Morgunblaðið - 17.07.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. JÚLÍ 1987
Ungverjaland:
Verkamenn hvattir
til sveigjanleika
HÁTTSETTIR hagfræðingar í
Ungverjalandi segja að lands-
menn verði að búa sig undir að
skipta um starf „þrisvar eða jafti-
vel fjórum sinnum á ævinni“
þegar búið verður að hrinda í
framkvæmd efiiahagslegum end-
urbótum er hafa í för með sér
að tap-fyrirtækjum verður lokað,
segir í frétt breska dagblaðsins
Financial Times.
Miklos Nemeth, nýskipaður efna-
hagsmálaritari miðstjómar
Frankfiirt-
arpylsan
500 ára
Frankfurt, Reuter.
FRANKFURTARAR halda nú
upp á fímm hundruð ára af-
mæli Frankfúrtarpylsunnar,
sem fyrst er nefnd á bókum
árið 1387.
Borgaiyfirvöld segja hins vegar
að ekki verði um opinber hátíða-
höld af þeirra hálfu að ræða, þar
sem ekki sé víst að pylsan hafí
fyrst komið fram á þeim tíma.
Frankfurtarpylsan er gerð úr
reyktu svínakjöti og sagt er að hún
hafi verið aðalrétturinn við krýn-
ingu Maxmilians II Þýskalands-
keisara árið 1652. Hún hefur verið
framleidd á sama hátt í að minnsta
kosti fimm hundruð ár.
Framleiðendur pylsunnar eru
hins vegar lítt hrifnir af virðingar-
leysi ungdómsins fyrir gömlum,
þýskum hefðum; það er ásælni í
óvirðulega framreiddan mat á borð
við „eina með öllu." Þeir segja að
Frankfurtarpylsuna eigi að borða
með brauðsnúð og glitrandi víni,
þannig hafi það alltaf verið og svo
skal vera áfram.
kommúnistaflokks landsins, sagði
nýlega að leggja yrði meiri áherslu
á „arðsama atvinnustefnu“ enda
þótt „næg atvinna handa öllum“
yrði eftir sem áður grundvallarregl-
an.
Nemeth sagði að stjórnendur fyr-
irtækja ættu að hafa rétt til að
veita lélegum starfsmönnum ákúr-
ur. Atvinnulausir myndu fá vinnu
hjá atvinnumiðlunarskrifstofum,
við opinber þjónustustörf eða verða
sendir í starfsþjálfun.
Fyrr í þessum mánuði voru af
opinberri hálfu tilkynntar umbótat-
illögur þar sem segir að aðstoð við
tap-fýrirtæki verði skorin kröftug-
lega niður og fyrirtækjunum lokað
ef þau rétti ekki úr kútnum. Upp-
lýst var að ríkisvaldið hefði síðast-
liðna 18 mánuði greitt sem svarar
liðlega milljarði Bandaríkjadala í
styrki til ósamkeppnishæfra fyrir-
tækja. Nemeth sagði að takmarkið
væri að koma á fót markaðskerfi
undir eftirliti yfirvalda þar sem
komið yrði í veg fyrir skaðlega ein-
okun og jafnframt stuðlað að
samkeppni í iðnframleiðslu, þjón-
ustustörfum, landbúnaði og annarri
matvælaframleiðslu.
Nemeth bætti því við að í framtí-
ðinni myndi hlutverk miðstýringar
ekki minnka heldur yrði ábyrgð
skipuleggjenda og yfirvalda meiri
en áður.
Cavaco Silva forsætisráðherra hefiir rekið kröftuga kosningabar-
áttu.og talið að hann nái meirihluta.
Portúgal:
Spáð að Cavaco Silva
merii meirihluta
SKOÐANAkannanir, sem voru
birtar í Lissabon í gærmorgun,
fímmtudag, gáfú til kynna, að
Cavaco Silva, forsætisráðherra
og Sósialdemókrataflokki
hans(PSD) tækist að meija meiri-
Hungur í Brasilíu:
Heilum lestarförmum
af matvælum stolið
Sao Paulo, Reuter.
MÖRG hundruð örsnauðir og
sársoltnir Brasilíumenn stálu um
helgina meira en 300 tonnum af
sojabaunum og kaffí úr tveimur
járnbrautarlestum í borginni
Guaruja. Ekki er til þess vitað,
að jafii umfangsmikill þjófnaður
af þessu tagp hafi áður átt sér
stað í Brasilíu. Er þetta talið sýna
glöggt, hve efnahagsástandið í
landinu er orðið slæmt.
