Morgunblaðið - 07.11.1986, Síða 18

MOftGÍÍtíéllAÐIli,/ FÖáTfoÁÓUR' 7.1 N<Mkfo&&t 'ÍðW'
m
Lífeyrisnefnd aðila vinnumarkaðarins:
Skilar áliti í næstu viku
Þjóðaratkvæði um sameiginlegan lífeyrissjóð?
Tillögum vísað til nefnda
Guðmundur J. Guðmundsson
(Abl.-Rvk.) sagði í þingræðu í
gær að átta manna lífeyrisnefnd
aðila vinnumarkaðarins, sem
starfað hefur langleiðina í ára-
tug, myndi skila sameiginlegu
nefdnaráliti i næstu viku. Hann
sagði nefndina skipaða fulltrúum
allra hagsmunaaðila í lífeyris-
málum. Alþingi bæri að hafa
niðurstöður nefndarinnar til
hliðsjónar í umfjöllum um þessi
efni. Guðmundur sagði þetta í
umræðu um tillögu sjö þing-
manna Alþýðuflokks um þjóðar-
atkvæði um sameiginlegan
lifeyrissjóð aUra landsmanna.
Kjartan Jóhannsson (A.-Rn.)
mælti fyrir tillögunni, sem felur
ríkisstjórninni, verði hún sam-
þykkt, „að láta við næstu kosn-
ingar tíl Alþingis fara fram
þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort
koma eigi á fót einum sameigin-
legum lífeyrissjóði fyrir alla
landsmenn...“.
Kjartan sagði nauðsynlegt að
leiðrétta óþolandi misrétti í
lífeyrismálum. Fjöldi fólks félli
með öllu utan lífeyriskerfisins,
eða bæri skarðan hlut frá borði.
Opinberir starfsmenn njóti hins-
vegar lífeyrisréttinda umfram
það sem iðgjöld þeirra standi
undir, samanber fjárlagafjár-
veitingar.
Hann sagði einn sameiginleg-
an lífeyrissjóð hafa þrjá megin-
kosti: 1) Hann yrði sterkur og
öruggur, 2) Ahættudreifing yrði
mikil, 3) Rekstarkostnaður eins
sjóðs yrði verulega minni en
margra sjóða.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S.-
Nv) tók undir nauðsyn þess að
leiðrétta misrétti í lífeyrismálum.
Hann sagði hinsvegvar að Alþingi
ætti að hafa þor og þrek til að setja
málið í réttan farveg. Þjóðarat-
kvæði væri óþarft. Fyrirfram væri
vitað að mikill þjóðarmeirihluti
styddi breytingu. Eyjólfiir rakti
þingmál, sem sjálfstæðismenn
hefðu staðið að, varðandi lífeyris-
mál. Hugsanlega mætti hafa
gegnumstreymiskerfi að hluta og
uppsöfnunarkerfi að hluta, sem lán-
aði til heilbrigðrar fjárfestingar.
Guðmundur J. Guðmundsson
(Abl.-Rvk.) sagði m.a. að lífeyris-
nefnd aðila vinnumarkaðarins
skilaði sameiginlegu nefndaráliti
um þessi mál í næstu viku. Rétt
væri að bíða þess, enda skipti það
meginmáli ef nefnd, skipuð fulltrú-
um allra hagsmunaaðila á þessu
sviði, kæmist að sameiginlegri nið-
urstöðu.
Guðmundur H. Garðarsson
(S.-Rvk.) sagði nauðsynlegt að end-
urskoða lífeyriskerfíð og almanna-
tryggingarkerfíð sameiginlega og í
heild þegar línur væru lagðar að
því marki að skapa öllum lágmarks
afkomuöryggi á efri árum. Grunn-
rétt yrði að byggja á báðum þessum
kerfum. Hann taldi nauðsynlegt að
flutningsmenn tillögunnar um þjóð-
aratkvæði tækja af skarið um, hvort
þeir stefndu að samræmingu lífeyr-
isréttinda launþega á almennum
vinnumarkaði annarsvegar og ríkis-
starfsmanna hinsvegar.
Karvel Pálmason (A.-Vf.) lagði
áherzlu á að framlög fólks til lífeyr-
issjóða væru geymd og ávöxtuð í
heimabyggðum, svo sjóðimir gögn-
uðust því fólki sem bezt.er greiddu
iðgjöldin af hendi.
