Morgunblaðið - 11.12.1986, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1986
55
Um alþingishús
og ráðhús
eftir Unu Margréti
Jónsdóttur
Sem kunnugt er á Reykjavíkur-
borg 200 ára afmæli á þessu ári. í
tilefni af því hafa verið glæsileg
hátíðahöld og mikið verið um borg-
ina skrifað og rætt. Það hefur
komið skýrt fram í skáldskap,
greinum og viðtölum hve borgin er
íbúum sínum kær — og ekki aðeins
þeim, heldur öllum landsmönnum.
Einkum er það þó miðbærinn og
byggðin í kvosinni sem er mönnum
hugleikin; Austurstræti, Lækjar-
torg, Austurvöllur og ekki síst
Tjömin og umhverfi hennar.
Það vekur undrun mína að á
þessu afmælisári skuli koma fram
hugmyndir um að rífa stóran hluta
af þeim gömlu húsum sem setja
svip á miðbæinn, og byggja stór-
hýsi í staðinn. Svo virðist sem
stórhýsaæði hafi gTÍP'ð menn. Alls
staðar vilja menn koma upp stór-
byggingum, og helst þar sem þær
þrengja mest að og eiga síst heima.
Nú stendurtil meðal annars að reisa
höll eina mikla við Kirkjustræti,
nýbyggingu fyrir Alþingi. Þar á að
vera aðstaða fyrir ýmiss konar
starfsemi sem tengist Alþingi,
skrifstofur og fleira. Gert er ráð
fyrir því að nær öll húsin sem nú
standa við Kirkjustræti verði rifin.
Fyrir nokkru var haldin sam-
keppni meðal arkitekta um tillögur
að þessari nýbyggingu, og tóku
margir arkitektar þátt í henni. Ný-
byggingin á að rísa rétt við Al-
þingishúsið og því skiptir útlit
hennar og stærð miklu máli. Dóm-
kirkjan og Alþingishúsið eru falleg
hús og stílhrein, og það er afar
mikilvægt að nýbyggingin spilli
ekki því jafnvægi sem nauðsynlegt
er til þess að þau fái að njóta sín,
enda sagði formaður dómnefndar,
Þorvaldur Garðar Kristjánsson, í
viðtali að í vali sínu hefði dómnefnd
lagt áherslu á aðlögun að umhverfí
og tengsl við Alþingishúsið.
En hver varð svo raunin? Sam-
kvæmt tillögu þeirri sem dómnefnd-
in veitti fýrstu verðlaun, á nú að
reisa ógnarlegt bákn með glertumi
og flennistórum gluggum. Bygg-
ingarstíll þessa stórhýsis stingur
algjörlega í stúf við stíl þann sem
er á Alþingishúsinu gamla, og þar
að auki er nýbyggingin stærri en
kveðið var á um í skilmálum þeim
sem þátttakendum í samkeppninni
voru settir. Engu að síður virðist
dómnefnd álíta að þessi bygging
muni fara best við umhverfíð af
þeim 25 tillögum sem í samkeppn-
ina bárust. Þessi niðurstaða
dómnefndar er vissulega í anda
stórhýsadýrkunarinnar; því stærra
sem húsið er, því betra. En að leyfa
gömlu húsunum að standa og nýta
þau kemur að sjálfsögðu ekki til
greina hjá þeirri dómnefnd sem vill
fyrir hvem mun reisa sálarlaust
ferlíki við Austurvöll.
En borgarfulltrúar vilja ekki vera
eftirbátar alþingismanna, þeir vilja
VZterkurog
k-/ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
líka fá sína höll, og hún á að rísa
við Tjömina, á homi Vonarstrætis
og Tjarnargötu. Ekki veit ég hvers
vegna borgarstjóm er svo ákaflega
mikið í mun að ráðhús verði reist
við Tjörnina, en hitt er ekki síður
undarlegt hve fáir hafa orðið til
þess að mótmæla þessari furðulegu .
hugmynd. Tjamargatan er ein feg-
ursta gata borgarinnar og ef reist
verður á homi Tjamagötu og Von-
arstrætis stórhýsi í anda þeirrar
stefnu sem hingað til hefur ráðið
ferðinni, mun það raska stórlega
því fagra samræmi sem nú ríkir við
Tjömina, auk þess sem ráðhús hlýt-
ur að draga að aukna bílaumferð.
