Morgunblaðið - 05.07.1985, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. JÚLÍ 1985
29
við hefðum hug á að selja þeim
umframorkuna. Enn eru viðræð-
urnar þó mjög óformlegar og
óljóst hvort áhugi er fyrir hendi af
þeirra hálfu,“ sagði Þorvaldur.
Kvaðst hann halda að raforkustöð
þeirra yrði sú afkastamesta, sem
einstaklingar hefðu reist til þessa.
„Dreifingarmáti orkunnar verð-
ur mjög nýstárlegur," sagði Þor-
valdur. “Er vélin búin sérstakri
álagsstýringu, sem færir álagið
milli húsa eftir orkuneyslunni á
hverjum tíma. Umframorkan fer
svo í svokallaðan orkueyði, sem
leysir hana út í heitu vatni. Til að
nýta það höfum við látið okkur
detta í hug að byggja sundlaug
hérna á staðnum — en, enn sem
komið er, er það nú bara draum-
ur,“ bætti hann við.
„Þar sem orkusjóður lánar að-
eins fjármagn til þeirra, sem ekki
hafa aðgang að orku rafmagns-
veitanna höfum við hingað til ein-
göngu lagt í þetta eigið fé og
lánsfé," upplýsti Þorvaldur er
blaðamaður innti hann eftir því
hvernig þau hyggðust fjármagna
framkvæmdina. Reiknaði hann
með að heildarkostnaður við virkj-
unina yrði á bilinu 5—6 milljónir
króna. Það sem kostnaðarsamast
reyndist, var jarðvegsvinnan, en
til að ná dýptinni á skurðinum
þurfti mikið að sprengja. “Það var
Bragi Þ. Sigurðsson, vélsmiður á
Sauðárkróki, sem smíðaði aflvél-
ina, sem að mati sérfróðra er afar
vönduð smíði. Hann fengum við á
afar hagstæðu verði. Við sjáum
samt ekki alveg fyrir endann á því
hvernig við munum fjármagna
framtakið, en höfum þó ekki gefið
upp alla von um einhvern fjar-
stuðning — að enn séu til menn,
sem skilji þetta og finnist meira
vit í að lána okkur peninga í stað
þess að loka þá inni í bönkunum,"
sagði Þorvaldur. „Ég er þess full-
viss að innan 5 ára verður virkjun-
in búin að borga sig,“ bætti hann
við.
„Yfirvöld eru á góðri leið með að
drepa alla sjálfsbjargarviðleitni
landsmanna með því að neita að
hlaupa undir bagga með þeim,
sem reyna að hjálpa sér sjálfir,"
sagði Þorvaldur Óskarsson. „Þetta
er ógnvænleg þróun, sem verður
að snúa við“.
Þeir, sem að byggingu rafstöðv-
arinnar standa, eru, auk Þorvalds,
þeir Ólafur Jónsson, Sigurður Sig-
urðsson, Jón Sigurðsson, Gerður
Sigurðardóttir og Hilmar Sigur-
steinsson. Smiðirnir eru Finnur
Nikulásson, Svavar Jónsson og
Oddur Georgsson. Var það Guð-
mundur Björnsson, verkfræðing-
ur, sem gerði drög að mannvirkj-
unum meðan Bragi Þór Haralds-
son, tæknifræðingur á Sauðár-
króki, sá um tæknilegar hliðar
mannvirkjanna. Heiðurinn af afl-
vélinni á, eins og áður sagði, Bragi
Þór Sigurðsson, vélsmiður.
IAA
selja
rkuna
Framkvsmdir í fullum gangi. Inni í þessu húsi er aflvélin staðsett
Skálholtskirkja.
AF ERLENDUM VETTVANGI
EFTIR FRANSCISCO CONDO
Spánn:
Eiturlyfjaneyzla er orðið
alvarlegt þjóðfélagsmein
ALVARLEGASTA þjóðfélagsvandamál sem Spánverjar eiga við að glíma
nú um stundir er eiturlyfjaneyzla, sem varla þekktist þar í landi fyrir tíu
árum. Alténd ekki í neinum verulegum mæli. Samkvæmt tölulegum
upplýsingum er ofnotkun eiturlyfja á Spáni meiri en í nokkru öðru landi
í Vestur-Evrópu.
Octavio Granado, öldunga-
deildarþingmaður
Sosíalistaflokksins, er formaður
sérstakrar þingnefndar sem
stjórnin skipaði fyrir nokkru til
að fara i saumana á málinu.
Hann segir að auk þess að
Spánverjar ánetjist eitur-
lyfjum hundruðum og þúsundum
saman dag hvern, þá sé Spánn
að verða helzti dreifingarstaður
eiturlyfja til Vestur-Evrópu og
Bandaríkjanna.
Sú vika líður varla, að dagblöð
í Madrid, Barcelona og Bilbao
birti ekki ömurlegar frásagnir af
ungmennum, sem hafa fundizt
látin á salernum öldurhúsa eða
jafnvel úti á víðavangi eftir að
hafa tekið of stóra skammta af
heróíni. Granado segir að heró-
ínið og neyzla þess og sala sé
alvarlegasta hlið þessa máls, en
stórlega mikil kókanínneyzla
hafi orðið á mjög stuttum tíma,
sem sé einnig mikið áhyggjuefni.
