Morgunblaðið - 09.01.1987, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. JANÚAR 1987
Varaflugvöllur
eftir Ingimar K.
Sveinbjörnsson
Mér brá bara töluvert, er ég las
í einu dagblaðanna, að flugvöllurinn
á Egilsstöðum væri ófær vegna
aurbleytu.
Þegar ég hætti sem eftirlitsflug-
stjóri á F-27 vorið 1981 og fluttist
yfir á B-727 þotur Flugleiða, fannst
mér að það væri búið að ákveða
stæði fyrir flugvöll á Egilsstöðum
meðfram fljótinu, þvert af núver-
andi flugvelli. Var ég ánægður með
þessa staðsetningu.
En nú heyrir maður rétt fyrir
jólin, að F-27 flugvélar Flugleiða
þyrftu helst að vera með fjórhjóla-
drif til þess að geta athafnað sig á
ýmsum flugvöllum landsins í hláku-
tíð. Þetta færir manni náttúrlega
heim sanninn um fjárveitingar til
íslenzkra flugvalla í gegn um árin.
Ég er hræddur um, að forráða-
menn flugmála og ráðamenn
fjármála fái ekki mjög góð eftir-
mæli í framtíðinni vegna fjárfram-
laga til flugsins. Mér finnst, að
Alþingismenn okkar ættu að hafa
það í huga, t.d. á vetrum, þegar
mikið hefur snjóað og vegir illfær-
ir, er vanalega fljótlegast að opna
flugvellina, til þess að nauðsynlegar
samgöngur geti haldið áfram.
Slæmt ástand flugvalla í bleytu-
tíð hefur í för með sér stóraukinn
kostnað fyrir Flugleiðir og aðra
flugrekstraraðila vegna aukins við-
halds á flugvélum. En það hefur
verið hrein sorgarsaga í gegnum
árin, hversu litlu fé hefur verið veitt
til flugmála. Enda hefur verið talað
um það, að flugið hefði ekki þing-
fylgi.
Sannleikurinn er sá, að langmest
af þeim framförum, sem orðið hafa
í öryggismálum flugs á Islandi,
hafa flugmenn Flugleiða náð í gegn
með þrýstingi.
Égget hinsvegar ekki sagt annað
en að ég held að menn hafí varla
verið með öllum mjalla þegar valin
hafa verið ýmis flugvallarstæði á
íslandi. Þingmenn hafa verið látnir
skaffa fáeinar gamlar milljónir, og
svo var byggður „flugvöllur" fyrir
þá upphæð, það er að segja burðar-
lagið sjálft, þó ekki sé hægt að telja
það nægilegt til þess að flugvöllur
sé nothæfur.
Ég man þá tíð, þegar allir innan-
landsflugmenn FÍ voru boðaðir um
borð í DC-3, og þeim flogið til Ísa-
íjarðar til þess að gera einhveijar
athuganir á fyrirhuguðu flugvallar-
stæði, þar sem flugvöllurinn nú
stendur. Ég og einhveijir aðrir af-
þökkuðum ‘boðið. Mér fínnst, að
ákvörðun sú sem tekin var og byggt
var eftir, hafí verið mjög misráðin.
Eg og ýmsir aðrir töldum fráleitt
að byggja flugvöllinn þar sem hann
nú stendur. Það hefði átt að byggja
flugbrautina með uppfyllingu á því
grunnsævi, sem núverandi smá-
bátahöfn er nú, við hliðina á
þorpinu. Það er engin spuming, að
það flugbrautarstæði hefði orðið
miklu betra, þó svo það hefði nátt-
úrlega kostað meira fé í upphafí.
Hversu happasæll núverandi
flugvöllur á ísafírði hefur verið er
fyrst og fremst því að þakka, hversu
strangar öryggiskröfur Flugleiða
eru þama og á ýmsum öðrum flug-
völlum á landinu.
