Morgunblaðið - 16.01.1987, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. JANÚAR 1987
Hvað segja þeir um samningana
Unnið við net í Njarðvíkurhöfn í gær.
Beitingamennirnir í Sandgerði. Frá vinstri eru Theódór Karlsson, Jóhann Halldórsson, Gunnar Pálsson
og Jón Rúnar Jónsson.
Sjómenn á Suðurnesjum spá í verkfallið og samningana:
Ákvæðið um að allir
sigli í land er ef til
vill mesta kjarabótin
bryggjiimim, enda var veðrið leiðin-
legt. Morgunblaðsmenn leituðu því
afdreps í beitingarskúr þar sem
beitingamenn sem beita fyrir Víði
II, voru að hefjast aftur handa eft-
ir hálfsmanaðar aðgerðaleysi.
„Við vorum nú í verkfalli í haust,
sem allt varð vitlaust útaf, en það
breytast lítið kjörin hjá okkur við
þessa samninga," sagði Jóhann
Halldórsson, einn beitingamann-
anna. „Ekki nema fyrir það að við
getum farið aftur að vinna; við sem
beitum fyrir stærri bátana höfum
enga tekjutryggingu svo við höfum
bara lifað á sjálfum okkur á meðan
verkfallið hefur staðið. Við vorum
auðvitað orðnir þreyttir á þessu því
verkföll eru aidrei nein gæði og við
Grindvísku sjómennirnir, sem telja sig, kannski með réttu, hafa orðið til þess að samningaviðræðumar
fóra aftur af stað. Frá vinstri eru Magnús Sigurðsson, Ásgeir Runólfsson, Sveinn Eyfjörð, Snorri Guð-
mundsson, Bogi Guðmundsson, Róbert Þorðarson, Jóhann Hjaltason og á bak við sést í Þorvald Óskarsson.
Sæmundur Araason, Helgi Hermannsson og Jón S. Benediktsson,
um borð í Jóhannesi Jónssyni.
ÞEGAR Ijóst var að skrifað yrði
undir samninga milli sjómanna
og útvegsmanna eftir hádegið í
gær, fóru Morgunblaðsmenn i
heimsókn til nokkurra staða á
Suðurnesjum til að heyra hljóðið
í sjómönnum og öðrum sem hafa
atvinnu við sjósókn.
Ifyrsti viðkomustaðurinn var
Grindavík. Þar var ekki að sjá að
menn kipptu sér upp við þó samn-
ingar væru að takast því fáa var
að sjá á ferli enda var rok og slag-
veður.
Við höfnina var einu hreyfínguna
að sjá um borð í togaranum Haf-
berg en þar var verið að vinna við
að yfirbyggja bátinn og ganga frá
rafleiðslum. Skipstjórinn, Helgi
Einarsson, var um borð og hann
reiknaði ekki með að togarinn færi
á veiðar fyrr en eftir helgina þó
verkfallið leystist fyrr.
Þegar Helgi var spurður að því
hvort hann byggist við að samning-
arnir yrðu samþykktir sagðist hann
ekki geta sagt um það þar sem
ekki væri búið að kynna þá. „Ég
veit ekki hvort menn sætta sig við
þetta því sjálfsagt hafa menn ætlað
sér meeira, Þó veit ég ekki hvort
ég er rétti maðurinn til að spuija
þessarar spumingar því ég er nefni-
lega útgerðarmaður líka og sit þess
vegna beggja megin við borðið,“
sagði Helgi.
— Verða menn ekki óþolinmóðir
að bíða lengi í verkfalli?
„Ég veit ekki hvort það er svo á
þesum tíma, desember og janúar
eru yfírleitt vondur tími til sjóóknar
þó veðráttan núna verið góð. En
það samt mjög leiðinlegt að fara í
verkfall þegar byijað er að veiða á
togurunum og það er oft svoleiðis
að það eru kannski bara minnstu
bátamir sem fara í verkfall. Þetta
átti auðvitað að virka betur þannig
að allir hættu um áramótin en sum-
ir togaramir fóru að sigla. Allflestir
stærri bátar geta verið úti í viku
til tíu daga og þá fer verkfallið
ekkert að virka fyrr en þá nema
kannski á örfáum bátum. Það þarf
að vera þannig að bátar sigli í land
um leið,þá virkar þetta mikið fyrr,
sagði Helgi.
Saming-arnir
okkur að þakka
Sjómenn frá Grindavík urðu
frægir fyrr í vikunni þegar þeir
reyndu að fá inngöngu á þingpalla
Alþingis íklæddir ljósrauðum sjó-
stökkkum á meðan til umræðu voru
lög um að kjaradómur yrði settur
til að leysa deilu sjómanna og út-
vegsmanna. Nokkrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins buðu sjómönn-
unum síðan inn í þingflokksherbergi
og Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra hitti þá þar að máli áður en
hann fór í ræðustól og vildi gefa
lengri frest til samninga.
Hluti þessa hóps sat í sjómanna-
heimilinu Vör í Grindavík og biðu
frekari frétta af samningunum.,,
Auðvitað teljum við að það sé okkur
að þakka að nú er búið að semja,"
sögðu þeir í kaffispjalli við Morgun-
blaðsmenn, „og sennilega bjargaði
það málunum að við fengum ekki
inngöngu í þinghúsið."
Það kom fram í spjallinu að
Griundvíkingarnir urðu varir við
mjög sterk viðbrögð sjómanna,
víðsvegar um land, við því að þeir,
og aðrir sjómenn, tóku sér stöðu
framan við þingið og á þingpöllum
meðan umræður um frumvarpið
stóðu yfír. „Það var alger einhugur
um allt land að deilan ætti ekkert
erindi inn á þingið," sögðu þeir.
