Morgunblaðið - 01.02.1986, Blaðsíða 12
12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR1. FEBRÚAR1986
Heldur fast skotið í kvik-
syndi sinnuleysisins
- eftirSigurð T.
Garðarsson
Umræður og skrif um atvinnu-
leysi á Suðumesjum, sem greinar-
stúfur minn í Morgunblaðinu 16.
janúar síðastliðinn hefur komið af
stað, er hvað mig snertir komið
langt út fyrir tilefnið. En nýr flötur
er kominn upp í málinu og eiga
blaðamenn Tímans og DV auk
Karls Steinars Guðnasonar stærsta
heiðurinn af að færa þá hártogun
á greininni jafn rækilega og raun
ber vitni inn í umræðuna. Hins
vegar er efni greinar minnar í
mörgu órætt og því ástæða til að
ítreka nokkur atriði þar um.
Leti — f iskvinnslu-
fólk — Suðumes
í grein minni má finna öll þrjú
ofangreind orð, en hvergi í því
samhengi sem blaðaskrifín hafa
snúist um. Ég skaut fast og greini-
lega óvarlega, því ég hef sært
margt fólk sem er mér kært, en
ef það les betur þá má sjá að hluti
af umfjöllun minni snýst annars
vegar um fískvinnslufólk og þá,
sem fá tekjutryggingu (atvinnu-
leysisbætur) vegna þess að vinna
liggur niðri í stuttan tíma og hins
vegar þá, sem eru á atvinnuleysis-
bótum en ekki fást til að vinna í
lengri eða skemmri tíma í vissum
atvinnugreinum eins og t.d. sjávar-
útvegi, og komast upp með það
átölulaust að því er virðist. „Heið-
virt vinnandi fólk hjá fisk-
vinnslufyrirtækjum og þeir sem
af eðlilegum ástæðum lenda milli
vita í atvinnumálum sínum liggja
undir ámæli á meðan þetta
ástand varir,“ eru mín síðustu orð
í greininni umræddu, en mér virðist
sem margir hafi ekki lesið þessa
málsgrein.
Ég er persónulega kunnugur
flestu því fólki er mótmælt hefur
skrifum mínum og þekki það af
öðru og betra en leti til vinnu. Ég
er afar leiður yfír þeim misskilningi
sem þama hefur orðið og vil þakka
þeim fyrir ábendingamar. Mér er
ekki aðeins skylt heldur og ljúft að
taka tilmælum Emu Gunnarsdótt-
ur, húsmóður og fískvinnslukonu í
Keflavík, og biðja hana og aðra er
ég kann að hafa sært að ósekju
afsökunar.
Fréttir I fjölmiðlum
Vegur og virðing starfa í sjávar-
útvegi fer þverrandi. Hvort sem það
er atvinnurekendum eða verkalýðs-
rekendum, alþingismönnum eða
embættismönnum, að kenna, þá líð-
ur það fólk sem við greinina starfar
fyrir. Uppákomur eins og blaða-
menn Tímans og DV, Karl Steinar,
og nú síðast Víkurfréttir í Keflavík,
reyna að koma á, með því að tína
út orð í blaðagrein og raða síðan
saman og krydda að eigin geðþótta
verður ekki til að laga ástandið. Ég
vil eins og Karl Steinar að sem
flestir lesi umræddan greinarstúf
minn og dragi sínar ályktanir sjálf-
ir. í ljósi þess bað ég ritstjóra Tím-
ans og DV að birta greinina í blöð-
um sínum þar eð fréttaflutningur
þeirra hallaði mjög réttu máli. Ekki
varð mér kápan úr því klæðinu.