Ég man vel eftir því, er ég sat
á fundi með flugmálastjóra og ör-
yggisnefnd FÍA, og verið var að
ræða um það, hvemig hægt væri
að fá fyllingarefni í að lagfæra í
kringum flugbrautina í Vestmanna-
eyjum. Þá var bara ekkert efni að
fá vegna náttúruvemdarsjónar-
miða. En það gaus bara í Vest-
mannaeyjum viku seinna og þá
varð til nóg efni. Þegar róaðist eft-
ir gosið, var ekið miklu af gosefnum
og gert öryggissvæði við flugbraut-
irnar. Áður voru flugbrautirnar
eiginlega eins og á flugmóðurskipi.
Svo hátt var út af þeim, að hefði
flugvél farið út af, hefði getað orð-
ið stórslys.
Nú liggur austurendi flugbrautar
inn í hlíðina á Sæfellinu og var
áður fyrr sprengt inn í fellið til
þess að koma flugbrautinni fyrir.
Við þjálfunarflugstjóramir vildum
láta flytja austurendann meira til
norðurs eftir gos, þegar nóg efni
var á boðstólum, svo hann væri
settur mitt á milli Helgafells og
Sæfells. Þannig myndum við losna
við töluvert af þeirri ókyrrð, sem
er þama í suðaustanátt. Og einnig
væri þá hægt að lenda í myrkri til
vesturs, sem er bannað í dag hjá
Flugleiðum. Lengingarmöguleiki á
flugbrautinni hefði þá verið fyrir
hendi. Ekki var hlustað á þetta, og
nú er búið að byggja flugstöð á
þessum stað, svo að þetta verður
aldrei gert. Flugstöðin hefði betur
verið sett við norðurhluta flugvall-
arins, svo til ofan í bænum.
Einu sinni var talað um að lengja
austur-vestur flugbraut í Reykjavík
út í sjó til vesturs í Skeijaíjörð, til
þess að flugvélar hefðu meira at-
hafnasvæði á flugvellinum. Bægja
þannig mestu flugumferðinni frá
miðborg Reykjavíkur og vestur-
hluta Kópavogs svo Boeing-flugvél-
ar Flugleiða gætu notað þessa
flugbraut takmarkalítið ef
Keflavíkurflugvöllur væri lokaður.
Um þetta var verið að tala löngu
áður en Fokker-flugvél Flugleiða
fór fram af brautinni og út á Suður-
götuna, þegar hún þurfti að hætta
við flugtak vegna mikils vatns á
flugbrautinni og þarafleiðandi lé-
legra hemlunarskilyrða.
Þetta em aðeins fáeinir punktar
sem ég man eftir í svipinn í gegnum
árin, en af nógu er að taka ef út í
það væri farið.
Ingimar K. Sveinbjörnsson
„ Af því sem ég hef nú
skrifað hér að framan,
f innst mér ekki koma
til greina að velja Sauð-
árkrók. Það er tiltölu-
lega lítil flugumferð
um Sauðárkrók o g mér
f innst það ekki skyn-
samlegt að leggja þá
miklu fjárfestingu, sem
varaflugvallarbygging
er, á stað, sem ekki
hefur meiri flugum-
ferð.“
Egilsstaðaflugvöllur
Ég held, að þeir menn. sem mest
áhrif hafa í flugmálum íslendinga
í dag, og þar á ég ekki síst við flug-
menn Flugleiða svo og flugmála-
stjóm, verði að krefjast þess, að
verði byijað á nýjum flugvelli á
Egilsstöðum nú þegar. Byggð verði
góð malbikuð flugbraut niður við
fljót, og hún höfð það löng að Bo-
eing-flugvélar geti lent á henni.
Auk þessa þyrfti þama að vera
aðstaða fyrir björgunarþyrlu og
eldsneytisvél, sem gæti séð um að
bjarga fólki úr sjávarháska austur
af íslandi, eins og skemmst er að
minnast frá þeim hörmulegu sjó-
slysum, sem urðu nú um jólin. Eins
og stendur er enginn flugvöllur á
Austurlandi, sem getur leyst þetta
hlutverk af hendi. Eru ekki mannslíf
þess virði, að eitthvað verði gert í
þesum málum hið fyrsta?
