Morgunblaðið - 06.12.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER1985
15
Reykjavík bernsku minnar
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Guðjón Friðriksson:
Reykjavík bernsku minnar.
Nítján Reykvíkingar segja frá.
Setberg, 1985.
212 bls.
Hér rennur fram fríð fylking
„vaskeægte" Reykvíkinga með for-
setann sjálfan í broddi fylkingar
til að segja frá bernskudögum
sínum í Reykjavík. Elsti sögumað-
urinn er fæddur aldamótaárið, en
sá yngsti alþingishátíðarárið. Hér
er því lýst leiksviði Reykjavíkur-
barna frá því laust eftir aldamót
og fram að annarri heimsstyrjöld.
Sögumenn eru þessir: Vigdís Finn-
bogadóttir forseti íslands, Guð-
mundur J. Guðmundsson alþingis-
maður, Anna Eiríks talsímakona,
Elías Már rithöfundur, Ágústa
Kristófersdóttir húsfreyja, Björg-
vin Grímsson forstjóri, Ágústa
Pétursdóttir Snæland auglýsinga-
teiknari, Haraldur Guðbergsson
teiknari, Ólöf Benediktsdóttir
menntaskólakennari, Dr. Gunn-
laugur Þórðarson hæstaréttarlög-
maður, Sólveig Hjörvar ganga-
vörður, Oddgeir Hjartarson sölu-
stjóri, Atli Ólafsson skjalaþýðandi
og iðnrekandi, Gestur Þorgríms-
son myndlistarmaður, Jónas
Árnason rithöfundur, Steinunn
Magnúsdóttir skrifstofumaður,
Örn Clausen hæstaréttarlögmað-
ur, Guðrún Þórarinsdóttir próf-
astsfrú og Þorvaldur Guðmunds-
son forstjóri í Síld og Fisk.
Ekki er trúlegt að þessir nítján
Reykvíkingar séu þverskurður af
Reykjavíkuræsku þeirra tíma,
enda varla til þess ætlast. Engu
að síður er breiddin í efnisvali
mikil. Við kynnumst hér börnum
embættismanna, fólki af göfugum
Og okkar saga svo
mun færð í letur
og „fínurn" ættum, almúgafólki,
fólki sem bjó við góð kjör og efna-
hagslegt öryggi og bláfátæku fólki.
Hér er meira að segja barn ein-
stæðrar móður og ömmubarn.
Bókarhöfundur átti viðtal við
þessa nítján Reykvíkinga sumarið
og haustið 1984 og var viðtölunum
útvarpað þá. Ekki kemur fram
hvort sá texti birtist nú óbreyttur
eða einhverju hefur verið hnikað
til. Þættirnir eru allir stuttir eða
frá 9-13 bls. og nokkuð af myndum
prýðir hvern þátt. Höfundur stýrir
viðtölunum vel. Spurningar eru vel
valdar og hnitmiðaðar og bera
þess merki að hann hefur aflað sér
góðrar þekkingar á efninu áður og
Guðjón Friðriksson
Islandsk-Norsk
Ordbok
kann vel til verka. í samræmi við
þetta verða viðtölin góð, skýr,
fræðandi og útúrdúralaus. Þegar
öll viðtölin hafa verið lesin hygg
ég að lesandinn hafi fengið all-
glögga hugmynd um það hvernig
var að vera barn í Reykjavík á
fyrrihluta þessarar aldar, hvernig
borgin leit út fyrir sjónum barns-
ins og hvers konar mannlýsingar
eru hér, svipmyndir, sem brugðið
er upp örskotsstund, en segja þó
meira og festast betur í minni en
langt mál. Sögumenn segja allir
sem einn vel frá og yfir frásögnun-
um hvílir einfaldleiki og látleysi.
Vel er frá þessari bók gengið í
alla staði. Mállýti eru vart finnan-
leg og prófarkir eru vel lesnar.
Að ytra búnaði er bókin nett og
smekkleg. Hún er til sóma öllum
sem að henni hafa staðið.
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Einar Kristjánsson frá Hermundar-
felli: Góðra vina fundur ritsafn 6.
bindi. Útg. Skjaldborg 1985
Einar Kristjánsson er sýnilega
mikill reiðumaður og hefur ekki
verið að henda því sem hann hefur
skrifað um dagana. í þessu sjötta
bindi ritsafns hans, sem hann
segir raunar að verði hans síðasta,
Einar Kristjánsson frá
Hermundarfelli.
