Morgunblaðið - 08.09.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. SEPTEMBER 1987
Vilhjálmur Egilsson á SUS-þingi:
Sj álfsgagnrýni
nýtíst flokknum
Hér birtist í heild ræða Vilhjálms
Egilssonar, fráfarandi formanns
Sambands ungra sjálfstæðis-
manna, við upphaf þings SUS í
Borgarnesi um helgina.
Við höldum nú 29. þing Sam-
bands ungra sjálfstæðismanna hér
í Borgamesi. Þetta mun vera í
fyrsta sinn sem þing sambandsins
er haidið hér í Vesturlandskjör-
dæmi. Undirbúningur þingsins
hefúr hvílt á herðum margs áhuga-
sams ungs fólks hér í Borgamesi
og hefur í alla staði verið til fyrir-
myndar. Ég vil færa því þakkir
fyrir störf sín af hálfu okkar sem
emm hér aðkomumenn.
Þeir sem aka Ieiðina milli
Reylq'avíkur og Norðurlands eða
Snæfellsness fara flestir hér í gegn
um Borgames. Ferðalangar hafa
tekið eftir því að hér er fallegt
bæjarstæði og bærinn sjálfur hreinn
og snyrtilegur. Borgnesingar em
líka gott fólk sem ánægjulegt er
að eiga samskipti við. Ég fagna þvi
að ungir sjálfstæðismenn hafa í
þetta sinn valið Borgames fyrir
þingstað og veit að við munum eiga
héðan góðar minningar.
Síðasta þing SUS var haldið á
Akureyri fyrir tveimur ámm. Síðan
þá hefur margt drifíð á daga okkar
ungra sjálfstæðismanna. Við höfum
lagt okkur fram í tvennum kosning-
um, fyrst til sveitarstjóma og síðan
til Alþingis. í alþingiskosningunum
25. apríl urðum við fyrir gífurlegu
áfalli og okkar bíður það verkefni
að styrlq'a Sjálfstæðisflokkinn
þannig að hann nái fyrri áhrifum.
Stjóm SUS hefur starfað ötul-
lega á síðustu tveimur ámm og
þingfulltrúar hafa fengið skýrslu
stjómarinnar í gögnum sínum. Þar
er Qallað um starf stjómarinnar að
einstökum málum og því mun ég
hér aðeins stikla á stóm um þau
efni.
Ifyrsta viðfangsefni stjómarinnar
var að undirbúa þátttöku formanns
í sameiginlegum fundi þingflokks
og miðstjómar Sjálfstæðisflokksins
í Stykkishólmi í lok september
1985. Stjómin samþykkti tillögu
sem formanni var falið að leggja
fyrir fundinn um að efnahagsáætl-
unum ríkisstjómarinnar fyrir árið
1986 yrði breytt og erlend skulda-
söfnun stöðvuð. Með því var leitast
við að standa að baki formanni
flokksins sem vildi ná sliku mark-
miði. Stykkishólmsfundurinn var
mikill átakafundur en lauk með því
að formaður flokksins náði sínu
fram og fór í kjölfarið inn í ríkis-
stjóm sem Qármálaráðherra.
Næsta stóra verkefni stjómar-
innar var að birta fjórblöðungsaug-
lýsingu i Morgunblaði þar sem
kynntar vom tillögur ungra sjálf-
stæðismanna um ráðdeild í ríkis-
rekstri. Þessar tillögur vom unnar
að stærstum hluta af þriggja manna
nefnd sem í sátu Hreinn Loftsson,
Sigurður M. Magnússon og Baldur
Pétursson. Mikil vinna var lögð í
þessa tillögugerð sem tók bæði til
fyrirliggjandi Qárlagafmmvarps og
kerfisbreytinga er hefðu í för með
sér spamað til lengri tíma. Ráð-
deildarauglýsingin sýndi betur en
flest annað hversu miklu samtök
okkar geta áorkað þegar hæfír ein-
staklingar með hugsjónir og áhuga
á því að láta gott af sér leiða ná
að vinna saman sem einn maður.
í febrúarmánuði 1986 sendi SUS
frá sér bækling til allra þeirra sem
áttu rétt á að kjósa í fyrsta sinn í
nýafstöðnum alþingiskosningum.
