Morgunblaðið - 15.09.1985, Síða 16

16 B
. ■»
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1985
Bretti, kæna eða
kjölbátur?
Siglingar eiga vaxandi vinsældum að fagna hér á landi og er
reynt að varpa nokkru ljósi á íþróttina í viðtölunum sem hér
birtast. Siglingar sem slíkar greinast í ýmsar áttir, en það sem
hér um ræðir eru seglin og ekkert annað. Til nánari glöggvunar
greinum við frá því hér með, að um þrjá flokka er að ræða.
Fyrst má nefna seglbrettin sem eru veigaminnstu gripirnir,
bretti með segli eins og nafnið bendir til. Þetta er yngsta greinin
af þeim þremur sem í þennan flokk falla, en samt sú greining
sem á hvað mestum vinsældum að fagna um þessar mundir.
í öðru lagi eru kænurnar, smábátar, og í þriðja lagi eru
kjölbátar. Kænurnar eru yfirleitt tveggja manna og með
hreyfanlegum kili. Kjölbátarnir eru stærstir og er ýmiss konar
aðstaða í þeim, svefnpláss og hreinlætisaðstaða.
Það er bátadella
með þjóðinni
Ari Bergmann siglingagarpur
í samtali við Morgunblaðið
að er bátadella með þjóð-
inni, það sér maður best
á því hversu margir snúa höfðinu
og horfa er þeir sjá seglin út um
bílglugga sína. Iðkendum sport-
bátaíþrótta í íslandi hefur fjölgað
mikið, einkum á tveimur síðustu
árunum, og þess má geta, að þetta
er vinsælasta almenningsíþróttin
á Norðurlöndum. En á íslandi vex
þetta mönnum í augum, fólk held-
ur að þetta sé erfitt og hættulegt
og allt þar á milli. Fólki langar til
að reyna sig en veit ekki hvernig
það á að snúa sér. Sannleikurinn
er sá, að það er hægt að læra með
góðu móti á einu sumri hvernig
haga á seglum eftir vindi, undir-
stöðuatriðin, og síðan taka við
næstu árin er menn sanka að sér
endalausri reynslu og þekkingu,
ekki bara í siglingum, heldur einn-
ig í þáttum eins og stjörnufræði
og siglingafræði. Svo ekki sé
minnst á andlegu ánægjuna og
afþreyinguna sem menn fá út úr
íþrótt þessari." Sá sem svo mælir
er Ari Bergmann, þaulreyndur
siglingagarpur og íslandsmeistari
f fleiri flokkum en einum í um-
ræddri íþrótt. Viðfangsefnið í
þessari grein er einmitt siglingar
og þá er átt við siglingar á segl-
brettum, »kænum“ og „kjölbátum',
eða þar sem menn reiða sig á
seglin en ekki utanborðsmótora
eða aðrar vélar. Gerður verður
greinarmunur á þessum siglingum
í greininni, þvf hverjum þykir sinn
fugl fegurstur í þessu sem og
mörgu öðru, og áhugasiglinga-
menn draga sjálfir skarpa og skýra
línu á milli tveggja flokka. Áður
en við höldum áfram leyfum við
Ara að draga línuna: „Hjá flestum
byrjar þetta þannig að þeir kaupa
sér ltinn hraðbát. Eftir svo sem ár
hafa þeir keyrt úr sér hraðadell-
una og þá tekur annað af tvennu
við. í fyrsta lagi fá menn sér góðan
sjóbát, sigla út á flóa og veiða. í
öðru lagi fara menn í seglbátana
og sumir þeirra fara að keppa á
þeim.“
Ari Bergmann er hjá okkur og
við spyrjum hann fyrst hvenær
hann byrjaði að sigla og hvenær
íþróttin fór aö ná fótfestu á Is-
landi. „Áhrifin eru erlend, þeir
sem kynntust þessu f útlöndum
reyndu það gjarnan fyrst þar og
höfðu áhugann með sér heim. Árið
1968 fer fyrst að koma einhver
hreyfing á þetta hér heima og voru
menn þá að smíða eigin báta. Sjálf-
ur byrjaði ég árið 1971 og tveimur
árum seinna má segja að hafi
byrjað stígandi í vinsældum og
ástundun sem er enn í fullum
gangi. Má segja að það sé órtúlega
góður meðbyr miðað við að hafnar-
aðstaðan sem hér er boðið upp á
er afar slæm. Hvað sjálfan mig
varðar, þá kynntist ég siglingum
erlendis eins og fleiri, reyndi þetta
og varð einfaldlega sjúkur. Ég hef
ekkert vaxið upp úr þessu og geri
ekki ráð fyrir að gera það.“
Hvað er það sem gagntekur
menn svona gersamiega?
„Siglingaíþróttin er eins og hver
önnur jafnvægisíþrótt. Hún geng-
ur út á að gera sem fæst mistök.
Eins og ég sagði áðan, að eftir
fyrsta spenninginn taka við árin
þar sem maður safnar reynslu og
þekkingu. Maður nær aldrei full-
komnun í þessari þrótt, en leitin
að því að ná sem bestum árangri
tekur engan enda. Við förum út
að sigla í öllum veðrum. Ef það
er keppni i gangi skiptir engu máli
hvernig veðrið er, við förum út að
sigla.“
Hvort er þetta meiri almenn-
ingsíþrótt eða keppnisíþrótt?
„Þetta er fyrst og fremst al-
menningsíþrótt þó að mikið sé
keppt í henni. Ef við lítum fram
hjá hafnleysinu eru skilyrðin hér
á landi góð. í samanburði við
Norðurlöndin stöndum við vel að
vígi. Við getum byrjað að sigla
snemma á vorin og hættum seint
á haustin því sjórinn frýs hér ekki.