V araflugvöllur
Árið 1977 skrifaði ég grein í
blaðið íslending á Akureyri um
flugvallarmálefni. Þar sagði ég
meðal annars efnislega, að fyrir
utan Keflavíkurflugvöll, sem fíill-
kominn blindaðflugsvöll, væri hægt
að lagfæra eftirfrandi flugvelli til
slíks aðflugs; Reykjavíkurflugvöll,
ef flugbraut væri lengd út í Skeija-
íjörð, sennilega Sauðárkróksflug-
völl og Húsavíkurflugvöll. En
vonlaust væri þetta á Akureyrar-
flugvelli miðað við núverandi
staðsetningu flugvallarins.
Hinsvegar mætti byggja nýjan
flugvöll á Gáseyri í Eyjafírði. Kost-
imir væm, að aðflugs- og brott-
flugsmöguleikar væm betri. Hægt
væri að byggja þverbraut inn í
Hörgárdal. Þá yrði sennilega hægt
að lenda í hvassri austan- og vest-
anátt. Flugvöllurinn myndi gefa
byggðarlaginu mjög stöðugar sam-
göngur. Á Akureyri sjálfri yrði
minni hávaðamengun frá þotum í
framtíðinni. Gallar væm þeir helst-
ir, að flugvöllurinn væri lengra frá
aðalbyggðarlaginu.
Mikið er nú rætt um að byggja
varaflugvöll og sýnist sitt hveijum
um það mál.
Umræðan virðist nú helst standa
milli Sauðárkróks og Akureyrar.
Tæknilega séð á enginn munur
að vera á milli aðalflugvallar og
varaflugvallar, vegna þess að lokist
Keflavíkurflugvöllur, verður öll
umferð að geta lent á varaflugvell-
inum, sem þá verður að hafa tvær
flugbrautir gegn aðalvindáttum, og
hafa fullkomin blindaðflugstæki á
aðra flugbrautina sem lágmarksút-
búnað. Þar yrðu að vera fullkomin
tæki til þess að hreinsa snjó af flug-
brautum, fullkomin tæki til sand-
burðar og bremsumælinga,
fullkomið slökkvilið og góður spítali
og hótelaðstaða í grenndinni.
Hvað verður svo gert?
Verður farið að klastra upp á eitt-
hvað af þeim flugvöllum, sem em
fyrir hendi, eða verður byggður nýr
flugvöllur?
Min skoðun er sú, að byggja eigi
nýjan flugvöll.
Af þvi sem ég hef nú skrifað hér
að framan, fínnst mér ekki koma
til greina að velja Sauðárkrók. Það
er tiltölulega lítil flugumferð um
Sauðárkrók og mér fínnst það ekki
skynsamlegt að leggja þá miklu
íjárfestingu, sem varaflugvallar-
bygging er, á stað, sem ekki hefur
meiri flugumferð. Ég held til dæm-
is, að gæti Boeing-flugvél frá
Flugleiðum ekki lent. í Keflavík, og
búið væri að byggja varaflugvöll á
Sauðárkróki, en Akureyri væri opin,
myndum við fljóga til Akureyrar,
þó ekki væri nema vegna betri hót-
elaðstöðu þar.
Aðflugsmöguleikar á Akureyri
hafa stórlagast á undanfömum
ámm, en samt em veðurlágmörk
þar til lendingar þannig, að skýja-
hæð þarf að vera 730 fet og skyggni
3,2 km.
Varaflugvöllur á Islandi er mjög
nauðsynlegur fyrir starfsemi Flug-
leiða. DC-8 þotur félagsins þurfa
alltaf að hafa varaflugvöll erlendis,
sem þýðir, að þær þurfa að hafa
mjög mikið aukaeldsneyti meðferð-
is, sem kostar fyrirtækið stórfé
árlega. Það fer töluverður hluti af
eldsneytinu í það eitt að fljúga með
það. Boeing-vélamar geta notað
Akureyri sem varaflugvöll ef veður
er gott. Allar vélar félagsins í nútíð
og framtíð þyrftu að hafa varavöll
hérlendis, sem myndi hafa veruleg
áhrif á rekstrarkostnað þess.
