Morgunblaðið - 31.01.1987, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 1987
Stjörnu-
Umsjón: Gunnlaugur
Guðmundsson
NámskeiÖ í
stjörnuspeki — 3
Er frá var horfíð síðasta
laugardag vorum við stödd á
Grikklandi, á u.þ.b. 6. öld
fyrir krist. Grískir heimspek-
ingar voru að leggja grunn
að hugmyndaheimi stjörnu-
speki, sbr. kenningar Anax-
imenesar um stórheima og
smáheima, það að maðurinn
sé smækkuð ímynd alheims-
ins.
Herakleitus
Ef við höldum áfram mætum
við næst af merkum grunn-
leggjurum Herakleitusi frá
Ephesus (u.þ.b. 500 f.Kr.).
Hann þróaði þá hugmynd að
skipa megi tilverunni í tvo
flokka. Annarsvegar er Ver-
und, hinn fullkomni varan-
leiki, og hins vegar Verðandi,
ástand stöðugs breytileika
sem hefur áhrif á náttúruna
og efnisheiminn. Til þessarar
kenningar má rekja hug-
mynd stjömuspekinnar um
andstæður og jákvæð og nei-
kvæð stjömumerki.
Grísk rökhyggja
Þó fyrstu grísku heimspek-
ingamir væm stjömufræð-
ingar en ekki stjömuspeking-
ar, áttu þeir sinn þátt í að
skapa, skref fyrir skref, það
vitsmunalega kerfí sem
ásamt spáfræði Mesópótamíu
lagði grunninn að nútfma
stjömuspeki. Nicholas
Campion, höfundur bókar-
innar Inngangur að sögu
stjömuspeki, segir ástæðuna
fyrir því að stjömuspeki varð
vinsælasta spákerfí Vestur-
landa þá að hún erfði vits-
munalega dýpt grískrar
heimspeki.
Pythagoras
Við höfum áður getið
Pythagorasar frá Samos.
Framlag hans til stjömuspeki
var fólgið í þeirri kenningu
hans að tölfræði og tölfræði-
leg tengsl væm gmndvöllur
heimsins, eða a.m.k. að í
gegnum tölur væri hægt að
skilja og útskýra heiminn.
Samkvæmt því býr hver ein-
stök tala yfír merkingu sem
er meiri en það bókstaflega
magn sem hún gefur til
kynna. Talan einn þýðir ein-
ing, tveir þýðir andstaða
o.s.frv.: að að flórða húsið í
stjömukortinu er táknrænt
fyrir heimili og undirstöðu
er m.a. byggt á hugmynd
Pythogorasar um fjóra sem
tölu forms og staðfestu.
Empedocles
Empedocles (495—430 f.Kr.)
frá Agrigentum á Sikiley var
annar Pythagoreanisti sem
hafði mikil áhrif á stjömu-
speki. Fyrri heimspekingar
höfðu hugieitt stöðu ein-
stakra frumþátta, svo sem
elds, lofts og vatns sem
grundvallandi f náttúmnni og
efnisheiminum. Það var hins
vegar Empedocles sem þró-
aði þá kenningu að allt í
heimi hér sé uppbyggt af
fjórum frumþáttum, eldi,
jörð, lofti og vatni. Empedocl-
es var ekki stjömufræðingur
en aðrir áttu eftir að þróa
kenningu hans áfram og fella
hana inn í heimsmynd
stjömuspeki.
Hippocrates
Það var Hippocrates (f.u.þ.b.
460 f.Kr.), sem stundum er
kallaður faðir læknavísind-
anna, sem tengdi hina flóru
frumþætti vð hin fjóru skap-
gerðareinkenni. Með því lagði
hann gmnninn að læknis-
fræðilegri stjömuspeki og sá
til þess að stórt skref var
stigið í stjömuspeki persónu-
leikans.