Bæklingurinn sem hét „Afl nýrra
tíma" fjallaði um sjálfstæðisstefn-
una og lífsskoðanir sjálfstæðisfólks
með léttum og nýstárlegum hætti
til þess að höfða til ungs fólks.
Þessi bæklingur markaði viss tíma-
mót í slíkri útgáfu á vegum ungra
sjálfstæðismanna þar sem hann
hefur algjöra sérstöðu hvað snertir
efnistök og hönnun.
Á vormánuðum 1986 snerist
starf SUS að mestu um sveitar-
stjómarkosningamar og á haust-
mánuðum hófst undirbúningur fyrir
alþingiskosningamar 25. apríl sl.
Ungir sjálfstæðismenn studdu sína
félaga til framboðs fyrir flokkinn
og höfðu nokkurt erindi sem erfiði.
Á landsfundi flokksins sem haldinn
var í marsmánuði lagði stjóm SUS
fram tiliögðu að „byggðastefnu
unga fólksins" sem var samþykkt
einum rómi á fundinum. Þetta
framtak ungra sjálfstæðismanna í
stefnumótun í byggðamálum höfð-
aði til ungs fólks um land allt og
sýndi að við berjumst fyrir fram-
förum og velferð fólksins hvar í
landinu sem það býr.
I kosningabaráttunni sjálfri gaf
SUS- út annan bækling til allra
þeirra sem gátu kosið í fyrsta sinn.
Hann hét „Island á réttri leið“ og
flallaði m.a. um þann árangur sem
náðist í tíð fyrrverandi ríkisstjóm-
ar. En ungir sjálfstæðismenn lögðu
fyrst og fremst sitt af mörkum í
hinni almennu kosningabaráttu
flokksins og staðreyndin er sú að
ungir sjálfstæðismenn reyndust
tryggustu liðsmenn flokksins í
þeirri eldraun sem kosningabarátt-
an varð.
Sjálfur stend ég í mikilli þakkar-
skuld sem frambjóðandi í 2. sæti í
Norðurlandskjördæmi vestra við
jgöldann allan af ungu fólki sem
lagði á sig ómælda vinnu fyrir kosn-
ingamar bæði við söfnun utankjör-
staðaatkvæða og við að reyna að
ná til lq'ósenda þrátt fyrir mikið
mótlæti. Þetta unga fólk brást ekki
þegar mest lá við.
Nú í sumar hefur starfíð miðast
við að undirbúa það þing sem hér
er hafíð. Ég vil nota þetta tækifæri
og þakka öllum þeim sem hafa
starfað með mér í stjóm SUS þessi
tvö ár. Ég get ekki stillt mig um
að þakka tveim mönnum sérstak-
lega fyrir samstarf okkar á þessum
áram en þeir reyndust mér og ung-
um sjálfstæðismönnum svo frábær-
lega. Annar þessara manna er
Sigurbjöm Magnússon 1. varafor-
maður, en við hann hef ég mest
ráðgast um málefni okkar og leitað
til þegar eitthvað þurfti. Hinn mað-
urinn er Þór Sigfússon sem var
framkvæmdastjóri fyrra starfsár
stjómarinnar. Ég hygg að enginn
formaður SUS geti hafa verið jafn
heppinn með framkvæmdastjóra og
ég var með Þór Sigfússon að öllum
öðram ólöstuðum.
Ég hef starfað í röðum ungra
sjálfstæðismanna frá 14 ára aldri
en þá gekk ég í Víking, félag ungra
sjálfstæðismanna á Sauðárkróki.
Því hef ég starfað í þessum samtök-
um nú í yfír 20 ár og óneitanlega
hafa þau orðið hluti af lífí mínu á
þessum áram. Ég á þeim mikið að
þakka. í SUS hef ég eignast vini
sem hafa gefíð mér tækifæri til
þess að starfa að áhugamálum
mínum og hugsjónum og veitt mér
traust til þess að leiða samtökin í
tvö ár.
En nú er að koma að því að ég
telst ekki ungur lengur. Ég verð
víst 35 ára_ aldrinum að bráð eins
og aðrir. Ég á eftir að horfa til
áranna í SUS með miklum söknuði
og minningamar um þau eiga bæði
eftir að vera ljúfar og angurværar.
