Morgunblaðið - 30.04.1985, Blaðsíða 35

MQRGUNBLAOIP, þftlUJUUAQUft 30-APR{LA9E5
Jóhann G. Bergþorsson
Kvíslaveitna og lokaáfanga staekk-
unar Þórisóss.
Þessi samdráttur, sem ljóst er að
verður á framkvæmdum ársins, fer
síðan mjðg illa með fjárhagsaf-
komu starfsmanna Hagvirkis. Það
liggja fyrir viðræður starfsmanna-
fulltrúa okkar við fjölda starfs-
manna vegna þessa samdráttar.
Kaupmáttur hefur rýrnað verulega
á síðasta ári, skattahlutfallið hefur
ekki lækkað í hlutfalli við verð-
bólguna og því er hlutfallsleg
skattbyrði þyngri nú. Siðan kemur
verulegur samdráttur i vinnu til
viðbótar og því leggst þetta allt
með tvöföldum þunga á starfsmenn
okkar,“ sagði Jóhann Bergþórsson.
Ekki er amalegt að hjóla í lögreglufylgd um bæinn!
Hjólreiðadagur 1985:
1,4 milljónir kr. söfnuðust í þágu fatlaðra
Ekki mikið hugsað um þjóðarhaginn, verði tilboðið endanlega afþakkað,
— segir Jóhann G. Bergþórsson, framkvæmdastjóri Hagvirkis
Hjólreiðadagur 1985 var sl. laug-
ardag og hjóluöu þátttakendur í
lögreglufylgd frá grunnskólunum í
Reykjavík niður á Lækjartorg. Þar
tóku konur úr Kvennadeild Styrkt-
arfélags lamaðra og fatlaðra á móti
börnum, sem undanfarið hafa geng-
ið í hús og safnað fé.
Alls söfnuðust 1,4 milljónir
króna og verður bví fé varið til að
bæta hag fatlaðra. Stærsta verk-
efnið á því sviði er bygging dval-
ar- og hvildarheimilis fyrir fötluð
börn í Mosfellssveit.
Þórdís Helgadóttir, formaður
Kvennadeildarinnar, sagði í sam-
tali við blm. að þátttaka á hjól-
reiðadaginn hefði verið mjög góð
og nálægt fjögur þúsund manns
hefðu tekið fram hjól sin, mest
börn og unglingar. Kvaðst hún
mjög ánægð með útkomu söfnun-
arinnar þó að takmarkinu hefði
ekki verið náð, en vonir voru
bundnar við 1,5—1,8 milljónir
króna. Að vísu hefði framlag
JC-félaga í Borgarnesi, sem einn-
ig gengust fyrir söfnun i þágu
fatlaðra, enn ekki borist og þvi
lægi nákvæm tala ekki endanlega
fyrir.
„Ég er mjög ósáttur við afstöðu Matthíasar Bjarnasonar. Ég tel að það sé
fyrst og fremst hlutverk þingmanna og ríkisstjórnar að gæta heildarhagsmuna
þjóðarinnar, en ekki að hugleiða hvort með slikri framkvæmd, sem er sannan-
lega arðbær, sé verið aö taka hana fram yfir einhverjar aðrar. Með þessu
tilboði okkar er ekki verið að raska þeirri áætlun, sem þegar hefur verið gerð.
Þetta tilboð miðar að því að vinna mjög arðbært verk, nýta innlent fjármagn og
skapa atvinnu fyrir fjölda manna. Það er ekki verið að taka verkefni frá
öðrum, þar sem þetta verk var ekki á áætlun á næstunni," sagði Jóhann
Bergþórsson, framkvæmdastjóri Hagvirkis, í samtali við Morgunblaðið. Fyrir-
tæki hans hefur boðið ríkisstjórninni að leggja slitlag á þá kafla Noröurlands-
vegar, sem eru á framkvæmdaáætlun árin 1987 til 1994 fyrir 74% áætlaðs
kostnaðar á 30 mánuðum. Samgönguráðherra hefur sagt, að hann muni ekki
leggja til að tilboðinu verði tekið.
„Okkur þykir það eðlilegt að rík-
ið hugi aðeins að jafnvægi á þessu
sviði, þegar framkvæmdir á vegum
Landsvirkjunar eru skornar niður
um 500 milljónir króna, en lækki
ekki að auki áætlaðar fjárveitingar
til vegamála um 430 milljónir. Það
ætti frekar að vega á móti niður-
skurðinum með framkvæmdum á
sviði vegamála, ekki sízt þar sem
enginn dregur í efa að þær eru
mjög arðbærar.
