Morgunblaðið - 07.12.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐID, LAUGARDAGUR 7. DESEMBER1985
Bragí sýnir
Myndlist
Valtýr Pétursson
í Galleríinu íslensk list á
Vesturgötu 17 hefur Bragi Ás-
geirsson efnt til sýningar á nýj-
um og eldri verkum og gefið sýn-
ingu sinni heitið Konur á atómöld
og sitthvað fleira. Þetta er nokk-
uð umfangsmikil sýning i ekki
stærra húsnæði, og eru þarna
yfir fjórir tugir verka til sýnis.
Tæknin er blönduð, og mest
þó gert í olíulitum, ef ég hef rétt
séð, og eins og titill sýningarinn-
ar bendir til, er aðalþemað i þetta
skiptið konan, en konan hefur
um langan aldur verið viðfangs-
efni málara, og skiptir þá litlu
máli, í hvaða stíl menn hafa
unnið. Bragi hefur mikið stundað
teikningu í verkum sínum, allt
frá því hann kom fyrst fram sem
myndlistarmaður, og nú gefur
að líta, hvernig hann vinnur úr
þessari klassísku fyrirmynd á
atómöld. Konan er þarna skil-
greind í nokkuð mismunandi
myndgerð, og er skemmtilegt að
sjá, hvernig kunnáttusamur mál-
ari tekur á slíku verkefni. Það
er langt síðan Bragi varð full-
mótaður listamaður, sem stund-
um hefur gert vissar tilraunir til
að endurnýja myndlist sína og
notað til þess ýmsar aðferðir og
efnivið. Hann á það til að setja
saman ýmsa hluti, sem sjaldan
sjást í venjulegum málverkum
frá fyrri tíð, en ber oftar á góma
í nýrri verkum. Má þar nefna
spegla og dúkkur, svo að aðeins
sé minnst á sumt það, er finnst
í myndverkum Braga. Oft málar
hann svo yfir með einum sterk-
um lit, og þannig tekst honum
að ná vissum áhrifum, sem svo
eru tengd, til að mynda andlitum.
Teikning Braga er sterk og rík
lína, sem hann tileinkaði sér
strax á yngri árum. Litur hans
er í mörgum tilfellum samofinn
forminu, en á það til á stundum
að vera svolítið sterkari en góðu
hófi gegnir. Bestu verkin á þess-
ari sýningu Braga eru að mínu
viti tvö lítil verk, no. 6 og 7 —
Hafræna og Loftræna frá 1982,
og ef til vill hefur hann ekki gert
betur áður. Ég bendi einnig á
málverk eins og no. 24, Sjón-
varpsstjörnur, og munu margir
minnast þess, er Bragi málaði í
þetta verk fyrir framan sjón-
varpsskerminn fyrir ekki löngu
síðan.
Þetta er lífleg og hressileg sýn-
ing hjá Braga. Það er fjölbreytni
í þessum verkum, og óður hans
til konunnar fer ekki framhjá
neinum, er skoðar þessi verk.
Endurskin
minninganna
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Goðasteinn. 23. og 24. árg. 117
bls. Ritstj. Jón R. Hjálmarsson og
Þórður Tómasson. Skógum, 1985.
Goðasteinn er í tölu þeirra hér-
aðsrita sem fyrst komu fram á
sjónarsviðið. Vafalaust hefur hann
orðið fyrirmynd öðrum ritum af
sama tagi sem síðar hófu göngu
sfna. í fyrstunni kom Goðasteinn
út ársfjórðungslega eða svo, nú
annað hvert ár. Það er eðlilegt.
Fyrst var af nógu að taka. En efni
sem varðar átthaga, samið af
heimamönnum, er aldrei ótak-
markað. Reikna ég ritstjórunum
til árvekni og þrautseigju hversu
lengi þeim hefur tekist að halda
riti þessu gangandi.
Sjálfir hafa þeir jafnan skrifað
mest í Goðastein. Að þessu sinni
hefst ritið á löngum þætti eftir
Þórð Tómasson: Fræðaþulurinn í
Steinum. Er þáttur þessi byggður
á munnlegum heimildum að
nokkru leyti en einnig á sendibréf-
um frá 19. öld. »Fátækt og fróð-
leiksást einkenna framar öllu öðru
ævi Jóns í Steinum,* segir Þórður.
Jón bagaðist snemma á fæti. Hefur
sú bæklun ef til vill veitt honum
fleiri tómstundir en ella.
Til er margt sendibréfa frá 19.
öld. Oft eru þau svo persónuleg að
þekkkja verður forsendur til að
átta sig á hvað bréfritari var að
fara. En þá má líka lesa æðimargt
út úr tilskrifunum, bæði um
sendanda og viðtakanda, og eins
um almenn mál á ritunartíma.
Stundum dubbuðu menn bréf sín
í sparibúning málsins og settu
saman ljóðabréf — ellegar ortu
vísur eða bragi sem felldir voru inn
í bréfin. Sýnu örðugra getur reynst
að ráða í þess háttar málskrúð sem
margur tamdi sér þá í bundnu
máli. Allt hefur Þórður það á valdi
sínu. Hann veit hvernig fólk bjó
fyrr á tíð. Og einnig hvernig það
hugsaði og talaði.
Skemmtilegt er kvæðið Lýsing
Jóns Sigurðssonar sem Þórður
birtir hér með þætti sínum. Þar
fer saman hátíðlegt skáldamál og
nakið raunsæi sem hvort tveggja
þótti þá hæfa brag af sliku tagi
en kemur óneitanlega nokkuð
spánskt fyrir sjónir nú.
Slíkar mannlýsingar voru þá
settar saman af svipuðum hvötum
og menn taka ljósmyndir nú á
dögum: bæði til gamans og eins til
að geyma minningu.
Þórður Tómasson
Þá er í þessum Goðasteini fram-
hald þáttarins Skyggnst um bekki
í byggðasafni eftir safnvörðinn,'
Þórð Tómasson. Meðal annars
efnis vil ég sérstaklega nefna
Kynnisferð til Kanada eftir Jón R.
Hjálmarsson. Það er raunar meira
en venjuleg ferðasaga eins og fyr-
irsögnin gefur til kynna því Jón
fer þarna ofan I vestur-íslensk
fræði sem svo sannarlega eru þess
verð að þeim sé nokkur gaumur
gefinn.
Annað efni þessa Goðasteins er
ýmiss konar þjóðlegum fróðleik
helgað með heimahaga sem þunga-
miðju og verður ekki tíundað frek-
ar hér. Ifáum orðum sagt: fróðlegt
rit og vandað.