Fyrir tveimur áram, áður en ég tók
að mér formennskuna í samtökun-
um, ákvað ég að vera aðeins eitt
tímabil sem formaður. Þessari
ákvörðun hef ég ekki breytt og það
hefur þ’/í legið fyrir allan þennan
tíma að ég sæktist ekki eftir endur-
kjöri á þessu þingi.
Nú keppa tveir áhugasamir fram-
bjóðendur að því að verða formenn
SUS á þessu þingi. Báðir þessir
menn munu geta orðið dugandi for-
ingjar fyrir okkar hópi. Kosninga-
baráttan hefur verið hörð,
sérstaklega síðustu dagana, en ég
þykist vita að þegar annar þeirra
stendur uppi sem sigurvegari munu
ungir sjálfstæðismenn sameinast
um að gera veg SUS sem mestan.
Þessi kosning milli tveggja hæfra
frambjóðenda á að verða samtökun-
um til framdráttar. Þeir kraftar sem
hafa verið virkjaðir í kosningabar-
áttunni eiga á sunnudagskvöld að
beinast allir í sömu átt til þess að
gera hugsjónir okkar að veraleika.
Ég er bjartsýnn á að SUS geti
eflst og styrkt enn stöðu sína sem
langöflugasta stjórnmálahreyfing
ungs fólks í landinu. Ég hef kynnst
það mörgum sjálfstæðismönnum
það vel á síðustu tuttugu áram að
ég þekki orkuna, viljann og hug-
sjónaeldinn sem býr í þessum
samtökum.
Áfall í kosningunum
Samband ungra sjálfstæðis-
manna og Sjálfstæðisflokkurinn
hafa ekki orðið fyTÍr jafn miklu
áfalli og í síðustu alþingiskosning-
um. Þótt formaður flokksins hafí
náð því sem hægt var út úr erfíðri
stöðu flokksins eftir kosningar
breytir það því ekki að innan við
30% fylgi og 18 þingmenn hafa
haft í för með sér hrikalegt valdaaf-
sal fyrir Sjáifstæðisflokkinn. Við
gátum ekki myndað tveggja flokka
stjóm og því neyddumst við til þess
að fara út í stjóm þriggja flokka.
Hætt er við að sambúðin í stjóm-
inni verði erfíð ekki síst þar sem
Framsóknarflokkurinn er aðili að
henni. Markmið sjálfstæðismanna
hlýtur samt að vera að vinna af
heilindum, ná árangri og að Þor-
steinn Pálsson verði fyrstur til þess
að leiða þriggja flokka stjóm á ís-
landi út heilt kjörtímabil.
Brottför Alberts Guðmundssonar
úr Sjálfstæðisflokknum og stofnun
Borgaraflokksins var meginástæð-
an fyrir óföram okkar í kosningun-
um. Það má öragglega tína til
iangan lista yfír aðra þætti sem
ekki vora í lagi hjá Sjálfstæðis-
flokknum. Þá er hægt að bæta og
gera flokkinn að öflugri samtökum
skipulagslega og starfslega og
meira aðlaðandi fyrir kjósendur.
Þeim þáttum verður að koma í lag
en það breytir því ekki að í kosn-
ingabaráttunni fór nánast öll okkar
orka í að sannfæra sjálfstæðisfólk
um að það ætti að kjósa Sjálfstæðis-
flokkinn. Við stóðum því berskjöld-
uð gagnvart hinum hefðbundnu
andstæðingum okkar.
Ungir sjálfstæðismenn og Albert
Guðmundsson elduðu á stundum
grátt silfur saman innan Sjálfstæð-
isflokksins ekki síst á kjörtímabili
núverandi stjómar SUS. Fyrir þess-
ar deilur við Albert guldum við
m.a. í prófkjöri flokksins í
Reykjavík í nóvember sl. En deilur
okkar við Albert vora um málefni.
Við deildum við hann um erlenda
skuldasöfnun og hann taldi SUS
vera furðulega stofnun fyrir að vilja
ekki veðsetja framtíð ungs fólks hjá
erlendum bankastofnunum. Við
deildum við Albert sem sjálfstæðis-
mann og okkur þótti vænt um
Vilhjálmur Egilsson
sjálfstæðismanninn Albert þrátt
fyrir að við væram honum ósam-
mála.