Tilboð okkar er fyrst og fremst
til þess, að auka við „framkvæmda-
kökuna'. Við höfum orðið varir við
mjög mikla óánægju hjá mönnum
úti á landi, þar sem við höfum kom-
ið og takmarkað möguleika þeirra
með tilboðum okkar. Menn hafa
talað um að við séum stórir. Hag-
virki er stórt á islenzkan mæli-
kvarða, en stærðin er algjörlega í
lágmarki miðað við stærstu verk-
efnin, sem verið hafa á sviði virkj-
ana og vegamála. Aðalmarkmiðið
hjá okkur var að geta ráðið við slík
verkefni og fært þau úr erlendum
höndum yfir í íslenzkar. Tækja-
kostur er líka miðaður við stór-
verkefni, þannig að hagkvæmni
hans kemur ekki fram i dreifðum
smáverkefnum, allur hagnaður fer
þá í flutning tækja á milli staða.
Sem dæmi um þetta má nefna að
við vorum nýlega lægstbjóðendur í
að vinna nokkra klæðningarspotta
á Norðurlandsvegi á Norðurlandi
vestra. Það er áætlað að bjóða út
um 70 kílómetra á landinu öllu, en
9 hafa þegar verið boðnir út. Við
fengum það verkefni að leggja á þá
og vorum rétt yfir kostnaðaráætl-
un. Þessir 9 kílómetrar skiptast
niður á 5 staði, þannig að hver kafli
er innan við 2 kilómetrar og það
lætur nærri að það séu um 70 kíló-
metrar á milli endastöðvanna.
Þetta er svona i takt við það, sem
verið hefur. Það hefur verið veru-
leg aukning útboða hjá Vegagerð-
inni. Þar eru flestir kaflarnir öðru
hvoru megin við 2 kílómetrar að
lengd. Það segir sig auðvitað sjálft
að slíkt er ekkert miðað við það að
aðilar með stórvirk tæki komi og
vinni verkin, heldur að menn á
hverjum stað geri þetta með gamla
laginu.
Þá hefur Landsamband vörubil-
stjóra samþykkt á landsþingi sínu
ályktun þess efnis að þeir hefðu
áhrif á þingmenn í hverju kjör-
dæmi til þess að hamla gegn útboð-
um. Þarna rekast vissulega á ýmsir
hagsmunir, en það er spurning
hvort það er ekki skýring á ákveðn-
um lífskjörum í landinu ef notaðir
væru 2 til 3 menn við hvert verk,
sem við gætum komizt af með 1.
Það hlýtur að koma niður á kaup-
um og kjörum. Það er óeðlilegt að
búseta á ákveðnum svæðum sé
greidd niður með vegagerð. Það eru
ekki nema örfáir menn, sem hafa
atvinnu af þessu á hverjum stað, en
allir hinir þurfa að búa við hálf-
ómögulegt vegakerfi. Ég skil vöru-
bílstjóra og vélaeigendur ósköp vel
vegna þess að menn, sem hafa
þurft að lifa af því allt árið með
dýr tæki, sem þeir vinna á aðeins 2
til 4 mánuðum, verða á fá greiddan
fyrir þau fullan taxta. Það er bara
spurningin hvort það er rétt skipu-
lag í landinu, að við séum með
svona mikið af tækjum, sem nýtast
ekki nema brot úr ári. Það er líka
ljóst, að vörubílstjórar eru taldir
launþegar þó leigubílstjórar séu
hins vegar atvinnurekendur, og
þeir fara á atvinnuleysisstyrk á
milli þess, sem þeir hafa vinnu. Það
kostar ríkið sitt líka. Ég hef fulla
samúð með þessum mönnum, enda
er hægt að skipuleggja fram-
kvæmdir miklu betur og nýta tæk-
in allt árið að meiru eða minna
leyti, en þeir eru líka bundnir átt-
hagafjötrum og geta ekki ferðast á
milli umdæma. Því verður að
fækka vörubílum en gera eigendum
þeirra kleift að færa sig milli
staða. Þá geta færri menn og bilar
skilað sömu eða meiri vinnu.
Það er líka ljóst að í tilboði
okkar, þar sem gert er ráð fyrir því
að verkinu ljúki eftir 30 mánuði,
gerðum við ráð fyrir því að leigja
bæði vörubíla og tæki á hverjum
stað fyrir sig. Við höfum 14 verk-
og tæknifræðinga starfandi hjá
fyrirtækinu og bjóðum fast verð í
verkefnið, reyndar með vísitölu,
þannig að við tökum á okkur alla
áhættu. Við bjóðumst einnig til að
hanna verkið, en vilji Vegagerðin
það ekki viljum við hafa einhver
áhrif til umsagnar. Við bjóðumst
til að gera þetta fyrir 74% af áætl-
uðum kostnaði, 60% kostnaðar við
jarðvinnu, 90% kostnaðar við brú-
argerð og lagning slitlagsins kosti
svipað og Vegagerðin áætlar. Þar
ofan á tökum við á okkur áhættu og
hönnunarkostnað og að auki reikn-
um við með einhverri fjárhags-
áhættu við sölu þeirra skuldabréfa,
sem við tökum sem greiðslu. Því
held ég, að þeir sem segjast geta
unnið verkið á 65% af kostnaðar-
verði, viti ekkert hvað þeir eru að
segja.
