Morgunblaðið - 30.05.1986, Qupperneq 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. MAÍ1986
fclk í
fréttum
Belafonte
stundar
hestamennsku
Nathaniel Hawthorne (1804-1864) er þekktur
bandarískur rithöfundur. Saga hans um aft-
urgöngu í lestrarsal Athenaeum-bókasafns-
ins í Boston (t.v.) þykir sórstœö vegna þess
hve látlaus frásögn Hawthornes er.
Edgar Allan Poe (1809-1849) var meistari
draugasagna meö hryllingsfvafi. Hann var
góður vinur Nathaniels Hawthorne og er
ekki ólfklegt að hann hafi heyrt söguna um
sr. Harris af hans eigin vörum.
Shari
Shari Belafonte, dóttir hins
fræga Harry Belafonte, hefur
verið í kvikmyndabransanum í fimm
ár og þótt standa sig vel. Þótt
foreldrar hennar hafí skilið þegar
Shari var aðeins tveggja ára gömul,
hafa hún, þijár systur hennar og
bróðir alltaíf haft sterk tengsl við
foður sinn. Sjálf lifir Shari í ham-
ingjusömu hjónabandi og stundar
hestamennsku af miklum áhuga.
Sérkennileg draugasaga
Aður en Nathaniel Hawthome
(1804-1864) skrifaði hina
frægu skáldsögu sína The scarlet
letter (Skarlatsrauði stafurinn)
vann hann sem skrifstofumaður á
Chaplin-systur leika
saman í kvikmynd
Josephine Chaplin og yngri
systir hennar, Anna, myndu
áreiðanlega gleðja föður sinn,
hinn goðsagnakennda Charlie
Chaplin, ef hann gæti fylgst
með þeim núna. Þær eru báðar
leikkonur og léku saman fyrir
skömmu í kvikmyndinni „Til-
viljun" (Coincidence). Sam-
vinna þeirra virðist hafa borið
góðan árangur því i ráði er
að gera fleiri kvikmyndir með
þeim systrum.
tollskrifstofunni í Boston. Á árun-
um frá um 1830-40 fór hann á
hverjum degi á Athenaeum-bóka-
safnið í Boston til að fást við skrift-
ir í nokkra klukkutíma. Einn fasta-
gesta þar var gamall prestur, séra
Harris að nafni, sem árum saman
hafði setið þar í sæti „sínu" við
eldinn og lesið dagblaðið Boston
Post.
Hawthome hafði aldrei rætt neitt
við hann þar sem samræður voru
stranglega bannaðar í lestrarsaln-
um, en sr. Harris var í huga hans
orðinn sem eitt af húsgögnunum.
Rithöfundurinn varð því harla undr-
andi er einn kunningja hans sagði
honum að sr. Harris hefði andast
fyrir nokkm. Og undrun hans varð
enn meiri daginn eftir þegar hann
sá gamla manninn sitja á sínum
vanalega stað og lesa blaðið sitt.
Og vikum saman hélt Hawthome
áfram að sjá séra Harris á sínum
stað rétt eins og gamli maðurinn
væri þar lifandi kominn.
Eitt af því sem leitaði á hug
Hawthome í þessu sambandi var
sú staðreynd að margir aðrir sem
komu reglulega á safnið höfðu verið
kunnugir sr. Harris, þó Hawthome
hefði aldrei kynnst honum. Hvers
vegna sáu þeir hann ekki líka? Eða
sáu þeir hann einnig en vom eins
og hann sjálfur, sem ekki kunni við
að gera návist gamla mannsins að
umræðuefni? Annað sem olli Haw-
thome heilabrotum í þessu sam-
bandi var innri mótstaða hans sjálfs
gagnvart því að snerta við þessari
skynviliu sinni, eða t.d. að þrífa
dagblaðið úr höndum aftur-
göngunnar. „Ef til vill kærði ég
mig innst inni ekki um að skemma
þessa ofsjón mína og eyðileggja
þannig góða draugasögu, en þetta
er þó sjálfsagt allt hægt að útskýra
á hversdagslegan hátt," skrifar
Hawthome.
Að nokkmm tíma liðnum tók
Hawthome eftir því að sr. Harris
var farinn að gefa honum auga eins
og hann ætlaðist til að hann gæfi
sig á tal við sig. „En ef ætlun hans
hefur verið að fá mig til málskrafs
hefur dómgreind hans verið orðin
álíka siöpp og gerist hjá hinu spírit-
íska bræðralagi okkar tíma - basði
var að samræður vom stranglega
bannaðar í lesstofunni og svo hefði
ég áreiðanlega vakið mikla undmn
meðal hinna virðulegu lærdóms-
manna sem þama vom staddir með
því að ávarpa hann. Og hefði ég líka
ekki gert mig að algeru fífli með
því að standa þama á miðju gólfinu
í hrókasamræðum við auðan stól-
inn? Þar að auki hafði ég aldrei
verið kynntur fyrir sr. Harris ...“
Þegar nokkrir mánuðir vom liðn-
ir tók Hawthome einn daginn eftir
því að sr. Harris var ekki í stól sín-
um á safninu, og sá hann aldrei
upp frá því.
Mörgum fínnst þessi saga Haw-
thomes trúverðug en aðrir benda á
að hann hafi haft auðugt ímyndun-
arafl og skrifað margar sögur með
dulrænu ívafi. Hawthome var góður
vinur skáldanna Edgars Allan Poe
og Hermans Melville sem báðir
notuðu draugagang sem efnivið í
skáldverkum sínum. Reyndar virð-
ast draugar hafa verið vinsælir í
heimi skáldsögunnar á þessum
tíma, t.d. notaði Dickens oft drauga
og dulúð til að magna spennu í
skáldsögum sínum.
Afturganga Marleys birtist Scrooge í Jólasálmi Dickens. Draugurinn
þessí var dæmdur til að reika um á jörðu sökum þess hversu illa
hann hafði farið með líf sitt, og varar hann Scrooge við að hann
verði einnig fordæmdur ef hann bœti sig ekki.