Því tók það okkur sárt þegar
skattamál hans kom upp. Ogenginn
formaður Sjálfstæðisflokksins hef-
ur þurft að taka á jafn erfíðu máli
innan flokksins og Þorsteinn Páls-
son þurfti þá að gera. Það varð að
taka á málinu. Undan því varð ekki
vikist. Formaður flokksins hefur
sætt mikilli gagnrýni fyrir með-
höndlun málsins. Eflaust er unnt
að sjá eftirá að eitthvað hefði mátt
gera öðravísi eða segja öðravísi.
En ég trúi því ekki að sjálf at-
burðarásin hefði breyst mikið nema
ef alls ekki hefði verið tekið á mál-
inu. Og hvað hefðu menn þá sagt?
Þegar formanni flokksins er
kennt um að Albert yfírgaf flokkinn
vegna málsins skulum við hafa í
huga að það var Albert sem var
með skattamál sín í ólagi en ekki
Þorsteinn.
Við skulum líka hafa í huga að
Albert sagði ekki af sér ráðherra-
dómi ótilneyddur þegar málið kom
upp, sem hefði fírrt alla vandræð-
um. Hann ætlaðist til þess að
flokkurinn færi í kosningabaráttu
án þess að hann tæki á sig nokkra
ábyrgð af mistökum sínum.
Þegar jafn sterkur maður innan
flokksins og Albert á í hlut og fer
að setja sína þrengstu augnabliks-
hagsmuni ofar hagsmunum félaga
sinna þá hlýtur eitthvað undan að
láta. Allar gerðir formanns flokks-
ins í þessu máli miðuðust hins vegar
við eitt. Að gera það sem er rétt.
Ég hef þá trú að það sem er
rétt fari saman við hagsmuni Sjálf-
stæðisflokksins. Ég hef þá trú að
það sem er rétt fari saman við hags-
muni íslensku þjóðarinnar. Ég hef
þá trú að Sjálfstæðisflokkurinn og
formaður flokksins verði meiri af
því að gera það sem er rétt. Ég
vona að allir ungir sjálfstæðismenn
séu mér sammála um þetta og séu
tilbúnir til þess að standa þétt að
baki formanni flokksins í því sókn-
arstarfi sem framundan er.
Valdaafsal Sjálfstæðisflokksins
er hræðileg staðreynd og sérhver
sjálfstæðismaður verður að leggja
sitt af mörkum til þess að efla flokk-
inn til fyrri végs. Eftir hin hörmu-
legu kosningaúrslit hefur mikið
starf verið unnið til þess að kanna
hvað mætti betur fara í starfí
flokksins og áróðri til þess að ná
meiri árangri. Ekkert hefur verið
heilagt í gagnrýni sjálfstæðismanna
á sjálfa sig.
Ahersla á fijálshyggju
Meginvandinn sem við glímum
við er að beina þessari sjálfsgagn-
rýni inní þann farveg að hún nýtist
flokknum. Það má vel vera að okk-
ur takist ekki nægilega vel að koma
stefnu okkar til skila á nægilega
sannfærandi hátt. Þá má vel vera
að við höfum klætt hugmyndir okk-
ar í búning sem vakti ónauðsynlega
hræðslu hjá einhveiju fólki. Það
má vel vera að skipulag okkar sé
ekki nógu markvisst og að starfs-
hættir okkar séu staðnaðir að
einhveiju leyti. Það má vel vera að
öllum líki ekki að sjá formann
flokksins brosa í sjónvarpi, ein-
hveijum fínnist hann tala of
óákveðið og jafnvel líkjast meir og
meir fyrrverandi formanni flokks-
ins. Við öllu því, sem er að, þarf
að bregðast til þess að hefya nýja
sókn fyrir sjálfstæðisstefnuna.
Ungir sjálfstæðismenn hafa sér-
staklega verið ásakaðir fyrir
áherslu á frjálshyggju. Víst er að
hún hefur haft áhrif á marga unga
sjálfstæðismenn og þar er ég sjálfur
meðtalinn. Sú kynslóð af ungum
sjálfstæðismönnum sem ég tilheyri
fékk sína pólitísku eldskím á áran-
um fyrir og eftir 1970 þegar mikil
vinstri bylgja gekk yfír. Þessi kyn-
slóð ungra sjálfstæðismanna þurfti
að beita ftjálshyggjunni til þess að
geta náð hugum unga fólksins frá
vinstri mönnum.
