Morgunblaðið - 30.04.1985, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUÐAGUR 30. APRÍL 1985
„Bátafólkið" flýr kommúnistastjórnina 1979.
Frá útrýmingarbúöum Rauöra khmera í Tonle Bati í Takeo-héraöi.

Unglingur í nauöungarvinnu í Bai Bang í Noröur-Víetnam.
ingar bændafólks i samyrkjubú
ríkisins mæltust afar illa fyrir, og
margir bændur kusu fremur að
eyðileggja uppskeru sína og slátra
eigin húsdýrum, en lúta valdboð-
inu.
Áratug eftir sigur kommúnista í
Víetnam er landið eitt fátækasta
ríki heims og samkvæmt skýrslum
Alþjóða heilbrigðismálastofnun-
arinnar býr stór hópur lands-
manna við hungurmörk. í því efni
er fyrst og fremst við kommún-
istastjórnina i Hanoi að sakast.
Meira en 50% allra útgjalda ríkis-
ins renna til hermála, og er hlut-
fall þetta hvergi í heiminum
hærra nema á Kúbu. Víetnamar
eiga þriðja fjölmennasta landher
veraldar og er talið að hann hafi á
að skipa rösklega einni milljón
hermanna. Stjórnvöld halda þvi
fram, að þau þurfi á öflugum her
að halda til að verja sig, en sann-
leikurinn er sá, að hermenn Víet-
nama eru ekki að verja landamær-
in, heldur herja í öðrum löndum,
svo sem heyra má í fréttum á degi
hverjum. Her Víetnama hefur far-
ið inn í Laos og Kambódíu og þar
sitja nú að völdum leppar Hanoi-
stjórnarinnar.
TILRAUNIN í KAMBÓDÍU
í nágrannaríki Víetnams,
Kambódíu, hafði einnig staðið yfir
„þjóðfrelsisbarátta“ um nokkurt
árabil, sem kommúnistar höfðu
forgöngu um. Víetnamar höfðu
þjálfað skæruliðasveitirnar þar,
hina svonefndu „Rauðu khmera",
að nokkru leyti og áttu við þær
samstarf. Rauðu khmerarnir tóku
völd í Kambódíu í apríl 1975 og
hófust þegar handa um víðtæka
þjóðfélagsbyltingu, sem á stuttum
tíma átti að leiða til algerrar um-
breytingar í landinu. Höfundar og
stjórnendur þessarar áætlunar
voru kambódískir menntamenn,
sem stundað höfðu háskólanám á
Vesturlöndum og hrifist af marx-
isma.
Valdataka Rauðu khmeranna
varð upphaf einhverrar skelfi-
legustu og grimmdarlegustu þjóð-
félagstilraunar, sem mannkyns-
sagan kann frá að greina. Allt að
þrjár milljónir manna, um helm-
ingur þjóðarinnar, lét lífið fyrir
hendi rauðliðanna með einum eða
öðrum hættL Á sama tíma og
þessir atburðir gerðust, og það eru
ekki nema tíu ár síðan, skrifuðu
róttækir vinstri menn á íslandi,
þ. á m. ötulir framverðir „Víet-
namstarfsins", hverja blaðagrein-
ina á fætur annarri og fullyrtu
„eftir bestu heimildum", að fjölda-
morðin í Kambódíu væru upp-
spuni „auðvaldspressunnar" á
Vesturlöndum. Þeir hafa ekki séð
ástæðu til að biðjast afsökunar.
Nú eru þeir að safna fé handa
skæruliðum í E1 Salvador og und-
irbúa „friðarbúðir" við varnar-
stöðina í Keflavík.
Ágreiningur Rauðra khmera og
Hanoi-stjórnarinnar leiddi til
þess, að í desember 1978 fóru herir
Norður-Víetnama inn í Kambódíu
og steyptu stjórn Pol Pots af stóli.
Þá var Indó-Kína allt komið undir
eina kommúnistastjórn, því Víet-
namar höfðu einnig tögl og hagld-
ir í Laos. Er talið að nú séu um 160
til 170 þúsund víetnamskir her-
menn í Kambódíu og allt að 20
þúsund í Laos.
ÞJÓÐIR Á FLÓTTA
íbúum kommúnistaríkja gefst
ekki tækifæri til að hafa áhrif á
stjórnmál í frjálsum kosningum
og þeir fá yfirleitt ekki að flytja úr
landi. En þeir geta reynt að segja
álit sitt á annan hátt, með því að
„greiða atkvæði með fótunum",
þ.e. að flýja land. Og það hafa þeir
gert milljónum saman. Á síðustu
tíu árum hefur um ein milljón
manna flúið frá Víetnam, flestir
sjóleiðina („bátafólkið"), og er tal-
ið að um 50 þúsund þeirra hafi
látið lífið á flóttanum. Sumir
drukknuðu, aðrir lentu í klóm sjó-
ræningja eða víetr.amskra her-
manna, sem vitað er að höfðu
stundum samvinnu við sjóræn-
ingjana um að ræna flóttamenn-
ina og jafnvel einnig myrða þá.
