Morgunblaðið - 23.11.1985, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER1985
\
Ellert Jónsson í
Akraholti - Minning
> Fæddur 18. maí 1903
Dáinn 16. nóvember 1985
Ellert Jónsson áður bóndi í
Akrakoti, Innri-Akraneshreppi,
andaðist í Sjúkrahúsi Akraness 16.
nóvember sl. Útför hans verður
gerð í dag kl. 11.30 frá Akranes-
kirkju.
Ellert fæddist að Vatnshömrum
í Andakílshreppi, þann 18. maí
1903. Foreldrar hans voru hjónin
Jón Guðmundsson frá Auðsstöðum
og Sigríður Þorsteinsdóttir frá
Hofsstöðum í Hálsasveit í Borgar-
* fjarðarsýslu. Hann var næstelstur
átta barna þeirra hjóna. Eftir 25
ára búskap á Vatnshömrum fluttu
foreldrar hans að Ytri-Görðum í
Staðarsveit og áttu þar heimili til
æviloka.
Það kom snemma í Ijós að Ellert
var búinn góðum námshæfileikum
og hafði áhuga fyrir því að njóta
meiri menntunar, en stutt far-
kennsla gaf á þeirri tið. Þá var fátt
um skóla og mikill vandi að kljúfa
þann kostnað sem skólagöngunni
fylgdi. Þetta tókst Ellert þó með
harðfylgi og komst í Hvítárbakka-
skólann í Borgarfirði, þegar hann
var 17 ára. Þar dvaldi hann við
nám í tvo vetur. Skólaganga þessi
r varð honum mikils virði, eins og
svo mörgum jafnöldrum hans.
Hann bar svipmót hennar alla
ævi. Hún tendraði hjá honum
sjálfstraust og þá innri glóð, sem
aldrei kulnaði. Áhuga fyrir sögu
þjóðarinnar og bókmenntum.
Áhuga fyrir stefnum og straumum
í þjóðfélaginu — félagshyggju og
mannrækt. Skólagangan gaf hon-
um sýn og lyfti anda hans upp
fyrir grámóðu hversdagsleikans.
Erfiðleikar lífsins — baslið og fá-
tæktin — sem flestum fylgdi fram
eftir öldinni urðu léttbærari.
Hann drakk íslendingasögurnar í
sig og á ferðum um sögurík héruð
hvarf hann á vit fortíðarinnar og
sá í anda löngu liðna atburði, eins
og þeir hefðu gerst nýlega, kunni
skil á kennileitum, sem greint er
frá í sögunum og gat bent á þau.
Mundi samtöl og mannlýsingar —
baráttu og örlög ættanna — svo
að með ólíkindum var. Ég átti
nokkrar ferðir með honum um
Borgarfjörð og Dalasýslu upp úr
1960 og er mér söguþekking hans
mjög minnisstæð.
Ellert var í eðli sínu mikill fé-
lagshyggjumaður. Samvinnustefn-
an átti hug hans allan, enda lagði
hann henni lið með margvíslegum
hætti. Var lengi í stjórn Kaup-
félags Suður-Borgfirðinga á Akra-
nesi og formaður í all mörg ár.
Var hann mjög virkur í þeim störf-
um. f stjórnmálum var hann
áhugasamur og fylgdist þar vel
með öllu. Kunni góð skil á störfum
og stefnu fiokkanna á þessari öld.
Framsóknarflokknum fylgdi hann
einarðlega að málum og talaði oft
á fundum hér áður fyrr. Hann
hafði sjálfstæðar skoðanir. Var
skýr í hugsun og einbeittur í mál-
flutningi. Aldrei tók hann til máls,
nema að hann hefði eitthvað til
málanna að leggja. Hann var fá-
orður, en gagnorður. Flutti mál
sitt af sannfæringu og var eftir
orðum hans tekið. Hann var sér-
stakur persónuleiki, sem athygli
vakti. Röddin gat verið há og
hvell. Augnatillitið með ýmsum
hætti, eins og til að undirstrika
málflutninginn. Hann gat verið
beinskeyttur en aldrei ósanngjarn.
Árið 1925 kvæntist Ellert Olafíu
Guðrúnu Björnsdóttur frá Rein í
Innri-Akraneshreppi. Heimili sitt
stofna þau í Reykjavík, en flytja
ári síðar að Sólmundarhöfða á
Akranesi, þar sem þau búa í 13
ár. Jafnhliða búskapnum stundaði
Ellert sjómennsku á vetrarvertíð,
bæði frá Akranesi og einnig suður
í Garði og Sandgerði. Árið 1938
kaupir hann jörðina Akrakot í
Innri-Akraneshreppi, sem hafði
verið í eyði um tíma og nær húsa-
laus. Þar tekur hann til við bygg-
ingar og ræktun. Að Akrakoti
flytur hann svo í fardögum 1939.
