Morgunblaðið - 03.03.1985, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. MARS 1985
Níræður á morgun:
Sigurjón Sigurðs-
son, Raftholti
Aldamótin síðustu mörkuðu
djúp spor í sögu þjóðarinnar, bæði
hvað snerti menningarmál og at-
vinnusögu. Æska íslands tendrað-
ist af hugsjónum ungmennafé-
lagshreyfingarinnar sem borist
hafði til landsins. og fylkti sér
undir kjörorðin „íslandi allt“ og
„ræktun lands og lýðs“. Ung-
mennafélög voru stofnuð um land
allt. Hafist var handa af eldmóði
æskunnar og reynt að hrinda hug-
sjónum í framkvæmd, oft af van-
efnum, en margur félaginn sofn-
aði glaður að kvöldi við þá tilhugs-
un eina að hafa gert það gagn, sem
mest hann mátti án endurgjalds
og hlotið e.t.v. litlar þakkir og
skilning þeirra, sem síst skyldi.
En er þetta ekki einmitt grunn-
tónn allra félagsmálastarfa? Sig-
urjón í Raftholti er einn af alda-
mótamönnunum.
Hann verður níræður á morgun
(mánudag). Þegar hann á þessum
tímamótum lítur yfir farinn veg
og fagnar góðri heilsu getur hann
einnig glaðst yfir því, að hann hef-
ur séð margar af æskuhugsjónum
sínum rætast. ísland er annað og
betra land, en þegar hann sleit
barnsskónum, og það sem meira
er, Sigurjón hefur fengið að vera
Það er ekki hægt að komast hjá
því að íslenska þjóðin öll í heild,
og hver einstaklingur hennar árni
Þorsteini Ö. Stephensen heilla og
hamingju með áttræðisafmæli
hans nú í vetur og vil ég hér með
færa honum þær kveðjur allra
landsins barna, með þökk og
djúpri virðingu fyrir allt hans há-
fleyga og djúpstæða framlag, sem
hann hefur fært okkur í allri sinni
unaðstúlkun á ótal sviðum í tuga
ára starfi í leiklist sinni og mörg-
um öðrum störfum í listsköpun og
menningu þessarar þjóðar. Hann
hefur borið þar höfuð og herðar
langt uppfyrir alla meðal-
mennsku, og enginn svo á rödd
hans hlustað án þess að eftir taki í
lotningu þeim yfirburðum sem
honum svo í vöggugjöf hlotnast
hafa, að langt skarar frammúr,
svo að til afburða má telja. Er þá
engum vafa bundið að lestur hans
á útvarpssögunni Sólon Islandus
skarar svo framúr öllum hans
verkum, að þar i reisti hann sjálf-
þátttakandi í því mikla uppbygg-
ingarstarfi. Alls staðar, þar sem
hann hefur lagt hönd að verki,
hafa störf hans miðað til góðs.
Sigurjón er skarpskyggn maður og
eðlisgreindur, málsnjall svo af
ber, að helst má likja við náðar-
gáfu. Aldrei verður honum orðs
vant, en virðist alltaf velja rétta
orðið í málflutningi sínum. Ljóð
góðskáldanna liggja honum létt á
tungu, enda er hann sjálfur góður
hagyrðingur, þótt leynt fari. Sig-
urjón er vel lesinn maður og á gott
bókasafn sígildra bókmennta. Sig-
urjón er trúheigður og kirkjuræk-
inn, söngmaður ágætur og hefur
sungið í kirkjunni sinni frá því
hann var 14 ára. Hafa trúmálin
heillað hug hans mjög og mótað
skoðanir hans. Sigurjón er mikill
hamingjumaður í einkalífi. Hann
átti framúrskarandi mikilhæfa
eiginkonu, sem studdi hann með
ráðum og dáð og gerði honum fært
að sinna hugðarmálum sínum á
félagsmálasviði um árabil. Hann á
einnig góð börn og tengdabörn og
niðja, sem gera honum allt til geðs
og gleði er aldurinn færist yfir.
Við, sem höfum verið samferða
Sigurjóni um lengri eða skemmri
tíma á lífsins vegi, þökkum honum
um sér þann minnisvarða, sem
hefur meitlast í hverja einustu
sál, sem á hann hlýddi, að þar
varð saga þessi að því óbrotgjarna
meistaraverki, sem svo djúpt
snart hverja einustu sál, og höf-
undi þeirrar sögu lyfti Þorsteinn
Ö. Stephensen uppí það hærra
veldi, að með snjöllustu rithöfund-
um þessa iands verði sá mikli
meistari jafnan talinn.
