Morgunblaðið - 21.01.1986, Page 30

Morgunblaðið - 21.01.1986, Page 30
30 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR1986 Jón Asgeir Sigurðsson skrifar frá Bandaríkjunum Útiloka Bandaríkin sérfræði- nám íslenskra lækna? Bandaríkin eru eitt af þeim lönd- um sem talin eru bjóða einna besta framhaldsmenntun í ýmsum sér- greinum læknisfræðinnar. Þangað hefur talsverður hluti lækna út- skrifaðra úr læknadeild Háskóla fslands sótt sérfræðiþjálfun sína. , Þar stunda nú nær 40 íslenskir læknar nám í ýmsum sérgreinum. Nú hefur hins vegar verið alvarlega rætt um það, að Bandaríkjunum verði í eitt skipti fyrir öll lokað fyrir íslenskum læknum — og raunar öllum erlendum læknum. Þótt áhrif- anna mundi gæta að mjög takmörk- uðu leyti fyrst um sinn, yrðu afleið- ingamar þeim mun alvarlegri fyrir íslenska heilbrigðisþjónustu, þegar til lengri tíma er litið. Astæður þessarar válegu þróun- ar má relq'a til þess, að mjög margir Bandaríkjamenn hafa á síðustu árum sótt læknismenntun til ann- arra landa, og ennfremur til vax- andi áhuga bandarískra þingmanna að skera gjaldaliði á Qárlögum sem allra mest niður. Sérfræðinám í Banda- ríkjunum Langflestir íslenskir læknar afla sér sérfræðimenntunar erlendis. Maður sem hefur útskrifast úr læknadeild sest að erlendis tveimur til fjórum árum síðar og dvelur í nokkur ár við nám í þeirri sérgrein sem hann hefur kosið sér. Flestir snúa síðan heim til íslands aftur um það bil 35 ára gamlir og orðnir sérfræðingar. Þessi almenna sókn íslenskra lækna í framhaldsnám og sú fjöl- breytni sem námslönd og námsstað- ir bjóða upp á, hefur gert það að verkum, að við íslendingar eigum eitt best mannaða heilbrigðiskerfi í heimi. Fram á miðjan áttunda áratuginn töldu bandarísk stjómvöld sjálfsagt að hleypa læknum menntuðum er- lendis inn í landið, enda talin full þörf á fleiri læknum. En fyrir einum áratug tóku viðhorfin að breytast, menn voru famir að óttast offram- boð á læknum. John K. Iglehart skýrði þessa þróun mála í lækna- blaðinu „New England Joumal of Medicine" i september síðastliðnum og er meðal annars stuðst við þá grein hér. Á ámnum 1976 og 1977 breytti Bandaríkjaþing innflytj- endalöggjöfinni í þá vem, að erlend- um læknum var torveldað að heíja störf í landinu. Bandarískir læknar menntaðir erlendis Veigamesta breytingin sem orðið hefur í þessum efnum og það sem margir telja helstu ástæðuna fyrir áformum um að loka Bandaríkjun- um algjörlega fyrir erlendum lækn- um, er mjög mikil ásókn banda- rískra stúdenta í læknisnám erlend- is. Um þessar mundir em ríflega 19.000 bandarískir stúdentar við nám í læknisfræði við erlenda skóla, langflestir í Mexíkó eða ríkjum við Karíbahaf. Ástæða þess að bandarískir stúd- entar sækja til útlanda í læknisnám er sú, að aðgangur er takmarkaður að læknaskólum í Bandaríkjunum, gerðar em strangar kröfur um kunnáttu og ennfremur er náms- dvölin við marga læknaskóla í Mexíkó og við Karíbahaf mun ódýr- ari en í bandarískum skólum. Tæpur fimmti hluti lækna í sér- námi í Bandaríkjunum hefur erlend læknapróf. Að því er virðist sam- ræmist þetta þeirri staðreynd, að fímmti hluti allra starfandi lækna í Bandaríkjunum aflaði sér læknis- menntunar erlendis. En svo einfalt er málið ekki. í fyrsta lagi setjast ekki allir sem afla sér sérfræðimenntunar að í Bandaríkjunum, ekki em allir lækn- ar með sérfræðimenntun og fleira kemur til. En í öðm lagi hefur orðið gjörbreyting á samsetningu lækna- hópsins með erlend próf. I