Morgunblaðið - 30.04.1985, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐID, ÞRIÐJUDAGUR 30. APRÍL 1985
Afganistan:
Innbyrðis átök
frelsissveita
Islamabad, 29. apríl. AP. *
í brýnu sló með félögum afganskra frelsissveita í flóttamannabúðum í
Pakistan. Skotfærabyrgi var sprengt í loft upp og slasaðist hópur skæru-
liða, samkvæmt blaðafregnum í Pakistan.
Átökin áttu sér stað í búðum
nærri landamæraborginni Pesh-
awar. Skotfærabyrgið var þar
skammt frá. Búðunum stjórna
frelsissveitir, sem kenndar eru
við Rabbaniflokkinn. Talið er að
andstæðar fylkingar í sveitunum
hafi greint á um hverjir veita
skyldu sveitunum forystu.
Fulltrúar frelsissveitanna
vörðust allra fregna og jafnvel
sú fylking, sem hlut átti að máli,
þóttist ekkert við málið kannast.
Á laugardag voru sjö ár liðin
frá valdatöku kommúnista í
Afganistan. Var þess minnst
með mikilli hersýningu og við
það tækifæri hétu yfirvöld því að
yfirbuga frelsissveitirnar fyrir
næstu áramót.
Ráðgjafi Walesa
leystur frá störfum
Varajá, 29. afriL AP.
Sagnfræðingurinn Bronislaw Geremek, einn af helztu ráðgjöfum Sam-
stöðu, hinna útlægu óháðu verkalýðsfélaga, hefur verið rekinn úr starfi
sínu við vísindaakademíuna í Varjsá, samkvæmt heimildum úr röðum
andstæðinga stjórnarinnar.
Geremek á að hafa fengið upp-
sagnarbréf í hendur á föstudag.
Var honum gert að koma sér úr
húsi. Engin ástæða var gefin
fyrir uppsögninni. Geremek var í
hópi Samstöðumanna, sem
ræddu við brezka utanríkisráð-
herrann, Sir Geoffrey Howe, í
Póllandsheimsókn hans á dögun-
um. Eftir þær viðræður lýsti
Howe yfir áhyggjum með ástand
mannréttindamála í Póllandi.
Geremek er 53 ára sérfræðing-
ur í miðaldasögu. Hann hefur
verið ráðgjafi Lech Walesa allt
frá því fyrir verkföllin í Lenín-
skipasmíðastöðinni í ágúst 1980,
sem leiddu til stofnunar Sam-
stöðu. Geremek var fangelsaður í
eitt ár við setningu herlaga í
Póllandi í desember 1981 og
handtekinn á ný í maí 1983 eftir
að hafa setið fund með Walesa og
öðrum Samstöðuleiðtogum. Var
hann látinn laus eftir 3 mánuði.
Prinsinn og prinsessan
heimsækja La Spezia
Karl Bretaprins og Diana prinsessa sjást hér um borð í ítölsku freigát-
unni „Crecale“ ásamt skipherra freigátunnar. Mynd þessi var tekin fyrir
nokkrum dögum, er prinsinn og prinsessan heimsóttu ítölsku hafnarborg-
ina La Spezia.
Oxford-ordabækur með „rauðum
blæu til að þóknast Rússum
„Þetta gerist ekki aftur,M segir forstjóri forlagsins
KOMIÐ hefur í Ijós, að skilgrein-
ingum mikilvægra hugtaka í
tveimur orðabókum Háskólafor-
lagsins í Oxford hefur verið
breytt í sérstökum útgáfum, sem
eingöngu eru ætlaðar til notkun-
ar í Sovétríkjunum. Hefur þetta
verið gert að ósk Sovétmanna og
með samþykki skrifstofumanns
hjá forlaginu í Oxford, en án vit-
undar yfirmanna forlagsins.
Þær skilgreiningar, sem
breytt hefur verið, eru allar á
stjórnmálahugtökum, s.s. á
orðunum „kommúnismi", „sósí-
alismi", „kapítalismi", „heims-
vuldastefna", „alþjóðahyggja",
„fasismi", „nasismi" og „marx-
isrni." Hinar breyttu skilgrein-
ingar er að finna í rússneskum
útgáfum bókanna The Oxford
Dictionary of Current English,
sem gefin er út í 100.000 eintök-
um, og The Oxford Advanced
Learner’s Dictionary of Curr-
ent English, sem gefin er út í
70.000 eintökum. Bækurnar eru
á ensku, önnur gefin út 1982, en
hin 1983. Á titilsíðu þeirra
stendur skýrum stöfum: „Sér-
stök útgáfa fyrir Sovétríkin".
Tekið er fram að sala bókanna
sé bönnuð utan Sovétríkjanna
að viðlagðri refsingu, en út-
lendingar hafa getað keypt þær
í sérstökum sölubúðum í
Moskvu, þar sem eingöngu er
notast við erlendan gjaldeyri.
