Morgunblaðið - 31.05.1985, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1985
HARMLEIKURINN t BRUSSEL
Liverpool
til mikillar
vansæmdar
IJverpool, 30. mai. AP.
UPPÞOT áhangenda Liverpool-liðsins á knattspyrnuleikvanginum í Briissel í
Belgíu, sem hafði í for með sér dauða a.m.k. 38 manna, hefur svipt Liverpool
því góða orðspori, sem fór af íþróttaanda borgarinnar, og eftir situr vanvirðan
ein.
„Ég er agndofa, hneykslaður og
beygður vegna þess sem gerst hef-
ur,“ sagði Eddie Loyden, þingmað-
ur frá Liverpool. „Kvöldið var Liv-
erpool-borg til vansæmdar."
íbúar Liverpool geta ekki með
nokkru móti útskýrt ástæður upp-
hlaupsins, en óeirðir og ólæti eru
mikið vandamál á knattspyrnu-
kappleikjum í Bretlandi.
Lögreglan
magnlaus
gagnvart
„drukknum
skrfl“
Brussel oj> Undon, 30. nuf. AP.
BLOÐ í Belgíu fara í dag hörðum
orðum um stuðningsmenn enska
knattspyrnuliðsins Liverpool
vegna atviksins á Heysel-velli í
Brussel i gærkvöldi. Krefst eitt
blaðanna þess, að Knglendingum
verði bannaður aðgangur að
knattspyrnuleikjum í landinu.
Blöðin segja, að áhangendur
Liverpool hafi hegðað sér „verr
en skepnur“ og lögreglan f höf-
uðborginni hafi verið magnlaus
gagnvart hinum „drukkna skríl
frá Bretlandi".
Fregnin um slysið er aðalefni
allra blaðanna í dag og birta
þau margar myndir og ítarlegar
frásagnir af harmleiknum.
Sömu sögu er að segja um blöð í
Bretlandi og fara þau einnig
hörðum orðum um stuðnings-
menn Liverpool.
The Times segir í forystugrein
í dag, að erfitt sé víkja sér und-
an þeirri ályktun að dagar
knattspyrnunnar sé taldir. Eng-
inn geti haft uppi mótmæli ef
breskum íþróttafélögum verði
meinuð þátttaka í keppni í Evr-
ópu um árabil. En aðalatriðið sé,
að knattspyrnuíþróttin verði
aldrei söm eftir atburðinn á
Heysel-velli.
Sérfræðinga greinir á um hvað
veldur. Sumir kenna þetta inni-
byrgðri örvæntingu vegna erfiðs
efnahagsástands; aðrir segja þetta
hafa verið svona öldum saman og
enn aðrir skella skuldinni á múg-
æsingu.
Flestir hinna látnu voru ftalir,
sem komið höfðu til Belgíu til þess
að fylgjast með leiknum.
Derek Hatton, borgarstjóri Liv-
erpool, sagði: „Knattspyrna hefur
ævinlega verið það sem sameinað
hefur borgarbúa, hvort sem vel eða
illa hefur árað. Það sem gerst hef-
ur í kvöld hefur gersamlega eyði-
lagt orðstír Liverpool sem knatt-
spyrnuborgar. Þetta er reiðarslag."
Dr. Christopher Andrew, sagn-
fræðingur við Cambridge-háskóla,
kvað ofbeldi og íþróttakappleiki
hafa átt samleið í það minnsta frá
dögum Elizabethar I fyrir 400 ár-
um.
„Framkoma „venjulegs" fólks
getur tekið algjörum stakkaskipt-
um, þegar það er innan um mikinn
mannfjölda, og rannsóknir sýna að
hávaðinn á íþróttaleikvöngum kall-
ar fram sterkar tilfinningar, sem
geta ært upp árásarhvötina í fólki,“
sagði Andrew.
Stumrað yfir líkum nokkurra fórnarlamba i HeyseHeikvanginum.
AP/Símamynd
Nútímasamfélag getur af sér
ofbeldi á knattspyrnuvöllum
Lundúnum, 30. maí. AP.
ÁTÖKIN á Heysel-ieikvanginum í Brussel sem leiddu til harmleiksins á
miðvikudagskvöldiö voru út af fyrír sig ekki ný bóla. Ofbeldi hefur sett mark
sitt á knattspyrnukappleiki árum saman allt frá Suður Ameríku og til Kína.
Sérfræðingar telja að ástæðurn-
ar kunni að liggja í streitu nútíma-
þjóðfélagsins, einnig i vaxandi
þjóðernishyggju og karlmennsku-
legri ímynd íþróttarinnar.
Knattspyrna hefur lengi verið vin-
sælasta íþróttagreinin, en nú velta
menn vöngum yfir því hvort keppni
Séð yfir slysstaðinn. Fremst er hlúð að stórslösuðum manni.
AP/Símamynd
í knattspyrnu eigi að leggjast
niður. í leiðara breska dagblaðsins
The Times stóð eftirfarandi: „Það
er erfitt að standast freistinguna
að kveða upp dauðadóm yfir knatt-
spyrnunni. Það er eins og íþróttin
hafi verið gegnsýrð af fúlu eitri eða
af ódrepandi glæpsamlegum óeirð-
um.“
Stjórnvöld í Belgíu og stjórn al-
þjóðlega knattspyrnusambandsins
hafa hvort í sínu lagi, en samt með
samvinnu, hleypt af stokkunum
viðamikilli rannsókn sem á að leiða
ýmis svör við áleitnum spurningum
í ljós: Hvaða aðilar bera ábyrgð?