Býr þar góðu og gagnsömu búi í
25 ár og hefur síðan verið kenndur
við þann stað. Næst byggir hann
íbúðarhús í landi jarðarinnar, sem
hann nefndi Teig. Þar stundaði
hann garðrækt og rak jafnframt
hænsnabú fram undir 1980 að
draga tók úr starfsþreki hans.
Ellert var hagsýnn og duglegur
bóndi í Akrakoti, vegnaði honum
vel. Hann var ræktunarmaður af
lífi og sál og fagnaði því að geta
yfirgefið sjómennskuna og helgað
sig búskapnum eingöngu, eftir að
hann flutti í Akrakot. Hann var
barn sveitarinnar, sem hafði tekið
ástfóstri við gróðurmoldina og
kunni góð skil á þeim miklu mögu-
leikum, sem hún veitir árvökrum
ræktunarmanni. Garðrækt stund-
aði hann jafnan, ásamt hinum
hefðbundnu búgreinum, með góð-
um árangri. Ellerts verður alltaf
minnst sem góðs bónda og lifandi
félagsmálamanns.
Það var mikið áfall fyrir Ellert,
þegar Ólafía kona hans andaðist
vorið 1981. Hún bjó honum hlýlegt
og fallegt heimili, sem hann kunni
vel að meta, enda var hún á allan
hátt mikilhæf húsmóðir. Börn
þeirra voru þrjú, sem upp komust.
Þau eru talin í aldursröð: Guð-
björg, gift Jóhanni Stefánssyni
skipasmið á Akranesi; Sigríður,
gift Baldri Gunnarssyni garð-
yrkjumanni í Kópavogi, og Björn
er var kvæntur Guðrúnu Kjartans-
dóttur. Tóku þau við búi i Akrakoti
af Ellert. Björn var harðduglegur
maður, en lést haustið 1984, langt
um aldur fram. Þá ólu þau upp
frá frumbernsku Erlu Hansdóttur
og reyndust henni sem bestu for-
eldrar. Hún er gift Ársæli Eyleifs-
syni sjómanni á Akranesi. Eftir
andlát ólafíu 1981 flutti Ellert á
heimili Guðbjargar dóttur sinnar
á Jaðarsbraut 21 á Akranesi. Naut
hann þar ástúðar og umhyggju
dóttur sinnar og tengdasonar, sem
var honum mikils virði, er heilsu
tók að hnigna. Var hann mjög
þakklátur fyrir það athvarf, sem
hann átti þar síðustu fjögur árin.
Þótt Ellert í Akrakoti sé horfinn
sjónum samtíðarmanna sinna, er
mynd hans skýr í hugum okkar
allra, sem kynntust honum eða
unnum með honum að ýmsum
málefnum. Svo sérstæður var hann
að ytra útliti og allri gerð. Hann
gat stundum verið svolítið hrjúfur
og viðskotsillur í viðmóti, glettinn
og háðskur, en undir sló hlýtt og
viðkvæmt hjarta, sem aldrei mátti
aumt sjá. Hann var sannur vinur
þeirra, sem höllum fæti stóðu í
lífsbaráttunni, en lét vel að snúast
hart gegn hroka og yfirgangi, hvar
sem hann birtist. Gat hann þá
verið ómyrkur í máli og hárbeittur,
því hann var greindur vel. Vinum
sínum var hann trygglyndur og
umhyggjusamur og vildi veg
þeirra sem mestan. Hann var fróð-
ur og stálminnugur og hafði frá
mörgu að segja. Að leiðarlokum
minnist ég hans með þakklæti og
virðingu. Vandamönnum hans öll-
um sendi ég einlægar samúðar-
kveðjur.
Dan. Ágústínusson
Minning:
Björn Ólason
bóndi Kríthóli
Fsddur 9. ágúst 1908
Dáinn 12. nóvember 1985
Það kom mér síður en svo á óvart
er ég frétti lát vinar míns Björns
Ólafssonar, Krithóli, en hann hafði
átt við alvarleg veikindi að stríða
um langt skeið. Þeim fækkar nú
óðum félögunum sem stóðu að
stofnun karlakórsins Heimis árið
1927. Hann var einn af stofnendun-
um og driffjöður í söng- og tónlist-
arlífi Skagfirðinga í nær 60 ár. Það
liðu all mörg ár frá því ég sá Björn
fyrst þar til ég kynntist honum
persónulega, en kynni okkar hóf-
ust þegar karlakórinn Feykir
sameinaðist karlakórnum Heimi
en báðir störfuðu í framanverðum
Skagafirði, á tiltölulega afmörk-
uðu svæði. Um þessar mundir áttu
kórarnir við samleiginlegt vanda-
mál að stríða en það var vöntun á
söngstjóra. Það hittist einmitt svo
á að söngstjóri Feykis veiktist
alvarlega og söngstjóri Heimis lét
af störfum, og töldu þá margir að
besta lausnin væri að sameina
kórana og ráða einn söngsjóra sem
gert var. Eftir sameininguna
reyndi verulega á Björn og mátti
segja að hann væri annar söng-
stjóri kórsins. Árni Ingimundar-
son söngstjóri frá Akureyri var
fenginn til þess að vera með kórinn
tiltölulega stuttan tíma á hverjum
vetri og sá þá Björn um að raddæfa
kórinn að mestu leyti. Þetta var
mikið starf, 2 og stundum 4 kvöld
í viku sat Björn við hljóðfærið og
kenndi okkur og var þá oft glatt á
hjalla því Björn var kátur og lífs-
gíaður í meira lagi.