Enginn nema Þorsteinn gat út-
fært tilfinningar einmana ein-
stæðingsins Sölva Helgasonar,
þegar hann í ailri sinni nekt og
umkomuleysi leitar í örbirgð sinni
á vit móður sinnar, sem hann þó
vissi að ekkert átti nema móður-
kærleikann, en hún er þá liðið lík,
útí óhrjálega skemmu borin, og
síðasta athvarfið dáið útí vonleys-
ið. Það þarf sterkar taugar til að
þola góða daga að sagt er, en
hvaða taugar hefur þá þurft til að
þola svona daga. Já, þessu verki
skilar Þorsteinn Ö. svo til áheyr-
enda sinna. að aldrei gleymist, og
störfin og samgleðjumst honum af
hjarta með níræðisafmælið. Sig-
urjón í Raftholti er fágætur mað-
ur og heillandi persóna. Hann er
höfðingi meðal bænda og sómi
sveitar sinnar.
Helstu æviatriði Sigurjóns eru
þessi: Hann fæddist 4. mars 1895 í
Bjálmholti í Holtahreppi, Rang.
Foreldrar hans voru Sigurður Sig-
urðsson, bóndi þar, og kona hans,
Borghildur Þórðardóttir frá
Sumarliðabæ. Stundaði Sigurjón
nám hjá Ófeigi prófasti Vigfús-
syni á Fellsmúla og við Hvítár-
bakkaskóla í Borgarfirði
1914—1915. Hann stundaði fisk-
veiðar sem háseti 13 vetrarvertíð-
ir á öllum veiðiskipum öðrum en
mótorbátum, en vann við landbún-
að hjá foreldrum sumur og haust.
Bóndi í Kálfholti í Ásahreppi
1922—28 og í Raftholti í Holta-
þar á þjóðin á spólum sínum eina
dýrmætustu minninguna um
þennan snjalla mann.
Fyrir þetta, og allt annað, á
Þorsteinn Ö. svo djúpstæðar þakk-
ir skilið frá hinni íslensku þjóð,
þótt hér verði á fátæklegan hátt á
blaði fram settar, að maklegt væri
að færa honum þá viðurkenningu,
sem til sóma hennar mætti telja,
og þessi einstæði listsnillingur
ætti svo sannarlega skilið.
Jens í Kaldalóni
hreppi 1928—66. í hreppsnefnd
1938—70. Sýslunefndarmaður
1942—70. í skólanefnd 1942—74,
formaður 1946—58. í sóknarnefnd
1938—71. í skattanefnd frá 1948. í
„sexmannanefnd", er lagði
grundvöll að verðlagningu land-
búnaðarvara, 1943 og aftur
1947—59. í stjórn Stéttarsam-
bands bænda og Framleiðsluráðs
landbúnaðarins 1945—53. Fulltrúi
á aðalfundum Stéttarsamb.
bænda 1946—56. í stjórn Búnaðar-
sambands Suðurlands 1946—76.
Búnaðarþingsfulltrúi 1947—54 og
1958—66. í byggingarnefnd
Laugalandsskóla þau 3 ár, sem
bygging hans stóð yfir. Endur-
skoð. Holta- og Ásahr. 1937—64.
Varaþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins í Rang. 1942—59, sat á
Alþingi í okt. 1955. I stjórn
Ungmf. Ingólfs 1914—22. í stjórn
Héraðssamb. Skarphéðins 1920—
42, heiðursfélagi þess. í stjórn Kf.
Þórs á Hellu 1946—76. Heiðursfé-
lagi Búnaðarsamb. Suðurlands 31.
maí 1976. RF 1. janúar 1965.
Kvæntur 26. maí 1922, Guðnýju
Ágústu, f. 26. maí 1896, d. 9. maí
1974, Ólafsdóttur bónda og hrepp-
stjóra í Austvaðsholti í Land-
mannahreppi, Jónssonar og s.k.h.
Guðrúnar Jónsdóttur.
Sigurjón verður að heiman á af-
mælisdaginn.
Hannes Guðmundsson,
Pellsmúla.
Sigurjón vinur minn í Raftholti
er nú seztur í helgan stein við góða
heilsu, frískur á fæti sem ungur
væri.
„Landið þitt var allt þitt yndi,“
segir eitt af aldamótaskáldunum
og þessi orð vil ég gera að mínum
á merkum tímamótum á æviferli
Sigurjóns í Raftholti.
Einlægari eða áhugameiri ætt-
jarðarvin þekki ég ekki, hagsæld
landsins ber hann fyrir brjósti sér
frá morgni til kvölds.
