Morgunblaðið - 30.04.1985, Síða 14

MOKQÍTNBL'APIÐ, ÞRIDJUDAQUR ðff. APRfL 1985
m
Karlakórinn
Fóstbræður
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Vortónleikar Karlakórsins
Fóstbræðra er voru haldnir í
Háskólabió sl. fimmtudag voru
helgaðir minningu Jóns Hall-
dórssonar eins ástsæiasta söng-
stjóra kórsins og þess manns er í
raun skapaði orðstír kórsins og
stýrði samfeilt í 34 ár. Efnisskrá
tónleikanna var að nokkru mið-
uð við þau viðfangsefni sem í tíð
Jóns voru vinsæl, bæði innlend
sönglög og norræn. Fyrst söng
kórinn tvö lög eftir Sveinbjörn
Sveinbjörnsson, en seinna lagið,
Sprettur, var flutt í raddskipan
Jóns Halldórssonar. Eftir Jón
Laxdal söng kórinn, Sjá roðann
á hnjúkunum háu og söng Eirík-
ur Tryggvason einsönginn. Árni
Thorsteinsson átti eitt lag, Sólu
særinn skýlir, en það lag er frá-
bærlega vel samið. Þá komu tvö
lög eftir Sigfús Einarsson, Þei,
þei og ró, ró og Ég man þig. Þó
þess sé ekki getið í efnisskrá, er
líklegt að fyrra lag Sigfúsar hafi
ekki verið sungið í upprunalegri
gerð. Það sem undirritaður
þekkir til þessa lags, samsvarar
ekki því sem bar fyrir eyru, þó
vel geti verið að hér komi til
ókunnugleiki á verkum Sigfúsar.
Síðasta íslenska lagið af eldri
gerðinni var Kirkjuhvoll eftir
Bjarna Þorsteinsson. Söngur
kórsins var vel stemmdur, gott
jafnvægi á milli radda, fram-
burður góður, og mótun laganna
vel útfærð af söngstjóranum.
Auk Eiríks Tryggvasonar söng
Björn Emilsson einsöng í seinna
lagi Sigfúsar og skiluðu þeir sínu
þokkalega, svo sem reyndum
kórmönnum ber að gera. Fjögur
ný íslensk lög voru næst á efn-
isskránni. Fyrsta var Vögguvísa
eftir söngstjórann, gamansamt
lag við sorglegt kvæði, nokkuð
grálynt til að heita vögguvísa.
Sðngstjórinn var einnig höfund-
urinn að næsta lagi, sem hann
nefnir „Etíða — æfing" og var
þessi „æfinga-æfing heldur lang-
dregin og ekki vel samin, þó
vissulega sé hugsanlegt að gera
megi skemmtilegt söngverk úr
söngæfingum. Næstu tvö lög
voru kynnt sem tónsmíðar eftir
Gunnar Reyni Sveinsson, en eru
í raun aðeins raddsetningar á
erlendum og vel þekktum lögum.
Raddsetningar eru þokkalegar
og lagaðar að texta eftir Davíð
Stefánsson og Hannes Hafstein.
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Efnisskrá:
Janacek/ Taras Bulba rapsódídan
Sibclius/ Impromtu op. 19
Debussy/Þrjú næturljóö
Den Falla/ Þríhyrndi hatturinn
Flytjendur: Sinfóníuhljómsveit ís-
lands og finnski kvennakórinn
Lyran. Kórstjóri Lena von Bons-
dorff.
Hljómsveitarstjóri: Jean-Pierre
Jacquillat
Tónleikar þessir voru upphaf-
lega á dagskrá 18. október en
vegna verkfalla féllu þeir niður.
Fyrsta verkið á tónleikunum var
Taras Bulba, em er eitt af fræg-
ari verkum Janaceks. Verkið er
samið eftir lestur á sagnaverki
Gogols um kósakkahöfðingjann
Taras Bulba, sem talinn er hafa
verið uppi á fimmtándu öldinni.
Verkið er í þremur þáttum og
eru dauðastundir þriggja manna
meginuppistaða hvers þáttar.
Fyrsti þátturinn heitir Dauði
Andrey og greinir frá því að
Andrey hefur gerst svikari
vegna ástar á pólskri stúlku.
Hann er handtekinn og faðir
hans, Taras Bulba, depur hann
með eigin hendi. Annar þáttur
greinir frá því er yngri sonur
Bulba, Ostap að nafni, er hand-
tekinn og píndur til dauða i
augsýn föður síns og heitir því
annar þáttur Dauði Ostaps.
Þriðji og síðasti þátturinn heitir
Spádómur og dauöi Taras Bulba.