septemberlok á síðasta ári störf- uðu alls um 90.000 manns með menntun frá útlendum læknaskól- um við iækningar í Bandaríkjunum. Þar af era rúmlega 25.000 Banda- ríkjamenn með erlend læknispróf, en hinir em útlendingar. En nú er svo komið, að meirihluti lækna með erlend próf, sem sækja í sémám í Bandaríkjunum, em bandarískir þegnar. Af rúmlega 13.000 lækn- um með erlend próf, sem stunda sérfræðinám í Bandaríkjunum, era nær 7.400 Bandaríkjamenn. í árslok 1984 komst upp um víð- tækt svindl - 165 bandarískir námsmenn höfðu keypt sér fölsuð skilríki um læknispróf frá skólum í Dóminíkanska lýðveldinu. Stjóm- völd þar handtóku 15 menn og afhentu bandarískum stjómvöldum upplýsingar um 2000 Bandaríkja- menn sem vom gmnaðir um að hafa nælt sér í skilríki af þessu tagi. í kjölfar þessa máls endumýj- uðu starfsmenn fulltrúadeildar Bandarílqaþings mat á læknaskól- um í Mexíkó, við Karíbahaf og í Evrópu. Niðurstaðan var sú, að bandarískir læknanemar fái nú mun slælegri læknismenntun erlendis, en fyrir fímm ámm. Strangari kröfur um hæfni lækna með erlend próf Fram til þessa hafa talsmenn bandarískra læknafélaga og lækna- skóla talið ógerlegt að fela banda- rískri stofnun að meta og sam- þykkja læknaskóla í öðmm löndum. Samt sem áður er það viðurkennt að veiting læknisleyfa í Bandarílq'- unum, einkum og s'erílagi til lækna með próf frá skólum við Karíbahaf, getur ekki einvörðungu miðast við framvísun skírteina og meðmæla- bréfa. Læknar útskrifaðir utan Banda- ríkjanna þurfa að gangast undir nokkurskonar læknisfræðipróf, til þess að eiga möguleika á að sækja Peningamarkaðurinn L GENGIS- SKRANING Nr. 12 - 20. janúar 1986 Kr. Kr. Toll- Ein.Kl. 09.15 Kaup Sala gengi Dollari 42,550 42,610 42,120 Stpund 60,783 60,868 60,221 Kan.dollari 30,340 30,425 30,129 Dönskkr. 4,7030 4,7096 4,6983 Norskkr. 5,5844 5,6001 5,5549 Sænskkr. 5,5614 5,5770 5,5458 Fi.mark 7,7952 7,8172 7,7662 Fr.franki 5,6109 5,6267 5,5816 Belg.franki 0,8427 0,8451 0,8383 Sv.franki 20,2957 20,3530 20,2939 Holl.gyllini 15,2788 15,3219 15,1893 V-þ. mark 17,2093 17,2336 17,1150 ítlira 0,02526 0,02533 0,02507 Austurr. sch. 2,4473 2,4542 2,4347 Port. escudo 0,2685 0,2692 0,2674 Sp. peseti 0,2754 0,2762 0,2734 Jap.yen 0,20979 0,21038 0,20948 Irsktpund 52,571 52,719 52,366 SDR (Sérst. 46,4145 46,5457 46,2694 INNLÁNSVEXTIR: Sparisjóðsbækur.................. 22,00% Sparisjóðsreikningar meó 3ja mánaða uppsögn Alþýðubankinn.............. 25,00% Búnaðarbankinn............. 25,00% Iðnaðarbankinn............. 23,00% Landsbankinn............... 23,00% Samvinnubankinn............ 25,00% Sparisjóðir................ 25,00% Útvegsbankinn.............. 23,00% Verzlunarbankinn............ 25,00% með 6 mánaða uppsögn Alþýðubankinn.............. 30,00% Búnaðarbankinn............. 28,00% Iðnaðarbankinn............. 26,50% Samvinnubankinn............ 30,00% Sparísjóðir................ 28,00% Útvegsbankinn............... 29,00% Verzlunarbankinn.............31,00% með 12 mánaða uppsögn Alþýðubankinn....... 32,00% Landsbankinn.................31,00% Útvegsbankinn............... 33,00% innlánsskírteini Alþýðubankinn............... 28,00% Sparisjóðir_^...„.,iW.r-.a..Jil...^jStM%. Verðtryggðir reikningar miðað við lánskjaravísKölu með 3ja mánaða uppsögn Alþýðubankinn................ 1,50% Búnaðarbankinn....... ........ 1,00% Iðnaðarbankinn................ 1,00% Landsbankinn.................. 1,00% Samvinnubankinn........ .... 1,00% Sparisjóðir................... 