Eg held, að verði ekki rétt tekið á
þessu máli geti farið talsvert illa
fyrir verktakastéttinni í heild og
við sitjum aftur uppi eins og 1979,
þegar engir innlendir aðiljar réðu
við stórverkefni og við komum til
sögunnar. Það er verið að tala um
það á Alþingi að veita 500 milljón-
um króna til nýsköpunar í atvinnu-
lífinu, en á sama tíma er verið að
drepa niður nýjan vaxtarbrodd í
innlendri atvinnustarfsemi, sem er
starfsemi verktaka almennt. Það
verður að draga úr þessum sveifl-
um og það er hægt, þar sem næg
verkefni eru fyrir hendi. Því finnst
mér ekkert athugavert við það að
taka til þess lánsfé, jafnvel erlent
þar sem um arðbærar framkvæmd-
ir er að ræða. (Jtboðsmarkaðurinn í
jarðvinnu hefur verið skorinn
niður um 500 milljónir hjá Lands-
virkjun en heildarútboð hjá Vega-
gerðinni eru áætluð upp á 400
milljónir. Þetta er svipað og helm-
ingi fiskimiða íslendinga yrði lokað
í 2 ár. Það má líka benda á það,
þegar framkvæmdir á Keflavíkur-
flugvelli voru skornar niður um
1965, samdi ríkið beint við íslenzka
aðalverktaka um að ljúka Reykja-
nesbraut. Fordæmin eru því fyrir
hendi. Það má líka benda á það, að
fáist ekki verkefni fyrir tæki okkar
innanlands, verður líklega að flytja
þau utan aftur. Verði það, mun rík-
ið væntanlega þurfa að endur-
greiða okkur hluta tolla og gjalda
af þeim og það kostar ríkisstjórn-
ina peninga. Skoði þingmenn og
ríkisstjórnin heildarhagsmuni
þjóðarinnar hlýtur að koma í Ijós
mikilvægi þessa tilboðs. Og gangi
það vel, þó ekki verði byrjað nema
á hluta verksins, ætti það að flýta
fyrir allri uppbyggingu vegakerfis-
ins og það hefur náttúrlega stór-
kostleg áhrif á rekstrarkostnað
ýmissa þátta, með lækkun vöru-
verðs og minnkandi gjaldeyris-
eyðslu í varahluti bifreiða og bens-
ín og gasolíu. Ég trúi því ekki, þó
samgöngumálaráðherra ieggi það
ekki til við ríkisstjórnina að tilboði
okkar verði tekið, að menn afþakki
það endanlega. Þá er ekki mikið
hugsað um þjóðarhaginn.“
En eruð þið ekki með þessu að
seilast inn á almennan verkmark-
að?
„Það má segja að við séum að
fara inn á almennan verkmarkað
vegna þess að við höfum enga aðra
kosti nema þá að hætta. Þetta hef-
ur leitt til anzi mikilla öfga í verk-
takastarfseminni og við vitum það
að fyrirtæki hafa farið illa. Það má
líka benda á það í þessu sambandi,
að margir hafa talið að við borguð-
um engin gjöld af tækjum okkar af
því við værum með þau á virkjana-
svæðunum. Það er alrangt. Alveg
frá því framkvæmdir hófust við
Sigöldu og svo aftur Hrauneyjar
hafa verktakar greitt öll gjöld að
tækjum og vélum, sem við verkið
eru notuð. Við höfum verið ásakað-
ir fyrir að fyrirtækið sé of stórt í
sniðum. Undanfarin ár hefur á
ýmsan hátt, meðal annars með
bæklingum og hálendisferðum, ver-
ið kynnt, það sem framundan er
hverju sinni. Fjárfesting fyrirtæk-
isins hefur þá verið miðuð við það.
Við héldum að okkur höndunum
árið 1983 vegna þess, að þá lá ekki
fyrir hvort verkefnin yrðu fleiri en
'eitt, en til þess, að hægt sé að hefja
vinnu strax að loknu útboði, þurfa
tækin að vera til staðar eða auðvelt
að nálgast þau. Til þess þarf að
eiga þau eða geta leigt með litlum
fyrirvara. Frá þvi í haust er heild-
arniðurskurður á framkvæmdafé
Landsvirkjunar 520 milljónir
króna. Þrjár mjög stórar fram-
kvæmdir höfðu verið boðaðar í ár.
Nú liggur fyrir að Gilsárstíflu í
Blöndu verður seinkað, búið er að
skera niður byggingu 5. áfanga
Þegar krakkarnir höfðu safnast saman á Lækjartorgi voru sýnd þar ýmis skemmtiatriði.
Er mjög ósáttur yið af-
stöðu samgönguráðherra