Morgunblaðið - 14.01.1987, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR 1987
21
Kosningar nálgast!
eftír Sólveigu
Pétursdóttur
Hinn 25. apríl nk. verður að öllum
líkindum gengið til kosninga til
Alþingis. Undirbúningur er þegar
hafinn og má öllum ljóst vera, sem
vilja sjá, að Alþýðuflokkurinn og
forkólfar hans hafa ákveðið að
vinna stórsigur. Því sem næst hvert
sæti á framboðslista flokksins,
hvort sem er í Reykjavík eða ann-
ars staðar, er orðið baráttusæti og
alls konar menn og konur stefna á
þing. í samræmi við þessa ákvörðun
Alþýðuflokksmanna gera nýlegar
skoðanakannanir ráð fyrir að þetta
muni ganga eftir og að kratar
muni verða næststærsti flokkur
landsins að kosningum loknum.
Kosningasigurinn 1978 er nú bara
eins og rós í hnappagat Jóns Bald-
vins. Vorið 1987 ætlar Jón Baldvin
að kaupa hnefafylli af rauðum rós-
um.
Ekki fer á milli mála hver er eini
aðilinn, sem getur komið í veg fyr-
ir þessa framtíðarsýn krata. Það
er Sjálfstæðisflokkurinn. En það er
lómur í mörgum Sjálfstæðismann-
inum. Ótrúlegustu menn hafa allt
á hornum sér. Borgarspítali, próf-
kjörið í Reykjavík og Reykjanesi,
virðisaukaskattur o.fl. Auðvítað eru
þessi mál og mörg fleiri umræðunn-
ar virði og það ríflegrar. Og jafnvel
er það eins gott, að þau eru rædd
ítarlega nú, fyrir kosningar, en ekki
að þeim loknum. Hinn almenni sjálf-
stæðismaður á að sjálfsögðu rétt á
og kröfu til að á hann sé hlustað
af kjörnum forystumönnum Sjálf-
stæðisflokksins. Það er nauðsynlegt
að hreinsa andrúmsloftið, ef
óánægja er í flokksmönnum og
stuðningsmönnum Sjálfstæðis-
flokksins, og forystumenn verða að
Davíð Oddsson
líta í eigin barm og meta hvort
gagnrýnin er sanngjörn eða ekki.
Öllu skiptir, að snúa sér síðan heils-
hugar að hinum raunverulegu
andstæðingum, sem eru i allt öðrum
liðum. Hreinskilni nú getur komið
í veg fyrir að Sjálfstæðismenn og
landsmenn allir þurfi að ganga í
gegnum annað eins tímabil og árin
frá 1978 til 1983.
Þetta vita þeir, sem muna um-
ræðuna eftir kosningamar 1978.
En þá var boðað til frægs fundar
í Valhöll til að ræða málin. Var
þetta gert að undirlagi Kjartans
Gunnarssonar, þáv. formanns
Heimdallar. Framsögu fluttu Frið-
rik Sophusson, þá nýkjörinn alþm.,
og Davíð Oddsson, borgarfulltrúi.
Þegar gluggað er í skýringar þær,
sem þeir þá gáfu fyrir óforum Sjálf-
stæðisflokksins, kemur margt
eftirtektarvert í ljós. Davíð Oddsson
sagði m.a.: „Sjálfstæðisflokkurinn
Friðrik Sophusson
Kjartan Gunnarsson
beitti sér ekki fyrir samdrætti ríkis-
báknsins. Öðru nær. Nefnd var
skipuð til að svæfa þetta baráttu-
mál ungra Sjálfstæðismanna.“
Vandinn mesti
eftírJón Magnússon
Sl. fimmtudag birtist í Morgun-
blaðinu viðtal við Þórð Hilmarsson,
framkvæmdastjóra Steinullarverk-
smiðjunnar. I viðtalinu segir
framkvæmdastjórinn frá rekstri
verksmiðjunnar árið 1986. Þar
kemur fram, að tap á rekstrinum
sé um 55 milljónir króna, en eigið
fé fyrirtækisins hafi í upphafi árs
1986 verið 49,8 miljónir. Skv. þess-
um upplýsingum er Steinullarverk-
smiðjan í raun gjaldþrota. Til þess
að koma í veg fyrir gjaldþrota-
skipti hafa hluthafa ákveðið að
leggja fram viðbótarhlutafé, 60
milljónir, að uppfylltum ákveðnum
skilyrðum. Þessi gífurlegi taprekst-
ur og sú staðreynd að allt eigið fé
Steinullarverksmiðjunnar er þrotið
á tveimur árum virðist þó ekki vera
aðalvandamálið. Þar kemur annað
til.