Upphaf þess að ég skrifa hinn
umdeilda greinarstúf var frétt í
Morgunblaðinu, þar sem haft er
eftir formanni VSFK að aldrei hafí
verið jafn margir atvinnulausir frá
því hann byrjaðj að sinna verkalýðs-
málum. í lok fréttarinnar er gefíð
í skyn að ástandið muni ekkert
lagast þó vertíð byrji. Flest það fólk
er starfar við sjávarútvegsstörf og
skráð var atvinnulaust um jól og
áramót gengur í sín fyrri störf nú
á vertíð. Það hefur tekjutryggingu
frá atvinnuleysistryggingasjóði er
vinna þess liggur niðri. Ef ekki
fækkar á atvinnuleysiskrá í byrjun
vertíðar eru einhveijir aðrir á skrá
en vinnufúst fískverkunarfólk. Ein-
hliða umræða um viðvarandi at-
vinnuleysi og tenging þess við sjáv-
arútvegsstörf eins og fréttin gerir
er óviðunandi. Ég nefni sumar-
vinnukonur á Keflavíkurflugvelli til
sögunnar. Marga fleiri mætti tina
til sem koma frá öðrum atvinnu-
greinum en sjávarútvegi. Þeir vilja
einnig ganga til sinna fyrri starfa,
er þau bjóðast. Ef atvinnuleysis-
tryggingasjóði er ætlað að tryggja
fólki lágmarkstekjur á slíkum tíma-
bilum, þá er rangt að kalla sjóðinn
atvinnuleysistryggingasjóð. Engum
dettur í hug að segja kennara at-
vinnulausa yfír sumartímann. Ef
hins vegar er ætlast til að fólk, sem
skráir sig atvinnulaust taki þau
störf er bjóðast á atvinnuleysistíma
sínum, og það kemur sér hjá þeim
störfum, þá er allt annað upp á
teningnum.
Útafspörk
Karl Steinar Guðnason tók að sér
markvörslu en sparkaði boltanum
út fyrir völlinn eftir fyrsta mark-
skot. Þar vill hann leika.
Fréttir um atvinnuleysi eru al-
vörumál. Karl Steinar getur ekkert
svarið af sér ábyrgð á því frekar
Sigurður T. Garðarsson
„Karl Steinar Guöna-
son tók að sér mark-
vörslu en sparkaði bolt-
anum út fyrir völlinn
eftir fyrsta markskot.
Þar vill hann leika.“
en ég. Karl Steinar getur ekki held-
ur svarið af sér ábyrgð á því smán-
arkaupi og minnstu réttindum sem
um getur, eins og hann sjálfur
segir, því hann er ekki aðeins öðru
megin við samningaborðið í öllum
kjarasamningum verkafólks heldur
einnig einn af þeim á Alþingi er
setja þau skilyrði í sjávarútvegin-
um, sem hafa komið honum á helj-
arþröm. Karl Steinar getur síst af
fyrirmönnum þessa héraðs afsakað
atvinnuleysið með upphrópunum
um gjaldþrot fyrirtækja og sölu
fískiskipa af svæðinu, því á síðasta
ári gekk hann manna lengst í því
að bjóða upp fískiskip míns fyrir-
tækis.
Hvað viðkemur skoðunum Karls
Steinars á persónu minni og fyrir-
tækinu sem ég starfa við, þá eru
þær algjört aukaatriði í þeirri
umræðu er ég hóf. Túlkun hans á
skoðunum mínum og orðum eru líka
aukaatriði og óviðeigandi.
Fréttamennska um hvar og hve-
nær ég auglýsi eftir starfsfólki eða
hveijum ég sýndi greinarstúfínn
áður en hann birtist er enn eitt
útafsparkið. Hann minnist ekki á
stuttan fund er ég átti með ágætu
starfsfólki hans eða hvað var sagt
þar. Þátttaka mín í prófkjöri hjá
Sjálfstæðisflokknum í Keflavík
vegna bæjarstjómarkosninga er
kannski það eina af fréttamennsku
Karls, sem með réttu mætti draga
inn í umræðumar, því atvinnuleysið
í bæjarfélaginu verður örugglega í
brennidepli næstu vikurog mánuði.