En hvemig átti þá að standa að
lausn deilunnar ef allt var orðið
stopp hjá sáttasemjara?
„Sáttasemjari átti að leggja fram
miðlunartillögu áður en viðræðun-
um var slitið," töldu þeir. „En úr
því sem komið var, er það kannski
rétt að það hafi orðið til þess að
koma hreyfingu á málin aftur, að
til stóð að setja lög.“
Fréttir af efnisatriðum samning-
anna höfðu ekki borist enn til
Grindvíkinganna, en þeir voru að
búa sig undir atkvæðagreiðslu um
samninginn og kjörkassinn var til-
búinn. „Annars ætti nú ekki að
skrifa undir fyrr en búið er að leysa
farmannadeiluna. Þeir eiga það inni
hjá okkur að við sýnum þeim sam-
stöðu," sagði einn í hópnum. „Við
vonum bara að það leysist fljótlega
hjá þeim, því það væri skömm að
því ef setja ætti lög á þá eina ferð-
ina enn.
En var þá ekki farið að langa til
að komast aftur út á sjó?
„Auðvitað erum við orðnir leiðir
á aðgerðaleysinu. Við höfum mest
setið hér og drukkið kaffí. Þið get-
ið séð það á bókinni," svöruðu
sjómennimir og bentu á þéttskrif-
aðar síður gestabókarinnar sem lá
þarna frammi á borði.
Samningarnir eins
og stórveldafundur
í Sandgerði voru fáir á ferli á
fimm í þessum skúr höfum senni-
lega tapað samtals tæplega 200
þúsund krónum á verkfallinu. Ann-
ars er ég á sjó líka, er nú á minni
39. vertíð.s agði Jóhannes.
„Hitt get ég sagt þér,“ hélt Jó-
hannes áfram, „að það má eiginlega
jafna þessum samningaviðræðum
við fundinn hjá Reagan og Gorbac-
hev. Sjómaðurinn var með friðar-
hönd eins og Gorbachev en Kristjan
Ragnarsson var eins og Reagan.
En þetta er sem betur fer komið í
höfn núna og ég vona að allir fari
út í kvöld.
Nóg að gera í
vélsmiðjunni
Ekki er þó svo að allir, sem hafa
atvinnu tengda sjósókn, hafi setið
aðgerðalausir meðan vinnudeila sjó-
manna og útvegsmanna stóð yfír.
Um borð í Geir goða, sem lá í Sand-
gerðishöfn hittu Morgunblaðsmenn
Þórhall Jónsson sem vinnur í vél-
smiðju hjá Miðnesi hf. Hann hafði
unnið við það undanfama viku að
breyta skipinu sem var að koma
af síldveiðum og átti að fara á línu-
veiðar.
„Það er búið að vera nóg að •
gera frá áramótum í vélsmiðjunni,
enda var tækifærið notað til að lag-
færa bátana meðan sjómenn eru í
verkfalli," sagði Þórhallur. „Síðan
á að breyta fleiri bátum til línu-
veiða, við gerðum einn kláran í
síðustu viku og síðan eru tveir bát-
ar frá fyrirtækinu til viðbótar að
fara á línuna," sagði Þorhallur.
Mismunandi hagsmunir
Morgunblaðsmenn héldu loks til
Njarðvíkur og þar var öllu meira
um að vera við höfnina enda var
farið að líða á daginn og búið að
undirrita samningana. Um borð í
fískiskipinu Jóhannesi Jónassyni
hittu Morgunblaðsmenn Helga Her-
mannsson skipstjóra og Jón S.
Benediktsson vélstjóra á bátunum
og skömmu síðar bættist Sæmund-
ur Árnason skipstjóri á Rán í hópinn
og þeir voru allir fegnir því að verk-
fallinu virtist vera að ljúka.
„Þetta er búið að vera ágætis
jólafrí því við stoppuðum 22. des-
ember, en ég reikna með að fara
út annað kvöld ef samningamir
verða samþykktir, sagði Helgi.
„Okkur var farið að kitla í fínguma
fyrir löngu síðan og við vomm bún-
ir að fá mikið meira en nóg. Þetta
er versti tíminn fyrir alla, menn eru
nýbúnir að halda jól og það kostar
peninga," sagði Helgi.
— Teljið þið að nýju samningam-
ir séu viðunandi?
„Við vituð það auðvitað ekki því
það er ekki búið að kynna þá,“
sagði Helgi. „En það er ekki kjara-
bót ef sjómenn að fara að viður-
kenna að þeir taki þátt í olíusveifl-
um, eins og maður hefur heyrt. Það
hafa þeir aldrei viðurkennt heldur
var það sett á með lögum.“
Fihnst þeim verkfall vera heppi-
legur máti til að leggja áherslur á
kröfur sjómanna?
„Mjög sjálfsagður, fínnst mér,“
sagði Sæmundur. „Ef hlutimir nást
ekki fram öðm vísi en með verk-
falli er það auðviað eina leiðin. Það
verður þó að viðurkennast að oft á
tíðum er erfitt að henda reiður á
kröfum og hagsmunum. Það er
verið að borga hlutdeild í gamafíski
sem fer svo alls ekki í gáma. Sums-
staðar er verið að fara fram á að
borga fískverð eins og fískurinn
væri settur í gáma. Það getur verið
að það sé hægt einhversstaðar en
þegar kemur fram á vertíð og sömu
bátamir fara að landa netafiski,
óslægðum, þá er auðvitað ekki
hægt að fara fram á sama verðið
og þegar við komum með þetta í
land, ísað í kassa og slægt.
Síðan era hagsmunir sjómanna
víðsvegar um landið svo mismun-
andi. það era loðnusjómenn, bát-
asjómenn og togarasjómenn. Það
má einnig deila um það hvort þessi