Ég minnist þess ef eitthvað gekk
erfiðlega, þá átti Björn til að
stansa i miðju lagi og sagði; við
skulum fá okkur í nefið piltar, kom
þá fyrir að við sem óvanir vorum
neftóbakinu höfðum annað að gera
fyrst á eftir en að syngja og sá
maður þá oft góðlátlegan glettnis-
svip á kennaranum sem hélt síðan
æfingunni ótrauður áfram langt
fram eftir kvöldi. Hann krafðist
þess af okkur að við lærðum vel
enda framúrskarandi vandvirkur.
Karlakórinn Heimir á Birni mikið
að þakka og ég dreg í efa að kórinn
væri starfandi enn í dag ef hans
hefði ekki notið við. Björn var góð-
ur söngmaður og var einn af burð-
arásum i 1. bassa kórsins. Hann
var í eðli sínu mjög félagslyndur
og var ævinlega fyrsti maður að
leggja málum lið ef átti að fara í
söngferðalög eða eitthvað annað
var á döfinni. Hann var hrókur
alls fagnaðar á góðri stund og
dansaði og skemmti sér ekki síður
en við sem yngri vorum. Þegar
Karlakórinn Heimir varð 50 ára
var hann gerður að heiðursfélaga
kórsins. Ég hef nú stiklað á stóru
um störf Björns fyrir karlakórinn,-
en auk þess var hann kirkjuorgan-
isti í marga áratugi í kirkjum í
fram-Skagafirði, þar á meðal Víði-
mýrarkirkju í yfir 50 ár. Einnig
æfði hann lítinn karlakór sem
sungið hefur við jarðarfarir á
ýmsum stöðum í Skagafirði í tæp
20 ár. Hann æfði oft sönghópa og
lék undir fyrir ýmsa aðila ef setja
átti upp árshátíðir eða aðrar
skemmtanir í Skagafirði. Aldrei
varð ég var við að Björn tæki
greiðslu fyrir slíka aðstoð, hann
gerði þetta fyrir vini sína í byggða-
laginu og fyrir tónlistina, fyrir
hugsjónina og gilti þá einu þó
vakan yrði oft nokkuð löng, þvi
allt var þetta gert að loknu dags-
verki við búið.
Björn var kvæntur Helgu Frið-
riksdóttur og studdi hún mann
sinn dyggilega við öll þessi störf
og er ekki vafi að hún og börnin
hafa oft orðið að leggja töluvert á
sig til þess að Björn gæti sinnt
öllum þessum störfum sem á hann
hlóðust. Börn þeirra eru Guðríður,
búsett á Akureyri, Kjartan bóndi,
Krithóli, Bára búsett á Akureyri
og ólafur, bóndi á Krithóli. Ég flyt
Helgu, börnum og öðrum aðstand-
endum innilegar samúðarkveðjur
frá fjölskyldu minni og félögum í
karlakórnum Heimi. Vertu sæll
vinur og hafðu þökk fyrir allar
samverustundirnar.
Þorvaldur G. Oskarsson
Brids
Arnór Ragnarsson
Bikarkeppni
Noröurlands
Skráning í Bikarkeppnina á
Norðurlandi stendur nú yfir.
Henni þarf að vera lokið fyrir
1. des. nk. Hörður Blöndal (96-
23124) og Örn Einarsson (96-
21058) taka við skráningu, en
einnig má skrá sveitir til stjórna
allra bridsfélaganna á Norður-
landi vestra og eystra. Allt
spilaáhugafólk er hvatt til að
vera með og gera veg þessa móts
sem mestan.
Opið hús
Úrslit sl. laugardag 1 Opnu
húsi í Borgartúni 18 urðu bessi:
' N/S:
Anton Sigurðsson
— Björn Árnason 223
A/V:
Albert Þorsteinsson
— Sigurður Emilsson 250
Magnús Þorkelsson
— Sigbert Hannesson 238
Gísli Steingrímsson
— GuðmundurThorsteinsson237
Baldur Árnason
— Sveinn Sigurgeirsson 235
Karen Vilhjálmsdóttir
— Þorvaldur óskarsson 229
Spilamennska hefst kl. 13.30.