Alexander Stefánsson, félags-
málaráðherra, sagði lífeyrisnefnd
aðila vinnumarkaðarins setja fram
nokkrar hugmyndir, varðandi æski-
lega framvindu. Hún tæki hinsveg-
ar vart af skarið um stefnumörkun
með einni tiltekinni lausn.
Fleiri þingmenn tóku til máls,
þó ekki verði frekar rakið.
Fundur var í Sameinuðu þingi
í gær. Meginmál fundarins var
tillaga sjö þingmanna Alþýðu-
flokks um þjóðaratkvæði um
sameiginlegan lífeyrissjóð allra
landsmanna. Tvær aðrar þingsá-
lyktunartillögur vóru ræddar.
Tillaga Páls Péturssonar (F.-Nv.)
um reiðvegagerð og tillaga
Steingríms J. Sigfússonar (Abl.-
Ne.) um undirbúning löggjafar
um auglýsingar.
Nokkrum tillögum, sem umræðu
var lokið um, var vísað til þing-
nefnda: tillögu um frystingu kjam-
orkuvopna, tillögu um bann við
geimvopnum, tillögu um nýtingu
heimavistarhúsnæðis í þágu aldr-
aðra, tillögu um könnun á valdi í
íslenzku þjóðfélagi, tillögu um þjóð-
aratkvæði og tillögu um bifreiða-
kaup öryrkja.
Á dagskrá var kosning fimm
manna í bankaráð Seðlabanka. Sú
kosning fór þó ekki fram og frest-
ast fram í næstu viku.
Minning:
Ragnhildur Sigbjörns-
dóttir, Höfn, Hornafirði
Fædd 10. september 1923
Dáinn 31. október 1986
Þegar frétt um skyndilegt andlát
berst leitar margt á hugann.
Ósjálfrátt rifja menn upp margt úr
fortíðinni sem ekki kemur upp í
hugarheimi manna dags daglega.
Ragnhildur lést fyrir aldur fram en
hún átti að baki sér merka og við-
burðarríka ævi. Fyrsta minningin
um hana er frá árinu 1953 þegar
ég fluttist ásamt foreldrum mínum
til Hafnar í Homafirði. Það var
mikil spenna og óvissa í huganum
þegar Herðubreið sigldi inn um
Homaijarðarós snemma morguns á
björtum vordegi. Óvissan um það
hvemig þessi nýi heimur liti út var
vissulega mikil. Þá skipta mottök-
umar og hlýhugurinn sem mætir
mestu og slík stund líður ekki úr
minni. Eiginmaður hennar, Kjartan
Ámason, héraðslæknir, sem lést 21.
maí 1978, tók á móti okkur á
bryggjunni og keyrði okkur heim á
heimili þeirra. Þar tók Ragna á
móti okkur af miklum hlýhug og
að sjálfsögðu var þar dekkað veislu-
borð eins og ávallt þegar hún tók
á móti gestum. Það eru fleiri en
ég sem eiga minningar um slíkar
móttökur. Þau áttu einstaklega
myndarlegt heimili þar sem sérhver
hlutur og yfírbragð bar vott um
hlýleika og snyrtimennsku. Heimilið
bar einnig með sér virðuleika
íslenskrar menningar og þjóðemis-
kenndar. Allir sem komu þar fengu
móttökur sem ljúft er að minnast.
Kjartan heitinn Ámason gegndi
erfíðu starfi í sínu læknishéraði.
Því fylgdu endalaus ferðalög og oft
þurftu sjúklingar að koma um lang-
an veg til að finna hann. Samgöng-
ur voru erfíðar og yfír mörg fljót
að fara. Læknirinn og þeir sem
komu til hans voru því oft hraktir
og þreyttir. Þá kom í hiut Rögnu
að taka á móti fólki og í samein-
ingu unnu þau mikið þrekvirki
heima í héraði. Sjálfsagt vildi eng-
inn gefa sig í slíkt í dag, en þau
voru afkomendur þeirra kynslóðar
sem bjó við erfið kjör í landinu og
þótti sjálfsagt að leggja hart að
sér. Það var til mikils ætlast af
þeim og þegar litið er til baka má
með sanni segja að þau hafí unnið
miklu meira starf en hægt var að
ætlast til. Austur-Skaftfellingar
standa í mikilli þakkarskuld við þau
hjónin og þá ekki síst fjölskylda
mín. Það ríkti gagnkvæm vinátta
milli foreldra minna og þeirra.
