Morgunblaðið - 22.11.1987, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1987
B 25
ur, og höfðu reimamar, sem
Jóhannes festi á hann treyjuna
með, heft afturlappimar, en treyjan
dróst allsvot á eftir, því hann hafði
orðið niðri milli ísabrota, en getað
þó bjargað sér. Tók eg nú vin minn
og lagði á færasleðann og keyrðum
nú sem mest upp að nesi einu. Þar
vom lausir jakar til lands, en næsta
smáir og ókyrrir af brimsjóum við
landið. En af því veður herti og
nótt var komin, leituðumst við til
að hætta að fara yfír ísabrotin. Dró
Jóhannes sleðann og fór á undan,
en eg ýtti á að aftan, og varð það
nú tíðenda á miðju jakahlaupinu,
að sleðinn með mér og hundinum
hvarf niður á milli ísa, því jakinn
sporðreistist. Mér skaut bráðum
upp aftur milli jakanna, og sá eg
félaga minn þar standa, sem rétti
mér enda á stafí sínum, og dróst
þar með upp úr kafínu; en þar Jó-
hannes hafði sleppt taug sleðans í
fumi og hræðslu, höfðu straumar
dregið hann með öllum veiðarfær-
um og langvini mínum, Pandóri —
svo hét hundur minn — niður undir
ísana, og mátti eg nú ekki að gera,
því mér var ærið þungt og örðugt
að ná landi, svo votur sem eg var,
og mátti eg þá þakka lífíð fímni
og góðfysi félaga míns, sem kvað,
að annaðhvört skyldum við báðir
eða hvorugur landi ná — og bundum
við milli okkar beggja hálsklúta
vora. Tvisvar datt eg niður milli
jakanna, en náði þó með aðstoð
vinar míns landinu, en saknaði sár-
an rakka míns, sem lengi hafði orðið
mér samferða. Margir núlifandi
menn á íslandi þekktu mig og hund
þennan forðum; og það óska eg sé
afsökun fyrir því, að eg hefí hér
getið afdrifa hans, sem ekki annars
mætti heyra til hér á að minnast.
Við náðum heim með þrautum á
miðri nóttu og var eg næsta kalinn
á fótum, og lá eg viku við rúmið
eftir ferðina og þóttist hafa beðið
mikinn skaða á veiðarfærum og
einkanlega á hundinum, sem lengi
sakna.
Margur hefur þótzt þess um kom-
inn að fjölyrða án miskunnar um
bresti Sigurðar Breiðfjörðs á kostn-
að þess sem vel var. Olkær var
Sigurður, og til þess veikleika má
vafalaust rekja þau skakkaföll er
drógu einkahagi hans á sakabekk.
Misnotkun brennivíns var almenn
með þjóðinni, landlæg mara, og
áður en yfír lauk varð Sigurður
áfengissýkinni beinlínis að bráð.
En hann var góður þegn í sinu sam-
félagi; hvar sem Sigurður drepur
niður fæti meðan hann heldur heilsu
er hann að rækja hagnýt störf og
þykir fyrirtaks verkmaður á hveiju
sem hann tekur, laghentur og út-
sjónarsamur, að ekki sé minnzt
þeirrar ánægju og skemmtunar sem
ungir og gamlir nutu af návist hans
í hugmyndaskóginum. Fróðlegt er
að virða fyrir sér vitnisburði sem
honum eru gefnir af samferða-
mönnum. Samkvæmt lýsingu Jóns
Borgfírðings var hann „örlyndur,
léttlyndur, gamansamur og óreiði-
gjam“. Séra Jón Austmann í
Vestmannaeyjum kallar hann flug-
gáfaðan, ijölhæfan og vel upplýstan
og bætir við: „Hans glaðiyndis, þén-
ustusemi og selskaps sakna ég
mikillega." Helgi Thordersen bisk-
up segir að hann hafí engan viljað
móðga eða gera á hluta nokkurs
manns, hafi virzt gæflyndur, en
ístöðulaus. Ragnheiður Jónsdóttir
húsfreyja í Hvallátrum lét svo um
mælt: „Þegar Sigurður kom til Flat-
eyjar, var hann tíður gestur á
heimili bróður míns og öllum mesti
aufúsugestur og ekki síður unga
fólkinu, því að fjör og gleði fylgdu
honum. Mér eru minnisstæð mörg
kvöldin,_ er Breiðfjörð var gestur
okkar. Ég hlakkaði allan daginn til
þeirra kvölda."