Hundruð þúsunda íbúa Víetnams
eru nú á biðlista yfir þá, sem óska
eftir að fá að flytja úr landi.
Sömu sögu er að segja frá Laos
og Kambódíu. Þar hefur rúm hálf
milljón manna flúið á brott, og
flóttafólki frá Kambódíu fjölgar
með degi hverjum vegna hernaðar
Víetnama í landinu. Flest þetta
fólk býr við ömurlegar aðstæður í
flóttamannabúðum í Thailandi.
LÆRDÓMAR FRÁ
VÍETNAM
Atburðir í Suðaustur-Asíu á
síðustu tíu árum, hafa staðfest, að
áhyggjur vestrænna ráðamanna
af útþensluáformum kommúnista
voru á rökum reistar. 1 kjölfar
valdatöku kommúnista í Víetnam
féllu Kambódía og Laos í hendur
þeirra. Indónesía, Thailand, Mal-
aysía, Singapore og Filippseyjar,
sem margir töldu að biði sömu ör-
lög, hafa hins vegar sloppið, eink-
um vegna þess að í skjóli banda-
rískrar íhlutunar í Víetnam tókst
að skapa þar pólitískar og efna-
hagslegar aðstæður, sem slegið
hafa vopn úr höndum byltingar-
sveita kommúnista. Þjóðartekjur
á mann í þessum löndum, sem búa
við markaðshagkerfi, eru marg-
faldlega hærri en í kommúnista-
ríkjunum í Indó-Kína, sem öll búa
við miðstjórnarhagkerfi.
„Þeir menn, sem vilja, að lýð-
ræðisríkin afvopnist einhliða,
mættu draga þann lærdóm af
endalokum Víetnam-stríðsins, að
friður verði ekki tryggður með því
að gefast upp fyrir alræðisöflun-
um,“ skrifar dr. Þór Whitehead í
fyrrnefndri ritgerð sinni. „Vald-
hafar, sem haldnir eru áráttu til
að ráða yfir öðrum þjóðum og eiga
auk þess í látlausum ófriði við eig-
in þegna, eru ekki líklegir til að
uppfylla óskir friðarhreyfingar-
innar. Það er hin dýrkeypta
reynsla friðarsinna í Víetnam,
sem nú eru annaðhvort landflótta
eða vandlega læstir inni.“
Ástæða er til að spyrja, eins og
dr. Þór gerir I ritgerð sinni:
Hvernig í ósköpunum gátu Vest-
urlandabúar stutt framsókn Gúl-
agkerfisins í Suðaustur-Asíu,
löngu eftir að flett hafði verið
ofan af því í Sovétríkjunum og
Austur-Evrópu? „Allir, sem á dög-
um Víetnam-stríðsins vildu kynna
sér raunverulegt ástand mála í
Indó-Kína, gátu fræðst um þessar
staðreyndir: Norður-Víetnam var
eitt harðsnúnasta alræðisríki ver-
aldar; Ho Chi Minh og valdamenn
í Hanoi voru dyggir lærisveinar
Jóseps Stalíns; þeir höfðu náð
völdum yfir þjóð sinni með ofbeldi
og höfðu á samviskunni líf tugþús-
unda manna. Þessir svokölluðu
„þjóðernissinnar" höfðu aldrei
vikið svo mikið sem eitt hænufet
út af rétttrúnaðarlínu Kreml-
verja, og það var ætíð yfirlýst
stefna þeirra, að „frelsa" allt
Indó-Kína. Frá 1968 hélt þraut-
þjálfaður atvinnuher Norður-
Víetnama nppi baráttunni gegn
Saigon-stjórninni með flestum
þeim nútímavígvélum, sem fyrir-
fundust í vopnabúrum Kreml-
verja. Víetcong, her bændanna,
var hálfgerð þjóðsaga, sem
Norður-Víetnamar héldu á lofti
fyrir vestræna fjölmiðla, eins og
valdamenn í Hanoi hafa nú upp-
lýst, fjölmiðlamönnum til mikillar
undrunar."
Hvernig var unnt að líta fram-
hjá þessum staðreyndum? Og enn
mikilvægari spurning er: Hvernig
er unnt að líta framhjá staðreynd-
um samtímans um útþensluáform
Sovétstjórnarinnar og erindreka
hennar í alþjóðahreyfingu komm-
únista? Ætla Vesturlandabúar
ekkert að læra af harmleiknum í
Víetnam?
Grein: Guðmundur Magnússon
Þú kemst
Með ARMSTRONG undir bílnum.
4 dekkin í Banda
grípa vel og eru
emju slitsterk.