þeirra, það var samgönguleið, lífs-
björg og örlagavaldur. Þangað
varð að sækja lífsviðurværi þjóð-
arinnar að miklum hluta, bæði
þeirra sem bjuggu við ströndina
og inn til dala og heiða. Fiskurinn
úr hafinu var þjóðinni ómissandi."
Þetta er allt satt og rétt, en
verkar á lesanda sem óskaplega
sjálfsagðir hlutir og ekki ýkja
skarplegir.
Ýmsir þættir í bókinni eru sem
fyrr hjá Einari verulega góðir
aflestrar. Einna mest gaman hafði
ég af frásögninni um veru hans
hjá séra Halldóri Bjarnasyni í
Presthólum. Hnyttilegur og vel
skrifaður kafli. Hængur er á að
höfundur ársetur suma kafla og
aðra ekki. í lokabindi ritsafns
hefði verið við hæfi að hafa nafna-
skrá. En kannski Einar Kristjáns-
son lumi á einhverju til viðbótar.
Það kæmi ekki á óvart. Og hann
á áreiðanlega dyggan lesendahóp,
sem hefur gaman af mörgum fróð-
leiksþáttum hans. En óneitanlega
liefði mátt velja og hafna. Fæstir
eru þeir orðsins snillingar að allt
sem úr penna þeirra drýpur eigi
erindi á bók. Að síðustu mætti
nefna að ekki hefði skaðað að hafa
texta með átta myndasíðum í bók-
inni.
eftir Ivar Orgland og
Frederik Raastad.
Handhæg íslensk-norsk orðabók í þægilegu
broti. í bókinni er að finna 15 þúsund íslensk
orð og orðatiltæki og þýðingu þeirra bæði á
nýnorsku og bókmáli.
Auk daglegs máls nær orðaforðinn einnig
yfir algenga málnotkun á sviði menningar og
almennra greina.
Bók sem skort hefur tilfinnanlega hingað til.
(Ábók
AUÐVTTAÐ
ALMENNA BÓKAFÚLAGIÐ, AUSTURSTRÆTI 18, SlMI 25544
eru alls kyns þættir, upprifjanir
frá bernsku og æsku, ræðustúfar
haldnir við ýmis tækifæri, ljóð og
meira að segja er síðasti hluti bók-
arinnar lagður undir það, sem
höfundur nefnir leikþætti.
Ritgleðin er Einari Kristjáns-
syni í blóð borin og hann setur
skoðanir sínar fram af hispurs-
leysi og á ágætu máli. Efnin vekja
misjafnlega mikinn áhuga, því er
ekki að neita. Upphafskaflinn um
70 ára ungmennafélagsstarfsemi í
Þistilfirði er dæmi um þetta. Og
höfundur tekur það sjálfur fram,
en telur eigi að síður muni hann
gleðja nægilega marga lesendur til
að birting hans eigi rétt á sér. Haf-
ið og íslenzkt mannlíf er eins og
skrifaður eftir forskrift og þar er
ekki mikið um nýjar fullyrðingar,
enda kannski búið að segja næst-
um allt. Dæmi: „Líf fólksins í þessu
landi hefur löngum verið tengt
hafinu ...“ og „Um leið og íslend-
ingar tóku að gerast þjóð varð
hafið mikilverður þáttur í lífi
VZterkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamiöill!
Pú setur ylvolgt vatn í bala eða
baðker og 1 dl af bláu Bio-tex í
hverja 10 1 af vatni. Pegar duftið
hefur blandast vatninu leggur þú
gardínurnar í. Eftir að hafa dregið
gardínurnar fram og til baka í
vatninu í u.þ.b. 10 mín. skolar þú
þær í hreinu vatni og hengir til
þerris. Árangurinn er augljós,
gardínurnar verða sem nýjar og
íbúðin fyllist ferskara lofti.
Blátt Bio-tex í allan handþvott og
grænt Bio-tex í þvottavélina
(forþvottinn).
ISýjar gardínur á
Ef gardínurnar þínar þola vatn þá
þola þær líka Bio-tex - undraþvotta-
efni sem gerir gömlu gardínurnar
sem nýjar á 15 mínútum.
50 krónur!
Undraefni í allra hendur. Fæst í næstu verslun.
Halldór Jónsson hf. Dugguvogi 8-10, sími 686066