Svo fullur starfsábyrgðar sem
Sigurður er í kaflanum hér að fram-
an, er hann ræðir um loforð sinna
háu konunglegu yfírboðara og mis-
skipta umbun, er fróðlegt að geta
þess að þegar til Kaupmannahafnar
kom frá Grænlandi sótti hann um
styrk til heimferðar og þóknun fyr-
ir kennsluna í hákarlaveiðum, en
var synjað um hvorttveggja.
Viðkvæm skrif Sigurðar um volk
þeirra félaga og afdrif Pandórs
bera hug hans og hjartalagi gott
vitni, og hefðu að réttu lagi átt að
vera endapunktur þessara sögu-
brota um mann og dýr. Ég minnist
þess þó í leiðinni að í Sögum og
sögnum Oscars Clausens eru ádrep-
ur um hundinn Pandór, sem hafa
að nokkru leyti sömu sögu að
geyma og frásögnin frá Þorláks-
höfn, en auk þess fleira smávegis:
Halldóri höfðu verið kenndar
ýmsar listir; þannig gekk hann til
dæmis uppréttur með tóbakspípu í
trantinum. Hann lagði framlappim-
ar upp á borð, og ef bók var sett
fyrir hann horfði hann á línumar
og hallaði höfðinu eftir þeim, líkt
og hann væri að lesa. Ef Breiðflörð
lagði lykil á borðið og ruglaði innan
um fleiri lykla, leitaði hann alltaf
uppi hans lykil og fékk honum. Ef
Breiðfjörð týndi snýtuklút sínum
eða öðru á milli bæja, gat hann
sent Halldór eftir því.
Þetta væri allt gott og blessað,
ef eftirfarandi gælum væri ekki
hnýtt við:
Það er sagt, að þegar Sigurður
Breiðflörð var kominn í mestan
ræfíldóm sinn í Reykjavík og hann
svalt þar heilu hungrinu, þá hafi
hann látið Halldór stela fyrir sig
vistum og lifað á þeim þegar hann
átti ekki annað til þess að éta. Svo
er lika sagt, þó reyndar ótrúlegt
sé, að hann hafí að lokum selt þenn-
an ágæta hund sinn, jafnvel til þess
að geta fengið brennivín, en það
var víst satt, að svo var Breiðfjörð
ofurseldur vínnautn,- að hann seldi
af sér fötin til þess að geta veitt
sér vínið.
Ekki getur Clausen heimildar
fyrir þessum fróðleik né heldur virð-
ist hann hafa heyrt eða lesið um
afdrif hundsins á Grænlandi áratug
fyrr en hungurganga Sigurðar hófst
í Reykjavík. Hviksögunni nægir
ekki skrýtlan um skipti Sigurðar á
konu og hundi, heldur hnykkir hún
á með skiptum á hundi og brennivíni
ásmt dylgjum um þjófnað. Ekki svo
að skilja að hugstola drykkjumaður
geti ekki álpazt til að selja hundinn
sinn fyrir stundargrið óminnisins,
en hér er það tóntegundin sem úr
sker ásamt vitleysunni. Það er
drjúgur kostamunur á hlýjum vitn-
isburði vina skáldsins og rætnum
athugasemdum um ræfíldóm, sem
að vanda bregða hulu yfir heimatún
sín.
SoruMakíppnL

INNLEND
CAGSKRÁRGERÐARDEILD
(!DD) VB RlKISUIVARPIÐ-SJÓNVARPAUGLÝS/R
HÉR MEÐ EFTIR SÖNGLAGI VL ÞÁTTÖKUI
SÖNGVAKEPPNISJÓNVARPSSTÖÐVA IEVRÓPU1988.
' ^'**'*''LAGIÐ MÁ EKK/ TAKA NEMA ÞRJÁR MÍNÚTUR íFLUTN/NG/
FRUMSAM/NN TEXT/Á ÍSLENSKU SKAL FYLGJA LAG/Ð MÁ
HVORK/HAFA KOM/Ð ÚTÁ NÓTUM. HUÓMPLÖTUM. SNÆLD-
UMNÉ MYNDBÖNDUM OG ÞAÐ MÁ EKK! HAFA VER/Ð LE/K-
/Ð íÚTVARPIEÐA SJÓNVARPl LAG/NU SKAL SK/LAÐÁ HUÓÐ-
SNÆLDU. ÞAR SKAL ÞAÐ FLUTT^ SEM LlKAST ÞVÍ SEM HÖFUN-
DUR ÆTLAR ÞVlAÐ VERA I ^ ENDANIEGRIGERÐ.