Gagnrýni sem fram hefur komið
á ráðhúsdraum þennan hefur verið
svarað þannig að enda þótt byggt
verði snoturt lítið ráðhús við Tjöm-
ina þurfí það ekki endilega að fara
illa við umhverfið. En hvað er það
sem menn kalla snoturt lítið ráð-
hús? Hversu lítið á það ráðhús að
vera?
Nýlega var efnt til samkeppni
um hönnun ráðhússins. f útboðs-
gögnum er gert ráð fyrir 3375
fenhetra húsi auk þriggja hæða
kjallara með 350 bílastæðum. Menn
geta rétt ímyndað sér- hve gífurleg
röskun og umrót hlýtur að verða
þama á Tjamarbakkanum þegar
grafíð verður fyrir þriggja hæða
bílageymslukjallara, svo ekki sé
minnst á þá umbreytingu sem litla
snotra 3375 fermetra ráðhúsið hef-
Una Margrét Jónsdóttir
„Tjarnarbakkinn er
ekki rétti staðurinn fyr-
ir ráðhús. Nær væri að
byg-gja ráðhúsið í Nýja
miðbænum.“
ur í för með sér þegar það rís af
grunni. Ef gert er ráð fyrir því að
ráðhúsið verði ijórar haeðir hlýtur
flatarmál hússins að verða a.m.k.
840 fermetrar. Ef húsið á að verða
þijár hæðir (sem raunar er líklegra)
verður flatarmálið að sjálfsögðu enn
meira, eða rúmlega 1100 fermetrar.
Ég efast um að svo stórt hús
komist þama fyrir nema tekin verði
sneið af Tjöminni sjálfri. Því hlýtur
hver maður að sjá að ráðhúsið yrði
yfírþyrmandi við Tjömina.
Slík spjöll á úmhverfi Tjamarinn-
ar verðum við að koma í veg fyrir.
Tjamarbakkinn er ekki rétti staður-
inn fyrir ráðhús. Nær væri að
byggja ráðhúsið í Nýja miðbænum.
Sú stefna að þrengja sem mest að
fegurstu stöðum gamla miðbæjar-
ins er síst af öllu til þess fallin að
styrkja hann.
Reykvíkingar hafa látið ýmislegt
viðgangast á undanfömum áram.
Mörg hús hafa verið rifín, bæði í
miðbænum og annarsstaðar, og nú
er í ráðagerð að rífa enn fleiri hús.
Samt sem áður kom það fram í íjöl-
mörgum viðtölum sem tekin vora
við borgarbúa í tilefni af Reykjavík-
urafmælinu að þeir era margir sem
vilja láta varðveita gömlu húsin og
leyfa Reykjavík að halda sínum
sérkennum. En það era því miður
of fáir sem láta til sín heyra og því
hefur oft farið verr en skyldi.
Nokkrar stórbyggingar í miðbæn-
um hafa reynst vera ófyrirgefanleg
mistök og byggingarsöguleg slys
sem menn áttuðu sig ekki á fyrr
en um seinan. Það era fáir sem
ekki sjá það nú hve smekklausar
byggingar Morgunblaðshúsið við
Aðalstræti og hús Almennra trygg-
inga við Austurvöll era, og hve
hörmulega þau fara við umhverfíð.
Því er einnig þannig farið um mörg
fleiri hús að núna era augu manna
loksins að opnast fyrir því hvílík
reginmistök hafa verið gerð. En það
er of seint séð þegar slysið er orð-
ið, það verður ekki aftur tekið.
Núna er kominn tími til þess að við
hindram fleirí' stórslys.
Höfundur stundar nám viðSöng-
skólann í Reykja vik.
\S

SVð'
Þekking Reynsla Þjónusta
FALKIN N
SUÐURLANDSBRAUT 8, SIMI 84670
EINSTOK
B R Æ Ð U R N I R
ORMSSON HF
LAGMÚIA 9 SÍMI 38820
0
L