Að mínum dómi kemur raun-
vemlega enginn annar staður til
greina, sem staður fyrir varaflug-
völl, en að Gáseyri við Eyjaflörð.
I suðvestan átt, þegar Keflavík-
urflugvöllur getur lokast, getur
verið hvass vestanvindur á Norður-
landi. Sauðárkrókur getur þá orðið
ófær vegna hliðarvinds og mis-
vinda. Út úr Hörgárdalnum kemur
þá tiltölulega hreinn vestanvindur,
en núverandi Akureyrarflugvöllur
getur þá verið ófær.
í sambandi við blindaðflug að
varaflugvelli emm við flugmenn að
tala um skýjahæð sem er 200 fet
eða lægra og skyggni upp á nokkra
hundmð metra. Vegna þess hversu
miklu meiri flugumferð er til Akur-
eyrar en til Sauðárkróks, fínnst mér
réttlætanlegra, útfrá fjárhagslegu
sjónarmiði, að Ieggja í hinn mikla
kostnað við byggingu varaflugvall-
ar í Eyjafírði fremur en á Sauðár-
króki.
Ég er að vísu ekki bjartsýnn á,
að hugmyndir mínar um varaflug-
völl á Gáseyri verði að vemleika.
Stórhugur í flugvallagerð hefur til
þessa ekki einkennt framþróun í
íslenzkum flugmálum, hvað svo sem
verður...
En ég er sannfærður um, að
þessi leið væri farsælust og skyn-
samlegust.
Höfundur er flugstjóri.
Bílanaust opnar stór-
markað fyrir bíleigendur
35300 - 35522 - 35301
Bólstaðarhlíð 4ra-5 herb.
Vorum að fá í sölu mjög góða ca 130 fm íb. á 4. hæð
sem skiptist m.a í 3 stór svefnherb. með skápum og
2 stórar stofur. Nýtt eldhús. Tvennar svalir. Glæsilegt
útsýni. Ákv. sala.
FASTEIGNA
HÖLLIN
FASTEIGNAVIÐSKIPTI
MIÐBÆR-HÁALEITISBRAUT58-60
SÍMAR-35300&35301
BÍLANAUST hf. opnaði laugar-
daginn 3. janúar nýjan stórmark-
að fyrir bíleigendur í Borgartúni
26. Bilanaust hf. er fjölskyldu-
fyrirtæki, stofnað 1962 af
hjónunum Matthíasi Helgasyni
og Elínu Ragnarsdóttur ásamt
fleiri aðilum. Matthías hefur
verið forstjóri fyrirtækisins frá
upphafi.
Nú em starfsmenn Bílanausts
hf. 32 talsins. Umsjón með innkaup-
um hafa Reynir og Baldvin Matt-
híassynir. Fyrir heildversluninni er
Lúðvík Matthíasson. Skrifstofu-
stjóri er Lovísa Matthíasdóttir,
Jónas R. Sigfússon veitir tölvudeild
forstöðu en stjórnarformaður er
Reynir Matthíasson.
Með tilkomu nýja húsnæðisins
verður vömvalið aukið til muna.
Ráðgert er að bæta við allmörgum
vömflokkum, t.d. viðtækjum og
hljómflutningstækjum í bíla; vinnu-
fatnaði og hlífðarbúnaði; jámvömm
og verkfæmm; rafmagnsvörum og
rafmagnsverkfærum; og málningu.
Aðaláhersla verður þó sem endra-
Morgunblaðið/Ámi Sseberg
Bilanaust hf. hefur opnað stónnarkað fyrir bUeigendur í Borgart-
úni 26. Með tilkomu þessa nýja húsnæðis ætlar fyrirtækið að auka
vöruúrval sitt til muna.
nær lögð á varahluti í nær allar
.gerðir bifreiða.
Bílanaust flytur nú inn um 90%
þeirrar vöm sem fyrirtækið selur.
Húsnæði fyrirtækisins er 2200 fer-
metrar og hátt í 30.000 vömnúmer
em fyrirliggjandi.
(Fréttatilkynninff)