Öllum frjáls og heimil þátttaka.
Bridsdeiid
Skagfirðinga
Eftir 10 umferðir af 13 í aðal-
sveitakeppni deildarinnar er að
færast mikið fjör í leikinn. Þrjár
sveitir berjast um sigurverðlaun-
in. Staða efstu sveita er þessi:
Sveit Björns Hermannssonar 200
Ólöf Jónsdóttir Sveit Magnúsar Torfasonar 194
— Gísli Hafliðason 253 Sveit Guðrúnar Hinriksd. 171
Eyjólfur Magnússon Sveit Berncdusar Kristinss. 160
— Steingrímur Þórisson 238 Sveit Gísla Tryggvasonar 159
Gylfi Gíslason . \t~<— ÓIi TýrGuðjðnsson 229 (og á2 leiki inni til góða) Sveit Sigurðar Ámundasonar 155
v Steingrtmur JÓnasso'n Sveh Sigjnars'Jóhssonar 151
^ ’ — Þorsteion-Geírsson. 225 Sveft Hjálmars Pálss. 148
Bridsfélag
Akureyrar
Sl. þriðjudag voru spilaðar 9.
og 10. umferðin í Akureyrarmót-
inu t sveitakeppni. Að óloknum
5 umferðum, er staða efstu sveita
þessi:
Sveit Gunnars Berg 192
Sveit Páls Pálssonar 186
Sveit Kristjáns Guðjónssonarl81
Sveit Gunnlaugs Guðmundss. 179
Sveit Amar Einarssonar 170
SveitStefánsSveinbjörnss. 169
Sveit Jóns Stefánssonar 157
Sveit Júlíusar Thorarensen 155
Laugardaginn 30. nóvember
nk. verður efnt til opins Al-
þýðubankamóts á Akureyri, i
nýja Alþýðuhúsinu. Spilaður
verður tvímenningur og er
keppni öllum opin. Spilamennska
hefst kl. 10 árdegis og lýkur um
kl. 18. Þátttðkugjald er kr. 1.000
á par og er innifalinn í því veg-
legur hádegisverður. Þátttaka
verður að tilkynnast til stjórnar
BA, fyrir kl. 20 á fimmtudags-
kvöld, 28. nóvember.
Spilað verður um silfurstig og
að tokinni keppni verður efnt til
dansleiks. ítrekað er að keppnin
er öHum opin, mæog dansleikur-
Laugardaginn 28. desember,
verður svo annað opið mót á
vegum Bridsfélags Akureyrar.
Það verður haldið í blómaskálan-
um Vín í Eyjafirði (rétt utan við
Akureyri). Það verður jólamót,
með veglegum verðlaunum og
silfurstigum.
Bridsdeild Rang-
æingafélagsins
Eftir fjórar umferðir í hrað-
sveitakeppninni er staða efstu
sveita þessi:
Gunnar Helgason 298
Sigurleifur Guðjónsson 274
Lilja Halldórsdóttir 253
Næsta umferð verður spiluð
miðvikudaginn 27. nóvember í
Ármúla 40.
Bridsfélag
kvenna
Þegar einni umferð er ólokið í
barometerkeppninni eru Sigríð-
ur Pálsdóttir og Petrfna Færseth
í efsta sæti en keppnin ym efstu
sætin er jöfn og gpennandi.
Röð næstu para: .»
Halla Bergþórsdðttir
— Sigrún Pétursdóttir 465
Rósa Þorsteinsdóttir
— Ásgerður Einarsdóttir 390
Kristín Þórðardóttir
— Ása Jóhannsdóttir 389
Steinunn Snorradóttir
— Þorgerður Þórarinsdóttir 348
Gunnþórunn Erlingsdóttir
— Ingunn Bernburg 299
Næsta mánudag verður spiluð
síðasta umferðin.
Bridsfélag
Tálknfirðinga
Úrslit í tvímenningskeppni fé-
lagsins urðu þau að Þórður Reim-
arsson og Ævar Jónasson sigriðu
af miklu öryggi.
Röð efstu para varð þessi:
Þórður Reimarsson —
Ævar Jónasson 741
Böðvar Hermannsson —
Sigurður Skagfjörð 681
Egill Sigurðsson — \
Jón H. Gíslason , 679
Guðlaug Friðriksdóttir —
Steinberg Ríkharðsson 679
Björn Sveinsson —
ólöf Ólafsdóttir 657
Kristín Ársælsdóttir —
Kristía Magnúsdóttrr 647
Á mánudaginn hefst svo 3
kvölda hraðsveitakeþpni.