1,00% Útvegsbankinn................. 1,00% Verzlunarbankinn..... ........ 2,00% með 6 mánaða uppsögn Alþýðubankinn................. 3,50% Búnaðarbankinn................ 3,50% Iðnaðarbankinn................ 3,00% Landsbankinn........ ......... 3,50% Samvinnubankinn............... 3,00% Sparisjóðir................... 3,00% Útvegsbankinn................. 3,00% Verzlunarbankinn...... ....... 3,50% með 18 mánaða uppsögn: Útvegsbankinn................. 7,00% Ávísana- og hlaupareikningar: Alþýðubankinn - ávísanareikningar......... 17,00% - hlaupareikningar.......... 10,00% Búnaðarbankinn................ 8,00% Iðnaðarbankinn....... ........ 8,00% Landsbankinn................. 10,00% Samvinnubankinn....... ... 10,00% Sparisjóðir.................. 10,00% Útvegsbankinn................. 8,00% Verziunarbankinn............ 10,00% Stjömureikningar: I, II, III Alþýðubankinn................. 9,00% Safniári - heimilisián - IB4án - pkislán með 3ja til 5 mánaða bindingu Iðnaðarbankinn............... 23,00% Landsbankinn................. 23,00% Sparisjóðir.................. 25,00% Samvinnubankinn.............. 23,00% Útvegsbankinn................ 23,00% Verzlunarbankinn............. 25,00% 6 mánaða bindingu eða lengur Iðnaðarbankinn............... 26,00% Landsbankinn................. 23,00% Sparisjóðir.................. 28,00% Útvegsbankinn................ 29,00% Innlendir gjaldeyrisreikningar: Bandarlkjadollar Alþýðubankinn................. 8,00% Búnaðarbankinn................ 7,50% Iðnaðarbankinn....... ...... 7,00% Landsbankinn........ ......... 7,50% Samvinnubankinn............... 7,50% Sparisjóðir................... 8,00% Útvegsbankinn................. 7,50% Verzlunarbankinn.............. 7,60% Steriingspund Alþýðubankinn............... 11,50% Búnaðarbankinn............. 11,00% Iðnaðarbankinn.............. 11,00% Landsbankinn................ 11,50% Samvinnubankinn..............11,50% Sparisjóðir................. 11,50% Útvegsbankinn.............. 11,00% Verzlunarbankinn............ 11,50% Vestur-þýsk mörk Alþýðubankinn................ 4,50% Búnaðarbankinn.............. 4,25% Iðnaðarbankinn..... ...... 4,00% Landsbankinn....... ...... 4,50% Samvinnubankinn...... ...... 4,50% Sparisjóðir.................. 4,50% Útvegsbankinn............... 4,50% Verzlunarbankinn..... ....... 5,00% Danskarkrónur Alþýðubankinn................ 9,50% Búnaðarbankinn.............. 8,00% Iðnaðarbankinn..... ...... 8,00% Landsbankinn....... ...... 9,00% Samvinnubankinn...... ...... 9,00% Sparisjóðir.................. 9,00% Útvegsbankinn............... 9,00% Verzlunarbankinn............ 10,00% ÚTLÁN S VEXTIR: Almennir víxlar, forvextir: Landsbankinn............... 30,00% Útvegsbankinn............... 30,00% Búnaðarbankinn............. 30,00% Iðnaðarbankinn............. 30,00% Verzlunarbankinn............ 30,00% Samvinnubankinn............. 30,00% Alþýðubankinn............... 30,00% Sparisjóðir................. 30,00% Viðskiptavixlar Landsbankinn................ 32,50% Búnaðarbankinn............. 34,00% Sparisjóðir................. 34,00% Yfirdráttarián af hlaupareikningum: Landsbankinn.................31,50% Útvegsbankinn............... 31,50% Búnaðarbankinn.......;....31,50% Iðnaðarbankinn.............. 31,50% Verzlunarbankinn............ 31,50% Samvinnubankinn............. 31,50% Alþýðubankinn............... 31,50% Sparisjóðir................. 31,50% Endurseljanleg lán fyririnnlendanmarkað.............. 