Breytingarnar, sem um er að
ræða, felast í því, að stað hinna
hlutlausu skilgreininga stjórn-
málahugtaka, sem notast er við
á Vesturlöndum, er í hinum
sovésku útgáfum tekið mið af
opinberum skilgreiningum
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna. „Sósíalismi" er t.d. í sov-
ésku bókunum „það félagslega
og efnahagslega skipulag, sem
leysir kapítalisma af hólmi";
„kommúnismi“ er „sú fræði-
kenning, sem leiðir í ljós þá
sögulegu nauðsyn, að kommún-
ismi leysi kapítalisma af hólmi
með byltingu"; „heims-
valdastefna" er „síðasta og
hæsta stig kapítalismans";
„marxismi“ er „kenning um
meginlögmál í þróun náttúru
og samfélags, um byltingu hins
arðrænda fjölda, um sigur sósí-
alismans og uppbyggingu
kommúnismans, hugmynda-
stefna verkalýðsstéttarinnar og
kommúnistaflokks hennar";
„fasismi“ er „hreyfing, sem er
afturhaldssöm, þjóðernissinn-
uð, ólýðræðisleg, and-kommún-
ísk og borgaraleg, og stjórnar-
far, sem er einkennandi fyrir
tímabil heimsvaldastefnunn-
ar“.
Ef flett er upp í þeim útgáf-
um orðabókanna tveggja, sem
notaðar eru í Bretlandi og ann-
ars staðar í heiminum, kemur á
daginn, að skilgreiningar á
ofangreindum hugtökum eru
allt aðrar og hlutlægari. „Sósí-
alismi“ er t.d. skilgreindur svo í
The Shorter Oxford Dictionary:
„Kenning um þjóðskipulag eða
stefna í stjórnmálum, sem mið-
ar að því að framleiðsluverð-
mæti, fjármagn, land, eignir
o.s.frv. verði í eigu samfélags-
ins sem heildar, og sé stjórnað
eða dreift með hag allra fyrir
augum.“
George Richardson, fram-
kvæmdastjóri Háskólaforlags-
ins í Oxford, segir að sér þyki
miður, að þessar breytingar
skuli hafa verið gerðar á bók-
unum í sovésku útgáfunni.
„Þetta fór einhvern veginn í
gegn hjá okkur, en það gerist
ekki aftur," sagði hann í viðtali
við Lundúnablaðið The Daily
Telegraph. Hann sagði, að
breytingarnar hefðu verið gerð-
ar að ósk Sovétmanna af
óbreyttum skrifstofumanni hjá
forlaginu, sem ekki hefði ráð-
fært sig við yfirmenn sína eða
stjórn forlagsins. Richardson
sagði, að atvik af þessu tagi
hefðu aldrei gerst áður í sögu
Háskólaforlagsins, og nú hefði
það verið sérstaklega brýnt
fyrir starfsfólkinu, að láta slíkt
ekki henda á ný.
Bretlandseyjar:
Heimskauta-
vindur veld-
ur snjókomu
London, 29. aprfl. AP.
Snjór féll óvænt og skyndilega á
öllum Bretlandseyjum í gær, en
veðriö olli þó lítilli röskun. Gera
varð þó hlé á krikketleikjum.
Skuldinni var skellt á heim-
skautavinda, sem næddu um Bret-
landseyjar í gær.
Rekja má orsakir flugslyss
beint til snjókomunnar skyndi-
legu. Lítil fjögurra sæta flugvél af
gerðinni Cessna Skyhawk flaug
inn í hríðarél, sem myndaðist
skyndilega og nær fyrirvaralaust.
Flugvélin var á leið frá Hollandi
til Luton, en brotlenti í skóglendi í
Sharphenhoe Clappers-þjóðgarð-
inum í Bedfordskíri. Kviknaði í
flugvélinni í lendingu og fórst með
henni þriggja manna hollenzk
fjölskylda.
Lézt eftir
voöaskot
1 miðn
leiksýningu
Kúóuborg, FrakkUndi, 29. aprfl. AP.
ÁHUGALEIKARI vard fyrir
voðaskoti og lézt samstundis á
leiksýningu í litlu leikhúsi í
Rúðuborg í Normandy á laugar-
dagskvöld.
I misgáningi hafði aðstoðar-
maður leikaranna hlaðið byss-
una venjulegum skotum í stað
púðurskota. Leikarinn, sem hét
Rene Desjonquieres, stóð til
hliðar við senuna þar sem
hann tók ekki þátt í atriðinu,
sem verið var að sýna.
Á senunni var verið að leika
indíánaárás á amerískum bú-
garði. Leikkonan var að verjast
árásinni og skaut í allar áttir.
Vildi svo illa til að ein kúlan
hæfði Desjonquieres í bakið.
Hné hann niður samstundis.
Kenýa:
Sænskur trú-
boöi myrtur
Nairobi, Kenya, 29. aprfl. AP.
Á laugardagsnótt var sænskur trú-
boði skotinn til bana í Suövestur-
Kenya, að sögn sænska sendiráðsins
í Nairobi. Verknaðinn framdi glæpa-
flokkur, sem braust inn á heimili
trúboðans.
Innbrotsmennirnir voru greini-
lega á höttunum eftir verðmætum,
en flúðu af vettvangi án þess að
stela neinu, þegar eiginkona trú-
boðans komst undan.
Trúboðinn hét Assar Johanson
og var 38 ára að aldri. Hann vann
á trúboðsmiðstöð, þar sem m.a. er
rekin fullorðinsfræðsla fyrir kon-
ur, að sögn sendiráðsins.
ERLENT
SÉRSTAKAR FRAKTFERÐIR
Útflytjendur - innflytjendur
Þetta er greið leið fyrir alla þá sem flytja þurfa vöru
til eða frá Bandaríkjunum.
Flugleiðir fljúga sérstakar fraktferðir með Boeing 727 flugvél.
Sölumenn okkar veita nánari upplýsingar.
Sími 27800.