Þó að Kjartan sé látinn fyrir 8
árum þá er okkur enn tamt að tala
um þau Rögnu saman. Það var
mikið áfall fyrir hana þegar hann
lést. Þau voru mjög samrýnd allt
sitt líf og hans starf var hennar
starf. Bömin voru farin að heiman
m.a. vegna langskólanáms, eins og
gangur lífsins er. Því hiaut ein-
manaleikinn og tómleikinn oft að
gera vart við sig. Það var henni
mikils virði að starfa áfram að
heilsugæslumálum en hún vann við
heilsugæslustöðina á Höfn. Þangað
kom það fólk sem hún hafði áður
kynnst og annast í mörgum tilvik-
um. Siguijóna kynntist henni þar
þegar þær unnu þar saman um
tíma. Hún hlaut sömu móttökumar
og ég hafði fengið þegar fundum
okkar fyrst bar saman. Þannig var
Ragna og þvi átti hún marga vini.
Bömin hennar og bamaböm voru
henni mikils virði. Velgengni þeirra
og frábær námsárangur veittu
henni mikla gleði. Þau notuðu einn-
ig hvert tækifæri sem gafst til að
vera með henni og bamabömin
voru henni mikill hamingjuauki.
Ekkert gat þó fyllt það skarð ein-
manaleika sem myndaðist við lát
Kjartans.
Útförin verður gerð frá Hafnar-
kirkju í dag. Þar kveðja sýslubúar
og aðrir vinir konu, sem hefur lifað
og starfað á mesta umbreyting-
artíma héraðsins. Hún hefur tekið
þátt í því starfí af mikilli einlægni
og var trú sínu umhverfí fram á
síðasta dag. Þar vildi hún vera í
sorg og gleði.
Við Siguijóna sendum Bimu,
Áma, Önnu, Sigbimi og öðru
venslafólki okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Halldór Ásgrímsson
Nú eru liðin fjörutíu ár síðan
fundum okkar Ragnhildar mágkonu
minnar bar fyrst saman hér í
Reykjavík. Þrátt fyrir fárra ára ald-
ursmun höguðu atvikin því svo að
hún var um tíma kennari minn í
Húsmæðrakennaraskóla Islands.
Okkur skólasystmnum féll strax
ákaflega vel við unga kennarann
og við dáðumst að þessari fallegu,
háttvísu og brosmildu stúlku sem
var þá þegar orðin mikill snillingur
í matargerð og kunni ekkert verk
að vinna öðmvísi en vel.
Ragnhildur hafði flust á ungl-
ingsaldri austan af landi með
foreldmm sínum og systkinum.
Föðurbróðir hennar, Jón Sigurðs-
son, varð skólstjóri Laugamesskóla
þegar honum var komið á fót og
foreldrar hennar, Sigbjöm Sigurðs-
son frá Hjartarstöðum og Anna
Sigurðardóttir frá Borgarfírði
eystra, tókust á hendur húsvörslu
og ræstingu skólans og áttu þar
heimili sitt um áratuga skeið.
Ragnhildur gekk í Menntaskól-
ann í Reykjavík og lauk stúdents-
prófí þaðan vorið 1943. Haustið
1944 hóf hún nám í Húsmæðra-
kennaraskóla íslands, sem stofn-
settur hafði verið tveim ámm áður,
og útskrifaðist úr þeim skóla vorið
1946.
Á þessum ámm lagði Kjartan
bróðir minn stund_ á læknisfræði-
nám í Háskóla Islands og þau
Ragnhildur kynntust og felldu hugi
saman. Það var glaður hópur sem
hittist í gamla Sjálfstæðishúsinu við
Austurvöll eitt kvöld í sumarbyijun
1948 til að kasta af sér prófaklafan-
um. Þar lyftu glösum með góðum
vinum læknarnir Alma Thoraren-
sen, Hulda Sveinsson, Kristjana
Helgadóttir, Borgþór Gunnarsson,
Hjalti Þórarinsson og Kjartan.
Síðan lá leiðin austur í átthag-
ana. Á heimili foreldra okkar á
Vopnafirði gaf sr. Jakob Einarsson
á Hofí þau Ragnhildi og Kjartan
saman í hjónaband hinn 30. júní.
Varð hin unga tengdadóttir þegar
hvers manns hugljúfí í okkar stóm
fjölskyldu.
Ungu hjónin áttu heima um
skamman tíma á Akureyri og í
Reykjavík en árið 1950 mátti segja
að örlög þeirra réðust. Þá tók Kjart-
an við héraðslæknisembætti á Höfn
í Hornafirði og þar áttu þau heima
óslitið upp frá því. Kjartans beið
erfítt og annasamt starf í víðlendu
og ógreiðfæm héraði og álagið var
mikið á eiginkonu hans og heimili.