Þannig lýsir framkvæmdastjór-
inn því yfir að stærsti vandi Stein-
ullarverksmiðjunnar á síðasta ári
hafí verið sá, að fjárfestingarlána-
sjóðirnir, Iðnlána- og Iðnþróunar-
sjóður hefðu kippt að sér
höndum, þannig að fyrirtækið
fékk ekki þau lán sem sótt var
um. I fyrirsögn með nefndu viðtali
segir „Stærsta vandamál Steinull-
arverksmiðjunnar var að ekki
fengust lán hjá fjárfestingarlána-
sjóðum".
Vegna þessara ummæla vil ég
sem formaður Iðnlánasjóðs, sem er
annar þeirra lánasjóða, sem bökuðu
Steinullaiverksrniðjunni mestan
vanda á sl. ári skv. sögn, taka fram,
að fyrirtækinu var í upphafi lánað
eftir að stærsti hluthafinn hafði
lýst því yfir, að hann mundi beita
sér fyrir því að mæta fyrirsjáanleg-
um taprekstri fyrstu árin með
Jón Magnússon
Það lá því ljóst fyrir frá
upphafi að eng’in
tregða var á því að af-
greiða umbeðin lán svo
fremi, að hluthafar
legðu það fé til fyrir-
tækisins sem þurfti til
að forða því frá gjald-
þroti og skapa skilyrði
eðlilegs rekstrar.
auknu hlutafé. Þegar það varð síðan
ljóst þegar viðbótarlánaumsókn lá
fyrir frá verksmiðjunni, að fjárfest-
ingarkostnaður hafði verið meiri en
ætlað var og taprekstur margfaldur
settu umræddir lánasjóðir það að
skilyrði fyrir lánveitingu til fyrir-
tækisins, að hlutaféð yrði aukið, en
án þess var enginn grundvöllur fyr-
ir áframhaldandi rekstri þess.
Þessi krafa var sett fram þar sem
við teljum eðlilegt að hluthafar taki
fremur áhættu af rekstri sínum en
lánveitendur og að lánveiting nýtist
til annars en að framlengja dauða-
stríð fyrirtækis. Það lá því ljóst
fyrir frá upphafi að engin tregða
var á því að afgreiða umbeðin lán
svo fremi, að hluthafar legðu það
fé til fyrirtækisins sem þurfti til að
forða því frá gjaldþroti og skapa
skilyrði eðlilegs rekstrar. Ég hélt
því, með þessar staðreyndir í huga,
að blaðamaður sá, sem vann við-
talið, hlyti að hafa misskilið það sem
framkvæmdastjórinn sagði og bjóst
við að þetta yrði leiðrétt strax, en
sú er ekki raunin. Ég verð því að
álíta að þetta séu ummæli fram-
kvæmdastjórans.
Fyrir mér er það óneitanlega
svolítið framandi hagspeki að aðal-
vandi fyrirtækis, sem hefur tapað
öllu eigin fé sínu vegna þess að
framleiðslan er seld undir fram-
leiðslukostnaði, skuli liggja í því að
ekki skuli fást aukin lán svo halda
megi áfram taprekstrinum.
Nú vil ég vona að vandamál
Steinullarverksmiðjunnar séu byij-
unarörðugleikar. Staðreyndin er sú,
að framleiðsluvörur fýrirtækisins
eru mjög góðar, jafnvel betri en
búist var við í upphafi. Takist að
lækka framleiðslukostnaðinn og
selja framleiðsluna þannig að fyrir-
tækið skili hagnaði er bjöminn
unninn. Það er í raun sá vandi, sem
þarf að leysa. Takist það hins veg-
ar ekki er ekki ljóst hver afleiðingin
verður. Ég vona og þykist vita að
framkvæmdastjóra Steinullarverk-
smiðjunnar sé þetta ljóst þó að
ofangreind ummæli hans bendi til
annars og óska honum alls velfam-
aðar í því erfiða starfi, sem hann
á fyrir höndum.
Höfundur er formaður Iðnlána-
sjóðs
Hinn almenni sjálfstæð-
ismaður á að sjálfsögðu
rétt á og kröfu til að á
hann sé hlustað af
kjörnum forystumönn-
um Sjálfstæðisflokks-
ins. Það er nauðsynlegt
að hreinsa andrúms-
loftið, ef óánægja er í
f lokksmönnum og
stuðningsmönnum
Sjálfstæðisflokksins og
forystumenn verða að
líta í eigin barm og
meta hvort gagnrýnin
er sanngjörn eða ekki.