Löglegt en siðlaust
Á meðan formaður Verkalýðs-
og sjómannafélags Keflavíkur og
nágrennis er þingmaður mun hvíla
yfír félaginu skuggi pólitískrar
misnotkunar og á meðan hann er
fulltrúi Alþýðuflokksins munu sög-
umar hennar Gróu á Leiti draga
Alþýðuflokkinn inn í málin. Vonandi
er Karl Steinar öðmvísi en aðrir
þingmenn, en rómurinn um póli-
tíska misnotkun þingmanna á að-
stöðu sinni og opinberum fjármun-
um er mjög hávær þessa dagana
og nægir að benda á Hafskip/
Utvegsbanka, Kolbeinsey/ Fisk-
veiðasjóð og Þróunarfélag/flokks-
formenn. Hver dregur dám af sínum
sessunaut, segir máltækið. Lands-
menn horfa allir upp á þetta sið-
leysi, sem væntanlega er löglegt.
Klækir virðast vera lenska en ekki
undantekning á þeim bæ.
Ég nefni það misnotkun, þegar
stéttarfélag greiðir ekki atvinnu-
leysisbætur til annarra en skráðra
félaga og tekur síðan skatt í formi
félagsgjalda af félögum sínum í
neyð atvinnuleysis. Stéttarfélaginu
er hagur af að sem flestir skrái sig
atvinnulausa, burt séð frá hvort
atvinnu er að fá eða ekki. Með því
að atvinnurekendur ráði til sín fólk
utan héraðs fær verkalýðsfélagið
ekki aðeins félagsgjöld af þeim er
koma til vinnu á svæðinu heldur
einnig þeim er skrá sig atvinnulausa
og búa í héraðinu. Eins er það jafn
Ijóst og hver vill sjá, að atvinnuleys-
isbætur eru ekki annað en ein teg-
und lífeyrissjóðsgreiðslu. Sú
ástundun að taka lífeyrissjoðsgjöld
af atvinnuleysisbótum er leikur sem
aðeins þjónar lögmáli Parkinsons.
Þetta er eflaust allt löglegt, en
siðlaust.
Fyrirtæki sem hefur á launaskrá
50—500 manns er á íslenskan
mælikvarða stórt fyrirtæki. Ef allir
sverja af sér stjóm þess er viðbúið
að illa fari. Hinn almenni launþegi,
sem aðeins hefur úr að velja illa
launuð störf við sjávarsíðuna, í
iðnaði eða þjónustugreinum og svo
stjómlausar atvinnuleysisbætur,
velur eðlilega það sem honum hent-
ar best. Vegna samningsbundins
atvinnuleysis og með samkomulagi
aðila vinnumarkaðarins og hins
opinbera er svo heil stétt manna,
eins og fískvinnslufólk, sent til að
sækja tekjutryggingu sína, er vinna
liggur niðri, til sama stjómlausa
fyrirtækisins. Það er ef til vill lög-
legt en engu að síður siðlaust að
kalla ástandið viðvarandi atvinnu-
leysi.
Atvinnurekendur eru ekki öðru-
vísi en annað fólk í hegðun og sið-
um. Ef þeir lenda í framleiðslu-
stöðvun vegna hráefnisskorts eða
rekstrarerfíðleika gera þeir eðlilega
það, sem þeir telja fyrirtækinu fyrir
bestu í stöðunni hverju sinni. Það
má vera að stundum þyki það sið-
laust, en löglegt eigi að síður.
Leikið utan vallar
Menn fara jafnan betur með eigið
aflafé, en annarra. Fjármuna trygg-
inganets okkar er ekki aflað á
skráningarstöðum atvinnuleysis-
bóta, eða á skrifstofum stéttarfé-
laga. Þeirra er þeim mun síður aflað
hjá þeim er ganga um atvinnulaus-
ir. Það er auðvelt fyrir fjárhirðingja
af Alþingi að slá sig til riddara með
fjármunum almennings og segja þá
sjúka af aldamótahroka og mann-
fyrirlitningu sem reyna af veikum
mætti að sinna peningaþörf sam-
hjálparinnar, í þjóðfélaginu. Opin-
ber fjárhirðingi kallar úlfur, úlfur
til að draga athygli að sjálfum sér.