Var löggæslunni ábótavant? Hvers
vegna var gæsla þar sem átökin
hófust minni en annars staðar?
Hvað hægt sé til bragðs að taka til
að koma í veg fyrir endurtekningu
á öðru eins? þannig mætti lengi
telja. Það virðist blasa við, að
áhangendur Liverpool-liðsins komu
öllu af stað með skrílslátum sínum
og belgíska stjórnin hefur þegar
bannað um óákveðinn tíma öllum
breskum félögum að leika í Belgíu.
En sem fyrr segir, var harmleik-
urinn í Brussel ekkert einsdæmi,
Vesturlandabúar eru hins vegar
fyrst á síðari árum að venjast
slíku, í eina tið voru ólæti á
knattspyrnuvöllum einkamál Suð-
ur Ameríkumanna. Árið 1968
mættust til dæmis Perú og Argent-
ína í mikilvægum leik i undan-
keppni Olympíuleikanna og sigruðu
hinir siðarnefndu 1—0 með marki
á síðustu stundu. Við það fór allt i
háaloft og 300 manns létu lífið i
áflogum sem i kjölfarið fylgdu, 500
særðust og margir alvarlega. Árið
eftir léku svo Hondúras og E1
Salvador umdeildan knattspyrnu-
leik og urðu úrslit hans þau, að
þjóðirnar háðu strið sem lauk ekki
fyrr en þúsundir manna lágu í
valnum. Víða má stinga niður fæti,
í Nígeríu, Indlandi, Kólombiu,
Tyrklandi og í seinni tíð f vel flest-
um Vesturlandanna, á öllum þess-
um stöðum hafa mannskæð átök
leitt til dauðsfalla. Nýjasta dæmið
var í Kína 10. maí, þar sem þúsund-
ir manna gengu berserksgang er
Kína tapaði óvænt 1—2 fyrir Hong
Kong sem varð til þess að Kínverj-
ar leika ekki í lokakeppni HM í
Mexíkó. Gífurlegt tjón var unnið á
mannvirkjum, bifreiðum og bún-
ingsklefum og mildi að enginn lá
eftir örendur. Að minnsta kosti
slösuðúst tugir manna. Stjórnvöld
urðu felmtri slegin, annað eins
hafði aldrei sést í Kína.
í Vestur Evrópu eru breskir fylg-
ismenn knattspyrnuliða langsam-
lega verstu gestirnir sem hægt er
að fá og það eru nánast árlegir við-
burðir að heimsóknir þeirra enda
með ólátum, slagsmálum og skelf-
ingu. Oft dauða. Þvert ofan í ýmsar
aðrar íþróttagreinar eins og krikk-
et og rugby, þá nota margir knatt-
spyrnuaðdáendur íþrótt sína til
þess að fá útrás fyrir þjóðernis-
kennd, atvinnuleysi, stéttarskipt-
ingu og fleiru sem getur sært stolt
einstaklingsins. Tilfinningar
magnast og taugarnar trekkjast,
hávaðinn æsir fólkið og ef það hef-
ur neytt áfengis i meira eða minna
mæli sem er algengt erlendis, þá
hjálpar það til þess að koma ólát-
um af stað, áfengið gerir viðkom-
andi knattspyrnuáhangendur
djarfari og skeytingarlausari.
George Gaskell, doktor í félags-
fræði við London School of Ek;on-
omics sagði í samtali við enskt blað
i dag, að með þvi að fylgja ákveðnu
knattspyrnuliði, öðluðust margir
að eigin mati nýjan tilgang i lífinu,
einnig tækifæri til að þróa félags-
hyggju sem færi oft og iðulega út í
öfgar vegna umhverfisins. „Þetta
er oft fólk sem ekkert á og hefur
engin tækifæri í lífinu. Það notar
knattspyrnuna sem öryggisventil,“
sagði Gaskell og bætti við, „Menn
telja sig geta á þessum vettvangi
sýnt karlmennsku, dirfsku og þor í
stað þess að sýna bleyðuskap eða
hreinlega geta ekkert aðhafst. Það
skiptir ekki máli hvort leikin er góð
knattspyrna eða slæm, íþróttin
sjálf verður smátt og smátt minni
háttar mál, hjá þessu fólki skiptir
hópurinn og stoltiö mestu máli. í
knattspyrnuliðinu eru menn sem
margt af þessu fólki hefði viljað
líkjast. Þegar það er ekki i dæminu
fær það sína útrás með öðrum
hætti. Þetta er sannarlega ofstopa-
lýður í versta falli, en samt sem
áður eru þetta stuðningsmenn
knattspyrnuliða, fólk sem lifir og
hrærist í félagi sínu. Þannig er
þetta þjóðfélagslegt vandamál en
ekki einkamál knattspyrnuíþrótt-
arinnar og ef það á að leysa
vandann verður að skoða málið í
mjög víðu samhengi."
Ýmislegt hefur verið gert til að
draga úr ólátum á knattspyrnuvöll-
um, girðingar og veggir reistir og
áhangendahópar hafðir aðskildir á
áhorfendapöllunum, áfengissala
hefur verið aflögð í Skotlandi með
feiknagóðum árangri og einstaka
félag hefur gripið til þess ráðs að
hafa einungis sæti á leikvöngum
sínum. Allt hefur þetta hjálpað til,
en ljóst er af síðustu atburðum að
betur má ef duga skal.