Ekki mun Ragnhildur alltaf hafa
orðið svefnsamt um nætur þegar
hún vissi eiginmann sinn vera að
bijótast áfram yfír beljandi jökulár
eða fönnum þakta fjallvegi. En
Kjartan var ókvalráður og þolinn
ferðamaður og ekki urðu jökulvötn-
in honum að aldurtila — nema ef
til vill óbeinlínis.
Heimili þeirra hjónanna var fag-
urt og rausnarlegt enda átti hús-
freyjan fáa sína líka í heimilishaldi.
Gestagangur var mikill bæði af
venslamönnum og vandalausum á
ýmsum árstímum og öllum fagnað
með vinsemd og veislukosti.
Þeim Ragnhildi og Kjartani
fæddust fjögur mannvænleg böm,
Birna, Ámi, Anna og Sigbjörn, sem
öll eru hin farsælustu í námi og
starfí og þijú hin eldri farin að ala
upp nýja kynslóð.
Þegar bömin fóru að dveljast
langdvölum fjarri heimilinu gerðist
Ragnhildur læknaritari við heilsu-
gæslustöðina í Höfn. Undi hún því
starfi ágætlega og ávann sér hylli
samstarfsfólks síns.
En „fögnuður vor skal fyrstur
enda taka“, segir í undurfögru Broti
sveitunga míns og vinar, Þorsteins
Valdimarssonar skálds frá Teigi.
Vorið 1978 varð Kjartan bráð-
kvaddur úti í Skotlandi þar sem þau
hjónin voru þá stödd í leyfí ásamt
nokkrum vinum sínum. Hann varð
mörgum harmdauði og Ragnhildi
varð fráfall hans óbærilega sárt.
Árin liðu og vinir og ættmenni báðu
og vonuðu að tíminn, sá mikli lækn-
ir, megnaði að stilla þessa kvöl. En
gleði þessarar góðu konu var
slokknuð og varð ekki vakin á ný.
Engin læknisráð komu að haldi og
að lokum þurfti þeirra ekki lengur
við því að eins og Edith Södergran
segir:
Smártan ger oss allt vad við behöva -
hon ger oss nycklema till dödens rike.
Megi Ragnhildur hvíla þar í friði.
Sigrún Árnadóttir
Dáin horfin! — Harmafregn!
Það er með trega að við minn-
umst ástkærrar vinkonu og skóla-
systur, Rögnu, sem lést 31. október
að heimili sínu á Höfn í Horna-
firði. Við vissum að hún gekk ekki
heil til skógar, en við vonuðum að
henni auðnaðist lengra líf.
Ragnhildur Sigbjörnsdóttir var
fædd 10. september 1923 á Hjartar-
stöðum, Eiðaþinghá, næst yngst
barna Onnu Sigurðardóttur og Sig-
bjarnar Sigurðssonar bónda þar.
Hún fluttist með foreldrum sínum
til Reykjavíkur vorið 1936. Þar ólst
hún upp á traustu heimili góðra
foreldra, sem innrættu bömum
sínum trúmennsku og manngildi.
Ragnhildur var vel gefín og fékk
að njóta námsgáfna sinna. Hún
varð stúdent frá Menntaskólanum
í Reykjavík. 1943 og lauk prófí frá
Húsmæðrakennaraskóla íslands
1946.
Rögnu okkar, eins og við nefnd-
um hana í okkar hópi, fylgdi ferskur
blær í skóla. Hún var broshýr, hlát-
urmild, ætíð hrókur alls fagnaðar,
söngvin, ljóðelsk og engin var létt-
ari í dansinum. Ragna var vinur
vina sinna, hlý og einlæg í viðmóti,
svo öllum leið vel í návist hennar.
Hún var nokkuð fámál og orðvör í
hvívetna, lastaði sjaldan nokkurn
mann en vildi draga það jákvæða
fram í dagsljósið.
Ragna nýtti lítið nám sitt í starfi
utan heimilis síns. Kenndi 2 vetur
við Laugamesskóla heimilisfræði
og auk þess matreiðslu, sem hún
var snillingur í, við HKÍ einn vetur.
Árið 1948 giftist Ragna Kjartani
Ámasyni sem lengstum var héraðs-
læknir við góðan orðstír á Höfn í
Hornafírði. Böm þeirra eru:
Bima, heimilisfræðikennari, gift