Friðrik Sophusson sagði m.a.: „í
öðru lagi hefur verið bent á, að
forysta flokksins hafi of mikið bor-
ið keim af málamiðlun og umgengn-
ishópurinn verið of þröngur og
einskorðaður við embættismenn og
forystan ekki haft samband við
flokksmenn. Þingmenn og ráðherr-
ar hafi til dæmis ekki notfært sér
málefnanefndir flokksins og aðrar
flokksstofnanir. Fremur hafi verið
leitað til embættismanna ríkisins
um hugmyndir og ráð.“ Og síðar:
„Starf frambjóðenda hafi ekki verið
nægilega skipulagt og þeir hafi
stundum virst hræddir við fólkið —
lokað sig inn í vindlareyk í stað
þess að fara út til almennings."
(Valdatafl í Valhöll, bls. 149-150).
Þegar þessir menn, sem í dag eru
einhveijir mestu áhrifamenn og for-
ystumenn Sjálfstæðisflokksins,
fluttu þessi erindi var þeim vel tek-
ið og þóttu þeir hafa lög að mæla.
Ég er ekki að segja, að Sjálfstæðis-
flokkurinn eigi við þessi sömu
vandamál að glíma í dag. Ég er
hins vegar að halda því fram, að
umræða fyrir kosningar, sem getur
hreinsað andrúmsloftið og þjappað
samheijum þéttar saman, er góð.
Stjómmálaflokkar eru tæki
fólksins í landinu til að hrinda í
framkvæmd skoðunum. Stærð
...
Sólveig Pétursdóttir
flokka fer eftir því, hvað margir eru
á sömu skoðun eða með svipaðar
skoðanir. Nú um áratugaskeið hef-
ur Sjálfstæðisflokkurinn verið
langstærsti og öflugasti flokkur
landsins. Ég, trúi því, að það sé
vegna þess, að hann hefur á stefnu-
skrá sinni baráttumál, sem flestir
geta verið sammála um, að séu
skynsamleg fyrir land og þjóð.
Hann vill bjóða íslendingum að búa
fijálsum í fijálsu landi við beztu
hugsanleg skilyrði. Það eru margir,
sem halda því fram, að slegið hafí
í bakseglin hjá Sjálfstæðisflokknum
nú að undanfömu. Hvemig má það
vera, að flokkur, sem hefur verið í
forystu í ríkisstjóm sem skilar betra
búi en aðrar ríkisstjómir hafa gert
í langan tíma, njóti þess ekki? Um
þetta hafa menn rætt og sýnist sitt
hveijum. Ég er á þeirri skoðun, að
mestu skipti, að Sjálfstæðismenn
hér í Reykjavík sem annars staðar
snúi bökum saman og byiji að beina
spjótum sínum að gunnreifum and-
stæðingum sínum, sem nú vilja láta
kné fylgja kviði og halda að nú sé
lag, í Ijósi nýlegra skoðanakannana.
Ég tel, að ef við geram það og
kreíjumst þess, að flokkar og menn
verði metnir að verðleikum en ekki
eftir leikhæfileikum, þá getum við
horft með eftirvæntingu til komandi
kosninga.
Höfundur er lögfræðingur og
hlaut 8. sæti íprófkjöri Sjálfstæð-
isflokksins.
Morgunblaðið/JG
Fólk klæddist fjölskrúðugum fatnaði og setti mikinn svip á samkomuna.
Akranes:
/!•
Jólin kvödd
með glæsibrag
Akranesi.
AKURNESINGAR kvöddu jólin með álfabrennu og dansi á þrettánda-
dagskvöld og var mikill mannfjöldi viðstaddur enda veður gott.
Það var æskulýðsnefnd Akraness
sem hafði veg og vanda að brenn-
unni eins og undanfarin ár en
félagar úr Kiwanisklúbbnum Þyrli
sáu um að hlaða bálköstinn.
Dagskráin hófst með því að fólk
safnaðist saman við æskulýðsheim-
ilið Amardal og þaðan var farin
blysför um götur bæjarins og stað-
næmst á íþróttavellinum við Jaðars-
bakka. Þar var kveikt í bálkestinum
og álfadans stiginn. Fólk klæddist
fjölskrúðugum klæðnaði og setti
það svip á samkomuna. Mikið var
um blys og flugelda og era menn
sammála um að aldrei hafi eins
miklu verið skotið á loft af slíkum
vamingi og um þessi áramót og
dagana kringum þau, enda veður
jrfireitt gott til slíkra verka. Þá má
geta þess að mikið var um jóla-
skreytingar um hátíðarnar, bæði
hjá einstaklingum og eins hjá fyrir-
tækjum og tóku mörg fyrirtæki sig
saman við skreytingarnar til að
setja betri svip á bæinn.
Vinarbær Akraness í Danmörku,
Tönner, sendi að venju Akurnesing-
um stórt jólatré sem sett var upp
á Akratorgi og var það tendrað við
hefðbundna athöfn.
- JG