Þegar ungir sjálfstæðismenn era
ásakaðir fyrir áherslu á fijáls-
hyggju skulum við minna á hvers-
lags gífurlegar breytingar til
batnaðar hafa orðið í þjóðfélaginu
^rneð auknu fijálsræði sem við höf-
um jafnan stutt dyggilega. Við
skulum t.d. minnast þess að það
er ekki lengra en 10 ár síðan að
einn af helstu útflytjendum landins
var dæmdur í skilorðsbundið fang-
elsi og sekt fyrir að eyða rúmlega
10 þúsund dönskum krónum í frii
í útlöndum án þess að hafa til þess
leyfí yfírvalda. Við skulum líka
minnast þess að framsóknarmenn
bönnuðu sjónvarpsútsendingar í lit
þar til fólk gat farið að kaupa sér
tæki sem gátu numið litaútsending-
ar þrátt fyrir aðgerðir ríkissjón-
varpsins. Hvemig væri þetta
þjóðfélag ef ungir sjálfstæðismenn
tækju allar ásakanir um áherslu á
ftjálshyggju alvarlega? Ég hygg að
þeir sem hamast á ungum sjálf-
stæðismönnum fyrir fijálshyggju
bæði innan flokksins og utan ættu
að hugsa mál sitt betur.
Stjóm SUS skipaði nefnd þegar
eftir kosningar til þess að gera út-
tekt á starfsháttum okkar og benda
á leiðir til úrbóta. Þessi skýrsla
verður kynnt hér á þinginu á morg-
un og ég vil þakka þeirri nefnd sem
starfað hefur að málinu undir for-
ystu Gunnars Jóhanns Birgissonar.
Ég vona að umræður okkar um
þessi málefni verði jákvæðar og
einkennist af vilja til sóknar og
uppbyggingar og ekki verði farið í
það að leita að sökudólgum.
Samtök fólks
Við skulum sérstaklega hafa í
huga þegar við ræðum um starfs-
hætti okkar og hvað að er hjá okkur
sjálfstæðismönnum að við erum
Sjálfstæðisflokkurinn. Sjálfstæð-
isflokkurinn er ekki fyrirtæki sem
ræður fólk í vinnu eftir því hvemig
það stendur sig og segir því upp.
Sjálfstæðisflokkurinn er ekki fyrir-
tæki sem getur hætt að framleiða
og selja sjálfstæðisstefnuna og tek-
ið upp aðra stefnu eins og t.d.
Framsóknarflokkurinn. Sjálfstæð-
isflokkurinn er samtök fólks,
samtök okkar, sem höfum sömu
lífsskoðanir, sömu hugsjónir, og við
eram í Sjálfstæðisflokknum til þess
að vinna þeim framgang. Við náum
ekki árangri með sjálfsgagnrýni og
breytingum ef þær verða til þess
að útiloka okkur sjálf frá Sjálfstæð-
isflokknum. Það kemur enginn
Sjálfstæðisflokkur í staðinn fyrir
okkur.
SUS er lifandi samtök sem hafa
vilja til þess að láta gott af sér
leiða. Eftir tuttugu ára vera í SUS
horfí ég nú á áhugasamt ungt fólk
sem á eftir að vera í samtökunum
í næstu tuttugu ár. SUS mun eiga
eftir að breytast eins og öll mann-
anna verk.
Ég vona að SUS verði alltaf sam-
tök þar sem ungt fólk með sjálf-
stæðishugsjónina í bijósti getur
fundið sér vettvang til þess að
starfa og ná árangri. Ég vona að
SUS verði alltaf samtök þar sem
leitað er að nýjum hugmyndum og
leiðum til þess að efla framfarir og
velferð þjóðarinnar allrar. Ég vona
að SUS setji jafnan sjálfstæðis-
stefnuna í öndvegi en fáist sem
minnst við stundarpólitískar út-
reikningskúnstir.
Ég vona að SUS beijist fyrir því
að ungt fólk eigi raunhæfan kost á
því að búa á landsbyggðinni. Þar
er sérstakt verk að vinna vegna
þess að á valdatíma sínum hefur
Framsóknarflokkurinn byggt upp á
landsbyggðinni . valda- og fyrir-