Hugsar ekki um hvert féð fer og
hluti þess lendir I kviksyndi sinnu-
leysis hans.
Höfundur er framk vœmdastjóri
hjá Vogumhf.
Signý
áfram
hjá LA?
Akurevri, 30. janúar.
SIGNYJU Pálsdóttur hefur
verið boðið starf leikhússtjóra
Leikfélags Akureyrar í eitt ár
til viðbótar en samningur henn-
ar við LA rennur út fljótlega.
Signý hefur látið i ljós að hún
hyggist ekki gegna starfínu áfram
en hún hefur nú verið leikhússtjóri
LA í 4 ár. Hefur tvívegis verið
ráðin til tveggja ára í senn.
Að sögn Theódórs Júlíussonar,
leikara, formanns leikhúsráðs, var
það samþykkt einróma í ráðinu að
fara þess á leit við Signýju að hún
starfaði eitt ár til viðbótar. Hún
hefur fengið viku frest til að gefa
svar.
Kynningartónleikar
20 sönglögeftir Gylfa Þ. Gíslason
Flutningur — Garðar Cortes
Undirleikur — Ólafur Vignir
Albertsson
Útsetning — Jón Þórarinsson
í tilefni af útgáfu Almenna bókafélagsins á 20 sönglögum eftir Gylfa
Þ. Gíslason í útsetningu Jóns Þórarinssonar, gengst félagið fyrir
kynningartónleikum í Norræna húsinu sunnudaginn 2. febrúar kl.
20.30.
Aðgöngumiðar að tónleikunum verða seidir við innganginn.
Almenna Bókafélagið
Dalvík:
Unnið allan sólar-
hringinn í rækiunni
Dalvík, 30. janúar.
FRÁ ÁRAMÓTUM hefur rækjuveiði Dalvíkurbáta verið góð. Hafa
borist á land rúmlega 190 tonn af mjög góðri rælqu. Því hefur verið
unnið nær sleitulaust á þrem vöktum allan sólarhringinn í rækjuverk-
smiðju Söltunarfélags Dalvíkur. Bæði verð og markaður fyrir unna
rækju er góður og má segja að rækjan fari beint i frystigáma eftir
að hún hefur verið unnin og er hún flutt þannig á markað erlendis.
Mest af þessum afla kemur af selji 4.-6. febrúar. Einn netabátur
Dalborginni og Blikanum en í
morgun var landað úr Dalborgu um
35 tonnum og 15 tonnum úr Blika.
Þá var og landað í dag úr togaran-
um Baldri um 30 tonnum af þorski,
en hann var að koma úr sinni fyrstu
veiðiferð á þessu ári. Utivist hans
var skemmri en til stóð vegna ótíð-
arinnar sem gerði í byijun vikunnar.
í síðustu viku kom Björgin til lönd-
unar með 90 tonn eftir sjö daga
veiðiferð. Aflinn var aðallega þorsk-
ur sem fékkst á miðunum fyrir
vestan. Björgúlfur er á leið í sigl-
ingu til Þýskalands með 150—160
tonn af karfa og er áætlað að hann
hefur hafið veiði, Sæljón, og hefur
hann farið í þijár veiðiferðir og
afli verið 3—5 tonn í veiðiferð.
Fleiri netabátar munu hefja veiðar
strax og veður lægir.
Um þessar mundir eru útgerðar-
menn hér að taka ákvarðanir um
val á aflamarki eða sóknarmarki,
en frestur til að tilkynna stjóm-
völdum þá ákvörðun rennur út þann
1. febrúar næstkomandi. Liggur í
loftinu að fleiri munu velja sóknar-
markið að þessu sinni en í fyrra
var aðeins Dalborg með sóknar-
mark.
Fréttaritarar