Við getum siglt öll kvöld og á
björtum nóttum. Erlendis er siglt
einkum um helgar, en hér á landi
er siglt alla vikuna og lengri hluta
ársins heldur en í nágrannalönd-
unum. Keppnisíþróttin er einnig
einkar skemmtileg. Tilfellið er að
skemmtilegasta keppnin er þegar
allir bátarnir eru eins, ogkunnátta
skipshafnar og samspil hennar við
Handagangur í öskjunni (eða Óssunni í þessn tilviki). Arí Bergmann, lengst Lh., ásamt félögum á fullri ferð f
„Formula 1“ kjölbát Ara, Össu.
aðstæður ræður því algerlega hver
sigrar. Á íslandi eru bátarnir hins
vegar ekki fleiri en svo, að bátar
af ýmsum gerðum verða að keppa
1 sama flokki og þá verður að
reikna á þá forgjöf. Eftir keppnina
er sá tími sem hver bátur fékk
útreiknaður með forgjöfinni og
útkoman getur verið sú, að sá bát-
ur sem fyrstur kom i mark sé alls
ekki sá bátur sem bestum náði
tímanum. Þegar svona hagar til í
keppni fer þetta að vera meira
spurningin um það hvort báturinn
henti þeim aðstæðum sem siglt er
við hverju sinni.“
Er þetta ekki hættulegt sport?
„Það eru hættur fyrir hendi i
siglingaíþróttinni eins og fleiri
íþróttagreinum, en þær eru ekki
eins miklar og sumir ætla. Menn
sjá gjarnan fyrir sér seglbrettum
og kænum hvolfa um allan sjó og
slíkt getur ævinlega hent sig. Hitt
er það sem margir vita ekki, að
iðkendur eru jafnan annað hvort
klæddir svokölluðum blautbúning-
um eða lokuðum þurrbúningum,
en klæðnaður þessi er hannaður
með það fyrir augum að menn
krókni ekki þó þeir liggi í sjó,
jafnvel á veturna, þó sú dvöl kunni
að vera löng. Þá eru brettin og
kænurnar alltaf inni á vogunum
þar sem hægt er að fylgjast með
þeim og koma þeim til hjálpar sem
þess þurfa. Nú, kjölbátarnir sækja
lengra, en þeir eru flestir sam-
þykktir af Siglingaráði ríkisins.
Þeir eru með góðar kjölfestur og
þola talsverð veður ella væru þeir
varla samþykktir. óvanir menn á
slíkum bátum gætu hins vegar
komið sér í klípu. Þá má bæta við
að í kjölbátunum eru VHF-fjar-
skiptastöðvar og lúta bátarnir til-
kynningaskyldu. Þá er það brott-
rekstrarsök I siglingaklúbbum
landsins ef menn nota ekki björg-
unarvesti. Af þessu má sjá, að
fyllsta öryggis er gætt.
„Það er út af fyrir sig fátt að
óttast. Það eru sker og boðar og
hyldýpi, en það er hluti af sportinu
að læra á þetta. Það eru til góð
kort sem maður fer eftir og í raun
er sárauðvelt að sigla í kring um
landið ef þekking á bátunum og
siglingaleiðum liggur fyrir á annað
borð. Ekki svo að skilja að menn
lendi aldrei í ævintýrum, sjálfur
var ég einu sinni hætt kominn að
kalla má. Það var fyrir þremur
árum, að við Jóhann Hallvarðsson
sigldum að Arnarstapa á Snæfells-
nesi á 18 feta bát. Við höfðum
áætlað að koma heim aftur um
kvöldið, en það fór á annan veg.
Það var stillilogn allan daginn og
tafði það för okkar eins og menn
geta ímyndað sér. Um kvöldið
helltist yfir okkur beljandi norð-
austanátt. Við hröktumst töluvert
og ákváðum að reyna að ná til
hafnar í Keflavík, en það tókst
ekki, hún var lokuð vegna veðurs.
Áfram hröktumst við undan vindi
suður til Sandgerðis og það varð
úr, að sjómenn þar í kauptúni lóðs-
uðu okkur til lands. Þess má geta.
að fram að þessari ferð hafði ég
aldrei hjálparvél í bátnum til að
grípa til í neyðartilfellum. Síðan
hef ég alltaf siglt með slíka vél en
aldrei orðið að grípa til hennar.
Ef slík vél hefði verið um borð
hefði aldrei komið til þessara
vandræða."
Þú talaðir áðan um almennings-
íþróttina, er þetta boðleg fjöl-
skylduíþrótt?
„Hvort hún er, þetta er upplögð
fjölskylduíþrótt. Kjölbátarnir eru
m.a. frábrugðnir minni bátunum
að því leyti, að um borð í þeim er
ýmiss konar aðstaða, svefn- og
hreinlætisaðstaða. Erlendis er
algengt að menn flytji inn í báta
sína á föstudögum og verji helgun-
um þar, hvort sem þeir sigla eitt-
hvað eða ekki. Kjölbáturinn getur
verið sannkallaður fljótandi sum-
arbústaður þar sem fjölskyldan
getur unað saman frjáls og óbeisl-
uð. Þetta á vaxandi vinsældum að
fagna hér á landi, og alveg sér-
staklega þegar fjölskyldur fara til
sólarlanda, þá leigja þær báta og
sigla um, óbundnar af öllu utanað-
komandi. Þetta er afar skemmti-
legt, sjálfur hef ég tvisvar farið
til Grikklands og leigt bát með
fjölskyldunni, i annað skiptið
sigldum við frá Frakklandi, þar
sem við fengum bátinn, og til
Grikklands, þar sem við vörðum
fríinu og bjuggum um borð. Mögu-
leikarnir eru sannarlega ótæm-
andi.“
-gg-