Endalok Bulba voru þau að
verða brenndur lifandi en síð-
ustu orð hans voru þau, að keis-
arinn ætti eftir að koma og sigra
í nafni rússnesku rétttrúnaðar-
kirkjunnar. Þetta er spádómur
sem nágrannaþjóðir Rússa hafa
óttast um aldir og þar sem verra
er, að Rússar sjálfir trúa á þessa
hugmynd enn í dag. Janacek
semur Taras Bulba 1918 og er
verkið þrungið af spádómi um
þung örlög, miskunnarlaust en á
milli mannlegt og jafnvel fallegt.
Það brá fyrir ágætum leik en
ekki er undirritaður viss um að
flytjendur hafi verið að koma á
framfæri boðskap um þann
hrottalega dauða, sem verkið er
ofið utan um. Annað verkið á
efnisskránni veit undirritaður
lítið um og fátt um verkið sagt i
efnisskrá. Þetta er hljómþýtt
verk, samið fyrir hljómsveit og
kvennakór. Finnski kvennakórin
Lyran sem hér er á ferð, undir
stjórn Lenu von Bonsdorff, söng
verkið á sannfærandi máta og
virtust stúlkurnar hafa gaman
af texta verksins, sem hljóm-
leikagestir urðu að láta sér
nægja ilminn af. Næturljóðin
eftir Debussy hafa nokkrum
sinnum verið flutt af Sinfóníu-
hljómsveit íslands og í síðasta
„ljóðinu", sem heitir Hafmeyjar,
notar Debussy kvennakór. Lyran
söng hafmeyjarnar mjög vel
enda góður kór. Eitt af þvi sem
stjórnendur Sinfóníuhljómsveit-
arinnar virðast ekki vita um er
hljómdeyfðin innst á sviðinu í
Háskólabíói og að staðsetja ekki
stærri kór nánar úti „í horni",
var hæpin ráðstöfun. Fyrir
bragðið var ágætur söngur
þeirra einum of daufur í hljóm á
móti hljómsveitinni.
Síðasta tónverkið var Þrí-
hyrndi hatturinn eftir De Falla.
Þetta er gamanballett, saminn
yfir ballettsögu eftir Martinez
Sierra, sem byggð er á sam-
nefndri sögu eftir Antonio de Al-
acon. Óperan Der Corregidor,
eftir Wolf, er byggð á sömu sögu
og segir þar frá malarahjónum
er verða fyrir ásókn landstjóra,
sem sakir valds síns ber þrí-
hyrndan hatt. Landstjórinn læt-
ur handtaka malarann, svo hon-
um gefist betra tóm til að eiga
vð hina fögru konu malarans.
Ástardansi landstjórans lýkur
með því að hann dettur af
brúnni og ofan í myllulækinn.
Hann verður að þurrka föt sín og
leggst á meðan til svefns í rúmi
malarans, sem kemur þar að. Til
að hefna sín klæðir malarinn sig
í föt landstjórans og fer, en krot-
ar áður á vegginn: „Konan þín er
ekki síður falleg en konan min.“
Ballettinum lýkur á miklum
fyrirgangi og ýmiskonar dans-
fléttum og leik. Það er margt
mjög skemmtilega gert í þessu
verki, vel ritað fyrir hljóðfæri,
ekta danstónlist í gerð og trú-
lega mjög skemmtilegt vel dans-
að. Hljómsveitin átti marga
góða spretti og trúlega lætur
stjórnandanum vel að fást við
verk landa sinna og nágranna,
sérdeilislega ef tónlistin er
hrynsterk og átakssnögg eins og
hjá De Falla og hreinar stemmn-
ingar eins og hjá Debussy. Þess-
ir kostir stjórnandans komu vel
fram. Tónleikarnir voru fremur
illa sóttir, enda einsog utan
dagskrár, þó heita ætti að þeir
væru fyrir fasta áskrifendur sin-
fóníutónleikanna.
{ síðastnefndu lögunum mátti
merkja erfiðleika söngmanna í
að halda „tóninum uppi“ og
einnig ónákvæmni í „innkomum
raddanna".
Á síðari hluta tónleikanna
voru eingöngu Skandinavísk lög
og það verður að segjast eins og
er, þó kórinn flytti sum þeirra
mjög vel, að þessar tónsmíðar
eru farnar að missa mesta glans-
inn. Auk Björns Emilssonar, er
söng einsöng í lagi eftir Grieg,
komu fram með kórnum tvær
ungar og efnilegar söngkonur,
Sigríður Elliðadóttir og Erna
Guðmundsdóttir. Báðar stúlk-
urnar sungu vel og greinilegt að
hér eru á ferðinni góð söngkonu-
efni, sem þegar eru nokkuð vel
kunnandi í söngíþróttinni.
Kvennakórinn Lyran
Sin fóníutónleikar
Mjólkursamsalan í Reykjavík:
Bændur fá fullt verð fyrir
mjólkurinnlegg síðasta árs
Mjólkursalan minnkaði um 1,5% í fyrra
B/ENDUR á sölusvæði Mjólkur-
samsölunnar í Reykjavík, það er
sunnanlands og vestan, fá fullt
grundvallarverð og fulla vexti fyrir
mjólkurinnlegg sitt á síðasta ári.
