Þetta voru skeyti, sem hann kvaðst
hafa talið tiltölulega meinlaus.
Treholt viðurkenndi svo síðar í
réttarhöldunum í dag, að hann
hefði einu sinni afhent Zjizjin
skjal, sem merkt var „algert trún-
aðarmál" og hann hafði aðgang að
stöðu sinnar vegna. Var innihald
skjalsins eða skýrslunnar samtal,
sem Knud Frydenlund, þáverandi
utanríkisráðherra, átti við banda-
ríska sendiherrann Marshall Schu-
man, sem sá um samskipti austurs
og vesturs í ríkisstjórn Carters.
Arne Treholt játaði einnig, að
hann hefði fengið 40.000 dollara frá
írösku leyniþjónustunni fyrir „ráð-
gefandi aðstoð", sem hann sagði
hafa verið úttekt hans sjálfs á
Persaflóastríðinu, byggða á ýmsum
skjölum, og athugun á hugsanleg-
um vopnakaupum fraka á Norður-
löndum.
Eftir játningar Treholts í dag
var komist svo að orði í fréttaskýr-
ingu norska sjónvarpsins, að mál-
inu væri í raun lokið að hluta og nú
væri aðeins eftir að meta hve mikið
tjón Arne Treholt hefði unnið þjóð
sinni.
Sjá frásagnir af réttarhöldunum
yfir Arne Treholt á bls. 29.