Sigurjón er áhugamaður um
þjóðleg fræði, sérstaklega eru
fróðlegar lýsingar hans á búnað-
arháttum fyrri tíma, á gott bóka-
safn og les mikið. Sigurjón í Raft-
holti hefir klofið lífsstrauminn
drengilega og alla daga verið vel
sjálfstæður og mannlundaður.
Hann fór í gegnum eld og ís frum-
byggja lífsins og hefir reynt súrt
og sætt langa æfi, en hann hefir
borið sínar byrðar án þess að
kikna. Hann er ávallt hress og
glaður og kvartar aldrei né möglar
þó það sé nú aldarandi hvort sem
þörf er á eða ekki.
Sigurjón í Raftholti er heil-
steyptur stuðningsmaður Sálar-
rannsóknafélags íslands og
áskrifandi Morguns frá upphafi.
Fyrir Sigurjóni er persónulegt
framhaldslíf einstaklingsins full-
komin staðreynd. Hann er sann-
færður um fjarhrif (telepathy). Á
því megi byggja þá staðhæfingu
að maðurinn sé sál, sem geti starf-
aö án heila, tauga og vöðva. Lík-
aminn er aðeins verkfæri. Það sem
notar verkfærið er persónuleiki
mannsins, maðurinn sjálfur. Per-
sónuleikinn á sjálfstæða tilveru
hjá hverjum lifandi manni haldi
áfram að vera til eftir það að hann
leggur frá sér verkfærið — lík-
amsdauðinn — þetta er staðfest af
sálarrannsóknunum. Frjálslyndi
er hið sanna loftslag Sigurjóns í
Raftholti. En Sigurjón í Raftholti
er mikill trúmaður, er hjartanlega
gagntekinn af kærleika Krists,
bænarinnar maður flestum öðrum
fremur en hvort tveggja þetta fel-
ur í sér ráðningu þerrar gátu
hvernig hann fékk afrekað eins
miklu og hann fékk, starfað seint
og snemma.
Að Sigurjóni í Raftholti standa
göfugar stórhöfðingjaættir á allar
hliðar. Má þar nefna m.a. Jón Ei-
ríksson konferensráð í Kaup-
mannahöfn og Benedikt Sveinsson
sýslumann og alþingisforseta, en
aðrir mér kunnugri munu skrifa
um ættir Sigurjóns, uppruna og
störf. Sigurjón kvæntist Ágústu
Ólafsdóttur óðalsbónda og hrepp-
stjóra í Austvaðsholti Jónssonar
árið 1922, en frú Ágústa andaðist
9. maí 1974. Segja mér kunnugir
að frú Ágústa hafi verið stórum
glæsileg kona, glaðieg og góðleg í
viðmóti og um leið tíguleg og
sköruleg í framgöngu. Það sópaði
að henni. Konur drógust að henni
og þótti gott að koma til hennar og
eiga félag við hana. Það var menn-
ing og hressing frá áhyggjum og
erfiði lífsins. Frábær myndar-
bragur var á öllu á heimili hennar.
Sigurjón í Raftholti opnaði hús-
dyr og hjartadyr fyrir mér fyrir
nokkrum árum og fyrir það er ég
sérstaklega þakklátur og þess
vegna finn ég mig knúinn til að tjá
mínar hjartans þakkir fyrir, nú á
þessum vegamótum.
Sigurjón býr í skjóli sona sinna
í Raftholti og tengdadóttur barna-
barna. Þær munu vera fáar
tengdadæturnar sem geta jafnast
við tengdadóttur hans, slík er
kærleiksrík umhyggja hennar að
aðdáun vekur og mættu margir
taka sér hana til fyrirmyndar.
Heill öldungnum níræða.
Helgi Vigfússon,
Ál, Ilallingdal, Noregi.
Erik Nielsen
varnarmála-
ráðherra í
Kanada
OtUwm, 28. febrúar. AP.
ERIK Nielsen, aðstoðarforsætis-
ráðherra Kanada, var í dag skipaður
varnarmálaráðherra landsins í stað
Robert Coates, sem sagði af sér eftir
að það vitnaðist, að hann hafði sótt
næturklúbb í Vestur-Þýzkalandi, þar
sem nektardansmeyjar komu fram.
Nielsen, sem er 61 árs, er talinn
einn mesti áhrifamaðurinn í
stjórn Brians Mulrooney. Nielsen
heldur áfram stöðu sinni sem að-
stoðarforsætisráðherra. Hann er
talinn lengra til hægri en Mul-
rooney og Joe Clark utanríkisráð-
herra.
Afmæliskveðja:
• •
Þorsteinn O. Steph-
ensen áttræður