Sojabaunir, sem eru mjög auðug-
ar af eggjahvítuefni, eru mikið
notaðar til skepnufóðurs. Framleið-
endur á sojabaunum í Brasilíu hafa
hins vegar lengi gagnrýnt stjóm-
völd landsins fyrir að grípa ekki til
hvetjandi ráðstafana til að auka
framleiðsluna á sojabaunum og
nota þær sem eggjahvítuefni handa
fátækum þegnum landsins, sem nóg
er af.
Efnahagskreppan í Brasilíu nú
er ein sú versta í allri sögu landsins
og koma afleiðingar hennar fram
með ýmsum hætti. Þannig hefur
það hvað eftir annað gerzt í borg-
inni Sao Paulo að undanfömu, að
fólk hefur brotizt hópum saman inn
í stórmarkaði og látið þar greipar
sópa.
hluta í þingkosningunum á
sunnudaginn. Samkvæmt þessum
könnunum tekst PSD að fá 43%
og dugar það. Hins vegar yrði
sá meirihiuti mjög naumur og
PSD þyrfti að fá allt að þremur
prósentum í viðbót til að geta
stjórnað örugglega.
Sósialistaflokkurinn, PS, virðist
ekki hafa náð til fólks í þessari
kosningabaráttu. Honum er spáð
23%, sem er aðeins 3% aukning frá
síðustu þingkosningum. Þá fékk
flokkurinn tæp 20 og missti gríðar-
Iega mikið fylgi yfír til Lýðræðis-
lega endumýjunarflokksins. Vitor
Constancio, formaður Sósialista-
flokksins hefur ekki sagt álit sitt á
þessum niðurstöðum, en hann hefur
íað að því, að róðurinn í formanns-
sætinu hafi verið mjög erfíður og
það sé hægara ort en gert að taka
við af Mario Soares, sem nú gegnir
forsetaembætti.
Lýðræðislegi endumýjunarflokk-
urinn undir forystu Ramalho Eanes
missir mikið fylgi eins og raunar
var vikið að í fréttaskýringu í Morg-
unblaðinu á dögunum. Flokkurinn
fékk um 20 prósent fyrir tveimur
ámm, en þá var flokkurinn splúnku-
nýr. Síðan hefur fulltrúum hans
Pólland:
Fjöldagröf fórn-
arlamba Rauða
hersins fimdin?
Giby, Póliandi. Reuter.
Rannsóknarmenn
stríðsglæpa opnuðu í fyrradag
fjöldagröf, sem fannst fyrir
hálfúm mánuði í fúruskógi ná-
lægt þorpinu Giby í norðaustur-
hluta Póllands, um átta
kílómetra frá sovésku landa-
mærunum. Sumir telja að í
gröfínni geti verið lík fjölda
pólskra borgara, sem Rauði
herinn nam á brott nokkrum
vikum eftir lok síðari heims-
styijaldar, en lögreglumenn-
irnir, sem rannsaka nú gröfina,
segja að hún hafí jarðneskar
leifar þýskra hermanna að
geyma.
Stefan Meszczynski, bóndi í
nágrenninu, fann gröfma. Hann
heldur því fram að þrír bræður
hans séu grafnir þar, og að hann
hafí leitað grafarinnar í rúmlega
ár, en draumur, sem hvað eftir
annað hafi sótt á hann, hafí leið-
beint honum þangað. Yfirvöld í
Giby telja hins vegar líklegra að
vitni að atburðunum árið 1945
hafí vísað honum á staðinn.
Meszczynski gróf nokkrar hol-
ur á staðnum og kom. niður á
beinagrindur á um eins metra
dýpi. Margir ættingjar hinna
týndu hafa komið á staðinn, en
nú hefur svæðinu verið lokað
vegna hinnar opinberu rannsókn-
ar.
Frásögnin af týnda fólkinu er
enn sem greypt í minni margra á
þessu svæði, þótt mönnum komi
ekki saman um hver afdrif þess
urðu. Það er að minnsta kosti víst,
að fólkið hvarf í fjöldahandtökum
sovéska hersins árið 1945, sem
ef til vill voru liður í aðgerðum
gegn andstæðingum kommúnista-
stjómarinnar, sem þá hafði verið
komið á í Varsjá. Samkvæmt frá-
sögn sjónarvotta var fólk hand-
tekið af algjöru handahófi, nánast
í hveiju húsi. Fólkinu var safnað
saman í stórri hlöðu og haldið þar
í nokkra daga, en síðan fluttu
bifreiðir það á brott og síðan hef-
Reuter
Mannabein sem fúndust í (jöldagröfinni í Norðaustur-Póllandi.
ur ekkert verið vitað um örlög
þess.
