Morgunblaðið - 24.10.1986, Blaðsíða 44

■ .tyORGUNBLAÐIP, FÖSTUDAGUR 24. QK,TÓBpB ,1,986
^ViS eruro þjáll-uo í (?'*/■ £> yctr* ckkí
jA<jm OÍ5 öárso±iK-a. í kaffítimunum."
í'

... að tala ekki
lengi í símann þeg-
ar þið eruð tvö ein
TM Reg. U.S. Pat. Oft.—all rights reserved
© 1986 Los Angeles Times Syndicate
Haldið kjaftí. Við vorum
á undan!
Enn um Helgarpóstinn
Velvakandi góður.
Ritstjórar Helgarpóstsins birtu í
dálkum þínum síðastliðinn fðstudag
Hugleiðingu um Helgarpóstinn,
sem reyndar er svar við skamma-
bréft um HP er áður hafði birst í
dálkum þínum. Hér vil ég gjama
fá að leggja orð í belg.
Ég vil bytja á að taka fram að
HP þykir mér hálfgerður óþverra-
snepill og er þar sammála fyrsta
bréfritara. Ritstjóramir eru að von-
um ekki sama sinnis og tíunda í
mörgum orðum að þeir hafí leit að
sannleikanum að leiðarljósi í öllum
sínum skrifum, þar starfí margir
af bestu blaðamönnum landsins og
blaðið taki hlutverk sitt alvarlegar
en aðrir fjölmiðlar, og síðast en
ekki síst fjalli HP um málefni, fyrir-
tæki o.s.frv., en ekki einstaklinga.
Allt annað sem er sagt um HP sé
ósatt, enda treysti bréfritari sér
ekki til að nefna nein dæmi máli
sínu til rökstuðnings. Já, ekki þjáir
þá lítillætið, ritstjórana.
Sú saga er sögð um stjómmála-
mann er heldur þótti óvandur að
meðulum, að hann hafi lagt fyrir
áróðursmenn sína að birta rætna
og mannorðsspillandi slúðursögu
um andstæðing sinn. Þéir bentu
honum á að sagan sú væri augljós-
lega login, en hann svaraði að
bragði: „Látum helvítið bara þræta
fyrir." Það er nefnilega svo, að
þegar HP-sögur fara á kreik er
heiðarlegu fólki oftast sá kostur
bestur að hreyfa ekki andmælum,
því rógburðarpúkinn fítnar jafnt á
öllu umtali. Ég ætla þess vegna að
nefna hér lítið dæmi úr sorptunnu
HP sem engan getur skaðað en
gengur þvert á allar yfírlýsingar
ritstjóranna. Málið varðar mig sjálf-
an og þyki einhveijum það lítilfjör-
legt er efninu um að kenna.
Einhvem tíma í sumar var slegið
upp á forsíðu HP^rein um hveijir
væm ættlerar á Islandi og fylgdi
opnugrein með myndum inní blað-
inu. Ættleri merkir samkvæmt
orðabók Menningarsjóðs „sá sem
hefur úrkynjast, úrættast, verrfeðr-
ungur“. I þessari grein var mín
getið meðal annarra og nöfn allra
okkar skáletmð svo fljótlegt væri
að sjá hveijir væm nú í kjaftakvöm-
inni. Og hvað hafði ég til saka unnið
að vera auglýstur á almannafæri
sem úrkynjaður, verrfeðmngur? Jú,
tengdafaðir minn heitir Geir Hall-
grímsson en sjálfur er ég af góðum
og gildum kommaættum. Mér virt-
ist líka að flestir af þeim sem þama
vom með mér hefðu drýgt viðlíka
glæpi. Þetta vilja ritstjórar HP kalla
að taka hlutverk sitt alvarlegar en
aðrir flölmiðlar og fjalla fyrst og
síðast um apparöt en ekki einstakl-
mga.
A Islandi er prentfrelsi og því
fylgir hvarvetna í heiminum einhver
Helgarpóstur, Samúel og önnur
undirmálsblöð. Þeir sem helst vilja
veija tíma sínum í að bera á torg
misjafnlega illkvittið slúður og upp-
lognar kjaftasögur fá að þjóna
hvötum sínum lítt hindraðir, sóma-
kært fólk á enga vöm aðra en að
látast ekki heyra rógburðinn. Rit-
stjómm HP er fijálst að gefa út
slúðurblað með vikulegum
„hneykslismálum" og hafa fram-
færi sitt af söguburði, verði þeim
að góðu, en það er alveg óþarfi að
reyna að skýla sér á bak við orðstír
heiðarlegrar blaðamennsku. Stað-
reyndin er einfaldlega sú að
Mánudagsblaðið gengur hér aftur
og heitir nú Helgarpósturinn.
Freyr Þórarinsson
Skrifið eða hringið
til Velvakanda
Velvakandi hvetur lesendur til að skrifa þættinum um hvaðeina, sem
hugur þeirra stendur til - eða hringja milli kl. 17 og 18, mánudaga til
föstudaga, ef þeir koma þvf ekki við að skrifa. Meðal eftiis, sem vel er
þegið, em ábendingar og orðaskipti, fyrirspumir og frásagnir, auk pistla
og stuttra greina. Bréf þurfa ekki að vera vélrituð, en nöfn, nafnnúmer
og heimilisföng verða að fylgja öllu efni til þáttarins, þó að höfundar
óski nafnleyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að beina því til lesenda blaðsins utan höfuð-
borgarsvæðisins, að þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja hér í dálkunum.