Þetta var ákveðið á aðalfundi Mjólk-
ursamsölunnar sem haldinn var fyrir
skömmu.
Meðalgrundvallarverðið í fyrra
var 15 krónur og rúmir 40 aurar.
Nokkur mismunur er á milli sam-
laganna sem mynda samsöluna
vegna mismunandi dreifingar inn-
leggsins yfir árið. Þeir sem leggja
inn í Mjólkurstöðina í Reykjavík
fengu 15 krónur og rúma 42 aura
fyrir hvern innlagðan lítra mjólk-
ur, þeir sem lögðu inn í Mjólkurbú
Flóamanna fengu 15 krónur og
rúman 41 eyri, Mjólkursamlagið í
Búðardal greiddi 15 krónur og
rúma 40 aura en bændur í Borg-
arfirði og Snæfellsnesi sem leggja
inn í Mjólkursamlagið í Borgar-
nesi fengu 15 krónur og rúma 37
aura fyrir hvern innlagðan lítra.
Mjólkurverðið skiptist þannig að
bændur fá 64,90%, 20,55% fer í
kostnað, 6,26% fer í sjóði, 5,14% í
fyrningar og 3,15% í fjármagns-
gjöld.
Nokkur aukning varð á mjólk-
urframleiðslunni á samlagssvæð-
inu, eða um 2,7% að meðaltali.
Mest var innvigtunin hjá Mjólk-
urbúi Flóamanna, 39.071 þúsund
lítrar, sem er 1,9% aukning frá
árinu á undan, innvigtun í Mjólk-
urstöðina í Reykjavík var 4.174
þús. 1, sem er 3,9% aukning, í
Mjólkursamlag Borgfirðinga 9.589
þús. 1, sem er 4,0% aukning, en
innvigtunin i Mjólkursamlagið f
Búðardal var 3.010 þús. 1, sem er
7,8% aukning frá árinu 1983.
Árstíðasveiflur í mjólkurfram-
leiðslunni jukust heldur á árinu.
Veruleg offramleiðsla var á mjólk
á árinu og myndaðist hún ein-
göngu í framleiðslutoppnum yfir
sumartímann. I ársskýrslu Mjólk-
ursamsölunnar segir m.a. um
þetta gamla vandamál mjólkur-
iðnaðarins: „Nokkur ár tekur að
breyta burðartíma kúa til að jafna
árstíðasveiflu og stjórnun fram-
leiðslu þarf því að fylgja lang-
tímaáætlun til að árangur náist í
jöfnun árstíðasveiflunnar."
Heildarsala Mjólkursamsölunn-
ar (umreiknuð í 3,85% feita
mjólk) minnkaði um 674.871 lítra
á árinu 1984, eða um 1,5%. Sala á
nýmjólk minnkaði um 1.243 þús-
und 1 eða um 4,5% en á móti varð
aukning í sölu á léttmjólk um 414
þúsund lítra, eða 13,4%. Aukning
varð í sölu á G-mjólk, jógúrt,
rjóma, undanrennu og mysu. Sam-
dráttur varð hins vegar í sölu á
Kókómjólk, Jóga, Mangósopa,
skyri, ídýfum og sósum.
Á árinu var bókfærður kostnað-
ur við byggingu nýrrar mjólkur-
stöðvar á Bitruhálsi rúmar 115
milljónir kr. Aðrar helstu fjár-
festingar voru bifreiðir rúmar 9
milljónir og vélar og áhöld tæpar
11 milljónir kr. Fjárfestingarnar
voru annarsvegar fjármagnaðar
með fé frá rekstri og hinsvegar
með lántökum. Frá rekstri kemur
m.a. 'h% af verði innlagðrar
mjólkur sem lagt er i Bygginga-
sjóð (5,8 milljónir kr.), vextir af
Byggingasjóði (10,4 milljónir),
hagnaður brauðgerðar (5,4 millj-
ónir), hagnaður ísgerðar (12,5
milljónir) og afskriftir (39,9 millj-
ónir kr.).
Nauthólsvík:
Ófremdar-
ástand við
heita lækinn
LÖGREGLAN í Reykjavík varð
að hafa nokkur afskipti af
fólki, sem safnaðist saman við
heita lækinn í Nauthólsvík að
næturlagi um síðustu helgi.
Að sögn lögreglunnar voru
um 50 til 60 bílar í Nauthóls-
vík aðfaranótt sunnudagsins
og mikið fjölmenni og væri að
skapast þar sama ófremdar-
ástandið og undanfarin vor.
Virtist sem eina ráðið væri að
loka fyrir heita vatnið um
helgar yfir sumarið, eins og
gert var í fyrra, þegar
ástandið hafði keyrt um
þverbak.