Að sögn vestrænna sendi-
manna í Póllandi kæmi það sér
afar illa fyrir Jaruzelski, leiðtoga
Pólska kommúnistaflokksins, ef
staðfest yrði að líkin í skóginum
væru af fómarlömbum sovéska
hersins, þar sem leiðtoginn hefur
lagt ríka áherslu á náin tengsl
Póllands og Sovétrikjanna.
Margir ættingja hinna týndu,
sem eru sannfærðir um að lík
skyldmenna þeirra séu f gröfínni,
óttast þess vegna að yfírvöld
muni reyna að forðast árekstra
við Sovétmenn og láta líta svo út
sem líkin séu af sovéskum
stríðsföngum, sem nasistar hafí
myrt árið 1944. Jozef Bronejko
bóndi sagði við fréttamenn: „Það
er afar ólíklegt að þetta hafí ver-
ið sovéskir stríðsfangar, vegna
þess að þama vom einnig lík af
konum." Fólk segist hafa séð til
iögreglunnar fjarlægja hnappa og
belti, sem áreiðanlega hafí til-
heyrt borgaralegum klæðum, úr
gröfinni.
Rannsóknarmennimir segjast
hins vegar hafa grafíð upp ellefu
lík nú þegar og segja að þau séu
sennilega af þýskum hermönnum,
sem ekki kemur heim og saman
við staðhæfingar þorpsbúa.
Ekki er ljóst hversu margir
hurfu í ofsóknum Rauða hersins
á umræddu svæði í Póllandi, en
giskað hefur verið á að þeir hafí
verið 200 til 500.
gengið heldur erfiðlega að fínna
einhvem raunhæfan starfsgmn-
dvöll og Eanes, fyrverandi forseti,
hefur þótt óbjörgulegur stjórn-
málaleiðtogi. i skoðanakönnuninni
er sagt að Lýðræðislegi endurnýj-
unarflokkurinn muni missa allt að
þriðfungi atkvæða og fá varla meira
en 14%.
Miðdemókratar -CDS- em einnig
á niðurleið en þeir kynnu þó að
ráða úrslitum ef Sósialdemókratar
næðu ekki nauðsynlegum meiri-
hluta. Þá er trúlegt að þeir muni
ganga til liðs við Cavaco Silva.
Alvaro Cunhal, sá gamalreyndi
stjómmálamaður og einbeittur
Stalínisti, er sem fyrr við stjórn-
völinn hjá kommúnistum. Að því
er spár segja mun Cunhal og kom-
múnistaflokkurinn fara langt í að
halda sínu venjulega fylgi. Fá varla
minna en 15 prósent, en tæpast
yfír 18%.
í kosningabaráttunni nú allra
síðustu dagana hefur æ meira verið
rætt um að nauðsynlegt sé að end-
urskoða stjómarskrá landsins mjög
rækilega. Stjómarskráin var samin
eftir byltinguna, þegar kommúnist-
ar vom allsráðandi. Þá vom öll
stærstu fyrirtæki, bankar og fleira
þjóðnýtt. Stjómarskráin var endur-
skoðuð nokkuð fyrir fímm ámm.
Cavaco Silva telur að þurfí að ganga
langtum lengra. Hann segir að hann
sé andsnúinn þjóðnýtingu í hveiju
sem hún birtist og vill láta endur-
skipuleggja rekstur og fyrirtæki í
samræmi við það.
Á portúgalska þinginu, sem er í
einni deild em 250 þingmenn. Þeir
skipast nú svo milli flokkanna, að
Sósialdemókratar hafa 88 þingsæti,
Sósialistar 57, Lýðræðislegi end-
umýjunarflokkurinn hefur 45,
Kommúnistar og bandamenn þeirra
38 og Miðdemókratar 22.
j-k. . , ,
Gengi
gjaldmiðla
London, Reuter.
Bandaríkjadalur náði sér nokkuð
á strik í gær eftir lækkunina í
fyrradag sem varð vegna meiri
viðskiptahalla í Bandaríkjunum
en áætlaður hafði verið. Sterl-
ingspundið var áfram sterkt.
Sterlingspundið kostaði 1.6300
dali en að öðm leyti var gengið
með eftirfarandi hætti:
Bandaríkjadalur kostaði:
1,3218 kanadíska dali,
1,8325 vestur-þýsk mörk,
2,0630 hollensk gyllini,
1,5255 svissneska franka,
38,00 belgíska franka,
6,1030 franska franka,
1327 ítalskar lírar,
149,75 japönsk jen,
6,3925 sænskar krónur,
6,7000 norskar krónur og
6,9575 danskar krónur.
Gullúnsan kostaði 452,90 dali.