Morgunblaðið - 14.03.1985, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1985
Kjarnorkuknúinn, sovéskur kafbátur af gerðinni Echo II.
Sovétríkin:
Kafbátarnir í slæmu ástandi
London, 12. mare. AP.
ÁSTANDIÐ á kafbátaflota Sovétmanna í
Norðurhöfum er svo slæmt, að aöeins er hægt
að halda úti 150 af 198 skipum. Var frá þessu
skýrt í dag í breska herfræðitímaritinu „Jane’s
Defense Weekly“.
í tímaritinu er það haft eftir ýmsum
leyniþjónustuheimildum, að kafbátunum
48, sem eru ónothæfir, hafi ýmist verið lagt
eða þeir notaðir í varahluti fyrir aðra.
Sagði í tímaritinu, að af hinum 150 væru
aðeins 100 í fullkomnu lagi og ennfremur,
að aldrei væru fleiri en 40 í hafi á hverjum
tíma, flestir í íslanashafi og annars staðar i
Norðurhöfum.
í Jane’s Defense Weekly kemur einnig
fram, að Sovétmenn hafi að jafnaði 10—12
kafbáta búna kjarnorkuvopnum innan um-
ráðasvæðis NATO-ríkjanna til að auka
árásargetu sína ef til stríðs kemur. Eru
þessir kafbátar af gerðinni Yankee og
Delta. í norðurflotanum er næstum helm-
ingur allra kafbáta Sovétmanna, sem eru
400 talsins.
Vestrænir hernaðarsérfræðingar sögðu í
október sl., að norðurflotinn sovéski hefði
verið meira eða minna lamaður í hálft ár
eftir að mikil sprenging varð í vopnabúrum
hans í Severomorsk í maí í fyrra. Eyði-
lögðust þá um tveir þriðju eldflaugabirgða
hans og 200 manns fórust.
Managua:
Skammhlaup olli
sprengingunni í
vopnabúrinu
Managua, Nicaragua, 13. mars. AP.
ELDUR sem kviknaði vegna
skammhlaups olli sprengingunni
sem varð í El Chipote-vopnabúrinu í
miðborg Managua í síðustu viku, aö
því er aðstoðarinnanríkisráðherr-
ann, Luis Carrion, sagði í gærkveldi.
Eldurinn komst í nærliggjandi
hersjúkrahús og varð að flytja um
200 sjúklinga á brott. Sagði Carr-
ion, að þrír hefðu hlotið meiðsl í
sprengingunni og miklar skemmd-
ir orðið á spítalanum af völdum
brunans, en viðgerðir væru þegar
hafnar.
Þetta er í annað skipti sem
sprenging verður í E1 Chipote-
vopnabúrinu frá því að sandinist-
ar náðu völdum. Segja yfirvöld, að
í fyrra skiptið hafi reynsluleysi
skæruliða og klaufaskap verið um
að kenna.
Ráðherrafundur EB:
Ekkert samkomulag um
verð landbúnaðarvara
BrUssel, 13. m»rs. \P.
Landbúnaðarráðherrar landa Evr-
ópubandalagsins náðu ekki að koma
sér saman um verð á landbúnaðar-
vörum sem framlciddar verða í lönd-
unum á framleiðsluárinu sem hefst
1. aprfl næst komandi. Þeir hafa set-
ið á tveggja daga fundum í höfuð-
Svíar grípa til
verðstöðvunar
Stokkhólmi, 11. marz. AP.
STJÓRN Jafnaðarflokks Olofs Palme hefur tilkynnt verðstöðvun frá og
með miðvikudeginum 13. marz og skal gilda verð á vörum, eins og það
var skrásett 6. marz. Að sögn stjórnarinnar er tilgangur verðstöðvunar
að halda verðbólgu innan við 3% árið 1985.
Stjórn jafnaðarmanna stendur hækkaði verðlag um 8,2% í Sví-
frammi fyrir kosningum í sept-
ember og nýtur minna fylgis en
borgaralegu flokkarnir, sam-
kvæmt skoðanakönnunum. Hefur
flokkurinn gert efnahagsmálin að
helzta kosningamáli sínu og í því
samhengi lofaði Kjell-Olof Feldt
fjármálaráðherra þjóðinni nýlega
auknum kaupmætti og betri af-
komu. Kaupmáttaraukningin væri
háð því skilyrði að verðbólgan
héldist innan við 3%.
Ríkisstjórnin hefur gert sam-
komulag við samtök launþega og
vinnuveitenda um að reyna að
takmarka launahækkanir við 5%
árið 1985, til þess að henni geti
orðið að ósk sinni um að halda
verðbólgu niðri. Hagfræðingar spá
hins vegar kostnaðaraukningu
þegar á árið líður og búast við að
verðbólgan reynist a.m.k. 5% þeg-
ar upp verður staðið. f fyrra
Gervihjarta-
þegi í æfingar
Lonisville. Kenturkj, 13. mura. AP.
MURRAY Haydon gervihjartaþegi
fór í fyrsta sinn í endurhæfingar-
meðferð í gær. Er með henni stefnt
að því að auka líkamsþrek hans og
bata eftir hjartaaðgerðina, aö sögn
taismanns Humana-spítalans, Bob
Irvine.
Haydon verður látinn gera ýms-
ar líkamsæfingar, þar á meðal
ganga og aka hjólastól um húsa-
kynni spítalans, og verða æf-
ingarnar því erfiðari, sem Haydon
verður hressari, að sögn Irvings.
William Schröder, sá sem fékk
gervihjarta næst á undan Haydon,
gekkst undir svipaða meðferð, en
varð aö hætta vegna þess að hann
fékk slag í desembermánuði. Hon-
um líður vel eftir atvikum.