Víkverji skrifar
Umræður um fjölda sovéskra
sendiráðsmanna hafa verið
töluverðar _hér á landi um margra
ára skeíð. A hinn bóginn hefur ekki
komið til þess, að þeim hafi verið
fækkað samkvæmt fyrirmælum
íslenskra stjómvalda. Hefur verið á
það bent, að í því efni sé í raun
ekki við aðra reglu að styðjast en
þá, að miðað skuli við gagn-
kvæmni; fjöldi sovéskra embættis-
manna hér ætti að vera svipaður
starfsmannafjölda í íslenska sendi-
ráðinu í Moskvu. Bandaríkjamenn
hafa nú ákveðið að reka 55 sovéska
sendimenn úr landi og gera þeir
það í krafti eigin laga um að sami
fjöldi manna starfí í sendiráðum
beggja ríka, það er jafn margir
sovéskir stjómarerindrekar séu í
Bandaríkjunum og bandarískir í
Sovétríkjunum.
Á árinu 1985 voru 57 sovéskir
sendiráðsstarfsmenn gerðir brott-
rækir frá þeim löndum, þar sem
þeir störfuðu, fyrir að hafa hagað
sér í ósamræmi við þær reglur, er
gilda um sendiráðsstörf. Það er ald-
arfjórðungur liðinn síðan tveir
sovéskir sendiráðsmenn voru reknir
héðan en þeir voru staðnir að því
að reyna að fá Islending til að afla
upplýsinga fyrir sig um vamarliðið
á Keflavíkurflugvelli.
Fjöldi Sovétmanna hér á landi
hefur meðal annars verið skýrður
með því að vísa til viðskipta land-
anna. Nú þegar botninn sýnist vera
að detta úr þeim, ætti að vera
„óhætt“ fyrir íslensk stjórnvöld að
huga að því, hvort ekki sé rétt að
krefjast þess beinjínis af sovéskum
stjómvöldum, að þau dragi úr liðs-
afla sínum hér á landi.
XXX
A
Iríkissjónvarpinu er nú verið að
sýna þætti um Rússland, sem
byggðir eru á bók leikarans Peters
Ustinov. Þegar hún kom út á árinu
1983 ritaði Nikolai Tolstoy, sem er
heimskunnur fyrir bækur sínar um
örlög þeirra Rússa er börðust með
bandamönnum í síðari heimsstyrj-
öldinni og vom framseldir Stalín
að stríðinu loknu, ritdóm um bók
Ustinovs í Times Literary Supple-
ment. Þar kemst hann meðal annars
svo að orði, að bókin gæti komið
til álita fyrir ritstjóra Heimsmeta-
bókar Guinness vegna þess hve
mikið af villum sé í henni, bæði
rnálfræðilegum og sagnfræðilegum.
Hér skulu ekki tíunduð þau
dæmi, sem Nikolai Tolstoy tekur
máli sínu til stuðnings. Hann bætir
því við lista sinn yfír staðreyndavill-
ur, að höfundur sé trúr opinberri
sovéskri söguskoðun í mati sínu á
þeim Stalín og Khruschev. Stalín
sé endurreistur með hófsömum
hætti sem mikilhæfur stríðsleiðtogi
og höfundur sovéskrar iðnvæðing-
ar. Hvergi sé sagt frá tilvist leyni-
eða öryggislögreglunnar NKVD eða
KGB og um Gúlagið sé rætt undir
rós.
Ritdómur þessi birtist, áður en
þættimir, sem nú er verið að sýna
í ríkissjónvarpinu voru teknir.
Kannski hefur Ustinov brugðist við
honum með þeim hætti að leiðrétta
staðreyndavillur. Hitt er annað
mál, hvort hann hefði fengið leyfí
til að ferðast um Sovétríkin og taka
þar myndir, ef andinn í verki hans
væri ekki að skapi sovéskra stjóm-
valda.
XXX
Við undirbúning þátta sinna
hefur Ustinov rekið sig á þá
staðreynd, að Sovétmenn loka landi
sínu fyrir þeim, sem hafa aðrar
skoðanir en þær, er falla stjóm-
völdum í geð hveiju sinni. Á því
hefur engin breyting orðið enn þá,
þótt ýmsum erlendum blaðamönn-
um, sem fylgdust með Reykjavíkur-
fundi þeirra Reagans og
Gorbachevs hafi orðið tíðrætt um
það, að framkoma talsmanna Sov-
étstjómarinnar við flölmiðla væri
allt önnur en áður.
Sovétmenn hika heldur ekki við
að reyna að hafa áhrif á opinberar
umræður í öðrum löndum. Gorbac-
hev gaf til kynna á blaðamanna-
fundi sínum f Háskóiabíói, að hann
treysti á almenningsálit og þrýsti-
hópa í Bandaríkjunum og annars
staðar á Vesturlöndum og að fyrir
tilstilli slíkra afla gæti hann að lok-
um sigrað Reagan og komið
geimvarnaáætlun hans fyrir kattar-
nef. í viðskiptaviðræðum við íslend-
inga hafa Sovétmenn oftar en einu
sinni gefíð til kynna eða sagt bemm
orðum, að það myndi liðka fyrir
versluninni, ef íslenskir fjölmiðlar
eða alþingismenn töluðu á annan
veg um Sovétríkin.