Talsmaður tolleftirlitsins hef-
ur sagt nýlega að Barajas-flug-
völlurinn við Madrid sé staður-
inn með stórum staf. Um völlinn
fari ótrúlegt magn af eiturlyfj-
um, kókaíni frá Suður-Ameríku,
sem á að selja í Evrópu, og heró-
ín frá Miöausturlöndum og Asíu,
sem á að flytja til Bandaríkj-
anna og Vestur-Evrópu.
Flugvellirnir við Barcelona og
Malaga eru einnig mikið notaðir
til að smygla hassi frá Marokkó
til Vestur-Evrópu.
Sumir rekja þessa kúvendingu
á Spáni til þess, að 1975 þegar
Franco lézt hafi Spánn rofið ára-
tuga einangrun sína. Menn hafi
ekki kunnað sér hóf. Varla er
þetta þó einhlit skýring og hún
er ekki heldur mjög djúp. Hins
vegar verður það varla vefengt,
að notkun eiturlyfja á Spáni á
árunum 1936—1975 var nánast
óþekkt fyrirbrigði.
Árið 1%9 gerði spánska lög-
reglan upptæk tvö grömm af
heróini. Árið 1983 lagði hún hald
á hvorki meira né minna en 109
kíló af efninu. Dr. Enrique Mun-
oz, yfirmaður eiturlyfjadeildar
Madrid-lögreglunnar, segir, að í
augum ungs fólks hafi notkun
vímuefna hafi orðið eins konar
staðfesting á því að frelsið og
lýðræðið væri við lýði, eftir að
einræðisstjórn hafði verið í ára-
tugi.
Sumir eru vitanlega sammála
Munoz, en auðvitað liggur í aug-
um uppi, að það eru ekki félitlir
unglingar sem fjármagna heró-
ín- eða kókaínkaup. Þar eru á
ferðinni fjársterkir aðilar, oftast
virðulegir kaupsýslumenn sem
reka virt og traust fyrirtæki að
því er virðist. Margir þeirra
neyta sjálfir kókaíns og kóka-
ínneyzla meðal fólks á aldrinum
25—45 ára, í góðri atvinnu og
með starfsmenntun, hefur aukizt
svo gríðarlega að það er að verða
jafn mikið áhyggjuefni og heró-
ínneyzla unga fólksins að sögn
Munoz. Margir hafa < orðið til
þess að gagnrýna vinnubrögð
spönsku lögreglunnar og segja
að hún eyði tíma sínum í að hafa
upp á smáglæpamönnum sem
verzli með hass og maríhuana í
stað þess að einbeita sér að stór-
fiskunum. Lögreglan ber hönd
fyrir höfuð sér, talar um mann-
fæð og fjársvelti og bendir á
réttilega að flestir byrji
eiturlyfjaneyzlu sína með því að
reykja hass og það leiði síðan
flesta smátt og smátt út í
sterkari efni. Því skyldi ekki
gert lítið úr viðleitni lögregluyf-
irvalda gagnvart hass- og marí-
huananeytendum.
Eiturlyfjavandamálið er lang
mest í Madrid. Þar búa um 4,7
milljónir manna og þar eru
10—12 þúsund herónínsjúkl-
ingar. Einnig er mikil neyzla í
Baskalandi og i fátækari héruð-
um í landinu, svo sem Galisea og
Andalúsíu. Þar er atvinnuleysi
22 prósent, það mesta í allri Evr-
ópu, og bitnar langharðast á
unga fólkinu.
I tveimur stórborgum Vestur-
Evrópu er nú strítt við jafn al-
varlegt eiturlyfjavandamál og í
Madrid. Það er í Amsterdam og
Vestur-Berlín. Samkvæmt heim-
ildum hollenzku lögreglunnar
munu um átta þúsund herónín-
sjúklingar búa í Amsterdam.
íbúar eru alls 700 þúsund. í
Vestur-Berlín eru 8.500 herón-
ínsjúklingar. íbúar eru 1,85
milljónir.
í Barcelona er álitið að heró-
ínneytendur séu um fimm þús-
und og eru þeir því fleiri en allir
skráðir herónínsjúklingar í
Bretlandi, en þeir eru um 3.600
og í Sviss um 2.600.
Séu Spánverjar sjálfir inntir
eftir ástandi í þessum efnum,
munu fáir neita því að eitur-
lyfjaneyzlan hefur vaxið hrika-
lega á síðustu tíu árum.
Stjórnmálamennirnir, lögreglu-
yfirvöld og heilbrigðisyfirvöld
hyllast til að segja að þessar töl-
ur, sem eru nefndar að framar,
séu ekki áreiðanlegar. Talsmað-
ur stjórnar Gonzalez segir að
fréttir séu magnaðar upp úr öllu
valdi. Auðvitað hvarfli ekki að
neinum að láta vandamál á borð
við þetta eins og vind um eyru
þjóta, en hins vegar verði að
vinna vísindalega að því að gera
könnun á umfangi neyzlunnar,
aðferðum við að koma efnunum
inn í landið og út úr því, sem til
sölu erlendis er ætlað.
Það eru ekki allir sammála
þessari stefnu. Margir hvetja til
róttækra aðgerða, meðan stjórn-
in boðar aukna fræðslu um mál-
ið. Menn krefjast þess að stór-
lega verði hert eftirlit á flugvöll-
um og víðar þar sem sölumenn
eru á kreiki. Allt slíkt kostar
mikið fé. En þeim fer fjölgandi
sem telja að það verði Spánverj-
um dýrkeyptara að hafast ekki
að.
(Snúið JK)
Franacisco ( 'onder er írétUritari
AP.