GARPUR
^RJRPULtqST.1 LÍKAM-/ BERGTOLKJP A AAARGA
PULPA KKAFTA, EN ÉG HEFEH
' EKKI GETAD NOTAÐ PA, EF
ÞD OG ADAM PRINSHEFDUD
EK«I BJARGADAtEK.
apam!?ésaaá
HUNDUE HElTA
HAFI HANN
GERT EITTH\/AÐ!
pAE> VAR
vissulega
Tilv'iljun.1 ,
efþóbaKa
1//SSIR AÐÉ6'
ER i RAUN
ÖARPUe ,
AK5AKAPU ÓN/EÐIÐ...EN B5
ÞARF Ae> SEG JA þÉR. NOKKUÐ
HRÆDILEGT 1 ?
X-9
FERDINAND
::::::::::::::::::::::::::::::

SMÁFÓLK
Svona á að skjóta glerkúl-
nm ...
YOU PUT IT BETUIEEN
YOUR 5ECONP FINGER
/\NP YOUR. TMOMB WITH
THE TIP OF YOUR
F0REFIN6ER UNPERNEATH..
Maður setur kúluna á milli
löngutangar og þumal-
fingurs og setur broddinn
á vísifingri undir ...
Ég get hugsað mér aðra
aðferð ...
Umsjón: Guðm. Páll
Arnarson
Hjalti Elíasson, liðsmaður
Polaris, efstu sveitarinnar í
Reykjavíkurmótinu, vann fjóra
spaða fagmannlega í eftirfar-
andi spili, sem kom upp í leik
Polaris og sveitar Sigfúsr Amar
Ámasonar. Og þó hélt Gestur
Jónsson spilunum vel að sér.
Austur gefur; NS á hættu.
Norður
♦ D854
VÁK532
♦ 106
♦ 93
Vestur
♦ K
♦ 987
♦ DG9754
♦ KG10
Austur
♦ 972
♦ D1064
♦ ÁK
♦ D752
Suður
♦ ÁG1063
♦ G
♦ 832
♦ Á864
Eftir pass Jóns Páls Sigur-
jónssonar í austur opnaði Hjalti
á „Tartan", tveimur spöðum á
suðurspilin, sem sýnir 7—11
punkta og í það minnsta 5—4
spaða og láglit. Mikil tískusögn
um þessar mundir. Gestur Jóns-*'’*
son í vestur passaði og Guðlaug-
ur R. Jóhannesson í norður lauk
sögnum með §ómm spöðum.
Útspilið var tíguldrottning.
Jón tók fyrstu tvo slagina á
tígul, og skipti yfir í lauffimmu,
þriðja hæsta. Hjalti dúkkaði,
Gestur fékk á tíuna og spilaði
áfram laufi. Sem er mun betri
vöm en að spila tígli. En dugði
ekki til gegn þessum sagnhafa.
Hjalti drap á laufás og lagði
rólega niður trompásinn! Kóng-
urinn kom siglandi i og eftirleik-^*
urinn var auðveldur. Lauf var
trompað lágt í blindum og síðar
tígull með drottningu og þá vom
slagimir orðnir tíu.
Hjalti þurfti ekki að sjá á
spil Gests til að vita að hann
ætti trompkónginn. Jón hafði
passað í upphafi, en hafði þó
sýnt sjö punkta í tígli og drottn-
ingu i laufi. Með spaðakónginn
líka ætti hann sjálfsagða opnun.
Svo kóngurinn blankur fyrir aft-
an var eina raunvemlega vinn-
ingsvonin.
Sveit Polaris græddi vel á
spilinu, því á hinu borðinu sá
enginn ástæðu til að opna.
Umsjón Margeir
Pétursson
Á alþjóðlegu móti t Malmö um
áramótin kom þessi staða upp í
viðureign stórmeistaranna Simen
Agdestein, Noregi, sem hafði
hvítt og átti leik, og Jan Plac-
hetka, Tékkóslóvakíu.

Hvitur hefur fómað peði fyrir
sóknarfæri eftir h-linunni og það
skilaði árangri: 30. Hxh5-t-! —_
Rxh5, 31. Hhl (Lakara var 31.
Dg5 — Hg8) Kg8 32. Hxh5 og
svartur gafst upp því hann getur
ekki forðað máti. Búlgarski stór-
meistarinn Kiril Georgiev sigraði
á mótinu. Hann hlaut 7 Vj v. af 9
mögulegum. Svfinn Schiissler
varð næstur með 7 vinninga og
náði öðrum áfanga sínum að stór-
meistaratitli,