28,50% láníSDRvegnaútfl.framl............. 9,50% Bandaríkjadollar............. 9,50% Sterlingspund............... 13,00% Vestur-þýsk mörk............. 8,25% Skuldabréf, almenn: Landsbankinn........ ........ 32,00% Útvegsbankinn................ 32,00% Búnaðarbankinn............... 32,00% Iðnaðarbankinn............... 32,00% Verzlunarbankinn.............. 32,0% Samvinnubankinn.............. 32,00% Alþýðubankinn................ 32,00% Sparisjóðir.................. 32,00% Viðskiptaskuldabréf: Landsbankinn................. 33,50% Búnaðarbankinn....... ....... 35,00% Sparisjóðirnir...........:... 35,00% Verðtiyggð lán miðað við lánskjaravíshölu í allt að 2 ár......................... 4% Ienguren2ár............................ 5% Vanskilavextir........................ 45% Óverðtryggð skuldabréf útgefin fyrir 11.08. '84 .......... 32,00% Lífeyrissjóðslán: Lífeyrissjóður starfsmanna rfkis- ins: Lánsupphæð er nú 400 þúsund krón- ur og er lánið vísitölubundið með lánskjaravísitölu, en ársvextir eru 5%. Lánstími er allt að 25 ár, en getur verið skemmri, óski lántakandi þess, og eins ef eign sú, sem veð er í er lítilfjörleg, þá getur sjóðurinn stytt lánstímann. Greiðandi sjóðsfélagar geta sótt um lán úr lífeyrissjóðnum ef þeir hafa greitt iðgjöld til sjóðsins í tvö ár, miðað við fullt starf. Biðtími eftir láni er sex mánuðir frá því umsókn berst sjóðnum. Lffeyrissjóður verzlunarmanna: Lánsupphæð er nú, eftir 3ja ára aðild að lífeyrissjóðnum, 216.000 krónur, en fyrir hvern ársfjórðung umfram 3 ár bætast við lánið 18.000 krónur, unz sjóðsfélagi hefur náð 5 ára aðild að sjóðnum. Á tímabilinu frá 5 til 10 ára sjóðsaðild bætast við höfuðstól leyfilegar lánsupphæðar 9.000 krón- ur á hverjum ársfjórðungi, en eftir 10 ára sjóðsaðild er lánsupphæðin orðin 540.000 krónur. Eftir 10 ára aðild bætast við 4.500 krónur fyrir hvern ársfjórðung sem líður. Því er í raun ekkert hámarkslán í sjóðnum. Höfuðstóll lánsins er tryggöur með lánskjaravísitölu, en lánsupp- hæðin ber nú 5% ársvexti. Láns- tíminn er 10 til 32 ár að vali lántak- anda. Þá lánar sjóðurinn meö skilyrðum sérstök lán til þeirra, sem eru eignast sína fyrstu fasteign og hafa greitt til sjóðsins samfellt í 5 ár, kr. 590.000 til 37 ára. Lánskjaravfsftala fyrir janúar 1986 er 1364 stig en var fyrir desem- ber 1985 1337 stig. Hækkun milli mánaðanna er 2,01%. Miðað er við vísitöluna 100 íjúní 1979. Byggingavísitala fyrir janúar til mars 1986 er 250 stig og er þá miöað við 100íjanúar 1983. Handhafaskuldabréf í fasteigna- viðskiptum. Algengustu ársvextir eru nú 18-20%. Sérboð Óbundiðfé Landsbanki, Kiörbók: 1) ................... ?-36,0 Útvegsbanki, Abót: .................. Búnaðarb.,Sparib:1) ....................... ?-36,0 Verzlunarb., Kaskóreikn: ............... 22-31,0 Samvinnub., Hávaxtareikn: ................ 22-37,0 Alþýðub., Sérvaxtabók: ................... 27-33,0 Sparisjóðir.Trompreikn: ............. Iðnaðarbankinn: 2) .................. Bundiðfé: Búnaðarb.,18mán.reikn: .............. 1) Vaxtaleiðrétting (úttektargjald) er 1,7% hjá Landsbanka og Búnaðarbanka. 2) Tvær úttektir heimilaðar á hverju sex mánaða tímabili án, þes að vextir lækki. Nafnvextirm.v. óverðtr. verðtr. Höfuðstóls- Verðtrygg. færslurvaxta kjör kjör tfmabil vaxtaáéri ?-36,0 1,0 3mán. 2 22-36,1 1,0 1 mán. 1 ?-36,0 1,0 3mán. 1 22-31,0 3,5 3mán. 4 22-37,0 1-3,5 3mán. 1 27-33,0 4 32,0 3,0 1 mán. 2 26,5 3,5 1 mán. 2 39,0 3,5 6mán. 2

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.