þjóð, eða rúmlega tvisvar sinnum
það sem ríkisstjórnin hafði einsett
sér að það hækkaði.
Verðstöðvunin nú er önnur
verðstöðvunin sem ríkisstjórn
Olofs Palme grípur til á innan við
ári. Greip stjórnin til verð-
stöðvunar í apríl í fyrra en henni
var aflétt að hluta nokkrum mán-
uðum seinna.
stöðvum EB en allt hefur komið fyrir
ekki. Þetta hefur gerst áður og nú
sem þá verða samningaviðræður
myrkranna á milli um þær lausnir
sem mögulegar eru þar til fram-
leiösluáriö hefst.
Það náðist á hinn bóginn sam-
komulag um eitt mikilvægt mál-
efni, áætlun sem miðar að því að
færa bændabýli í bandalagslönd-
unum tíu í nýtískulegri búning. Er
um fimm ára áætlun að ræða og
áætlaður kostnaður andvirði 3,5
milljarða dollara. Reynt verður að
ná samkomulagi um verð á land-
búnaðarvörum á ráðherrafundi
dagana 25. til 27. mars, en bjart-
sýni er ekki ríkjandi um að það
heppnist þá fremur en á hinum
nýafstöðnu fundum.
Það er einkum deilt um hug-
mynd að verðstöðvun og þá tillögu
styðja Holland, Bretland, Frakk-
land og Danmörk. Mótfallinn
slíkri frystingu verðlags eru m.a.
Vestur-Þýskaland, Italía og
Grikkland. Þá hafa EB-löndin
reynt að fá Vestur-Þjóðverja til að
hætta að greiða niður landbúnaö-
arvörur bænda sinna til útflutn-
ings.
Villisvín þefar uppi eiturlyfin
Hér höfum við trúlega fyrsta villisvínið, sem tekist hefur að þjálfa til
leitar á eiturlyfjum. Þetta er gylta að nafni „Louise“ og hún er 8
mánaða gömul. Þjálfari hennar er þrautreyndur hundatamningamaður
að nafni Werner Franke í Hildesheim í Vestur-Þýskalandi. Franke
hefur lengi þjálfaö hunda í að finna eiturlyf fyrir tilstilli þefskyns síns.
Franke segir að Louise sé enn ekki farin að starfa fyrir lögregluna, en
hún sé geysilega efnileg og þess sé örugglega ekki langt að bíða. Á
myndinni er Louise að kanna nokkrar ferðatöskur og svo er ákafinn
mikill, að hún ryður þeim um koll.
Mountbatten óttaðist
kjarnorkustríð 1956
London, 13. nurz. AP.
LOUIS MOUNTBA1TEN lávarður, frændi Elísabetar drottningar, óttað-
ist þegar hann var yfirmaður brezka sjóhersins í Súez-deilunni 1956 að
brezka ríkisstjórnin ætti á hættu að koma af stað kjarnorkustyrjöld
samkvæmt nýrri ævisögu hans.
í bókinni, „Mountbatten" eftir
Philip Ziegler. segir að Mount-
batten, sem Irski lýðveldisher-
inn réð af dögum 1979, hafi haft
þungar áhyggjur af fyrirætlun-
um ríkisstjórnar Anthonys Eden
forsætisráðherra um innrás í
Egyptaland og tvisvar boðizt til
að segja af sér sem fyrsti sælá-
varður.
Ef hann hefði beðizt lausnar á
ófriðarstundu hefði það ekki átt
sér nokkra hliðstæðu og hann
var talinn á að halda áfram
störfum. En Ziegler, sem styðst
við þúsundir einkaskjala úr
skjalasafni Mountbattens, bend-
ir á hve alvarlegar áhyggjur
Mountbattens voru.
Ziegler vitnar í bréf, sem
Mountbatten sendi Eden í ágúst
1956, og skrifar: „Þar talaði
hann um hættuna á að valda
kjarnorkustyrjöld og það „rang-
snúna og með öllu óverjandi
skref" Breta að virða að vettugi
þær meginreglur, sem lágu til
grundvallar stofnun Sameinuðu
þjóðanna."
Sameinuðu þjóðirnar hvöttu
Breta eindregið til að gera ekki
innrás í Egyptaland um það leyti
sem Mountbatten skrifaði bréfið
og Ziegler segir að hann hafi
aldrei sent það.
En þegar Súez-deilan náði há-
marki, aðeins fjórum dögum áð-
ur en árásarlið Breta og Frakka
átti að koma til Egyptalands, gat
Mountbatten ekki lengur haft
hemil á reiði, sem hann fylltist
vegna þess að hann taldi að sjó-
Mountbatten
herinn væri misnotaður, og hann
skrifaði annað bréf.
Ziegler segir að Mountbatten
hafi viðurkennt að hann „bryti
allar herþjónustuvenjur", en
hann sagði Eden: „Ég skrifa ...
til þess að biðja þig innilega að
skipa árásarskipalestunum að
snúa við áður en það verður um
seinan, þar sem ég tel að land-
ganga hermannanna geti aöeins
breitt út stríðið og valdið gífur-
legum þjáningum og haft ófyr-
irsiáanleg áhrif um allan heim.“
I ævisögunni kemur fram að
Mountbatten taldi alltaf að rétt
hefði verið að varpa fyrstu
kjarnorkusprengjunni á Hiro-
shima 1945 til þ jss að binda endi
á stríðið við Japani.
En Ziegler segir að seinna hafi
Mountbatten haft gaman af því
að hrella yfirmenn NATO með
því að fordæma lítil kjarnorku-
vopn og alla forsætisráðherra
frá Harold Macmillan til Marg-
aret Thatcher með því að hvetja
þá til að stuðla að kjarnorkuaf-
vopnun.