SNÆLDA OG TEXTl SKULU æ/ MERKTHEITILAGS/NS OG DUL-
NEFN/ HÖFUNDAR. RÉTT ^ NAFN HÖFUNDAR. HE/M/USFANG
OG SÍMANÚMER SKULU FYLGJA MEÐ i LOKUÐU UMSLAG/ MERKTU
SAMA DULNEFNi SEND/ HÖFUNDUR FLEIRIEN E/TT LAG SKULU ÞAU
SEND /NN HVERTISÍNUIAGIOG HVERT UNDIR SÍNU DULNEFNi
SKHAFRESTUR ER VL 5. JANÚAR 1988 KL 12 Á HÁDEGi
UTANÁSKR/FT: RÍKISÚTVARPIÐ. .SÖNGVAKEPPNI'. LAUGAVEG/176. 105
REYKJAVÍKDÓMNEFND, SKLPUÐ FUUTRÚUM FRÁ FÉLAG/ TÓNSKÁLOA
OG TEXTA MM HÖFUNDA FÉLAG/ ÍSLENSKRA HUÓMUSTARMANNA
FÉIAGI Æ / HUÓMPLÖTUÚTGEFENDA Á ÍSLAND/ OG RÍKISÚTVARPINU,
VELUR W W10 LÖG
VLÁFRAMHALDAND/
ÞÁTTTÖKU.
" 'ÆTLUNINERAÐLAG OGFLUTN/NGURFYLG/STAÐ. ^ W HÉRERÞVÍEKK/
f E/NUNG/S LEITAÐ EFVR LAGIHELDUR FULLBÚNU TÓNUSTARATRIÐI.
SJÓNVARP/Ð MUN HVORK/ ANNAST ÚTSETN/NGAR ÍAGANNA NÉ VAL
FLYTJENDA EÐA SJÁ UM HUÓÐRTTUN. ÞAÐ ERÍHÖNDUM HÖFUNDA
OG SAMSTARFSAÐ/LA ÞE/RRA AÐ BÚA LÖGIN T/L FLUTN/NGS OG KEPPN/
í ENDANLEGR/ GERÐ.Mm í JANÚAR1988 VERÐA ÞE/R10 HÖFUNDAR.
SEM VALDIRHAFA VER/Ð VLÁFRAMHALDAND/KEPPNL KYNNVRI
SÉRSTÖKUM SJÓN W VARPSÞÆTTi ÞAR MUN SJÓNVARP/Ð VEVA HVERJU
ÍAG/STYRKAÐ UPP HÆÐ KR. 175.000,- VL AÐ VIÐKOMANDIGEV
FUUUNN/Ð LAG/Ð, RÁÐ/D FL YTJENDUR OG HUÓÐRTTAÐ ÞAÐ íENDAN-
/EGR/GERÐ i SAMViNNU V/Ð HUÓMPLÖTUÚTGEFENDUR.
SK/LAFRESTUR Á FUUUNNUM LÖGUM ER VL
10. FEBRÚAR 1988.FYR/R STYRKUPPHÆÐ/NA SKAL
VIÐKOMANDISK/LA EFVRFARAND/: HUÓÐR/TUN
LAGS/NS f ENDANLEGR/ GERÐ. ÚTSETN/NGU
Á NÓTUM. TEXTA Á ÍSLENSKU. ENSKU OG FRÖNSKU
ÁSAMTGRE/NARGÓÐUM UPPLÝS/NGUM UM
HÓFUNDA LAGS OG TEXTA OG FLYTJENDUR.
SEM EKK/ MEGA VERA FLEIRIEN SEX LAG/Ð SKAL
VERA FULÍÆFT OG T/LBÚ/Ð TIL MYNDATÖKU í
SJÓNVARPL ENGAR SÉRSTAKAR GRE/ÐSLUR KOMA
T/L FLYTJENDA V/Ð MYNDV/NNSLU LAGS/NS EDA
FLUTN/NG /KYNN/NGU OG KEPPNI. ENDA GRE/ÐSLA
FYR/R ÞAÐ /NN/FAUNISTYRKNUM. RÍKISÚTVARPIÐ
ÁSK/LUR SÉR EINKARÉTT VL FLUTN/NGS LAGANNA
IÚTVARPIOG SJÓNVARP/ MEDANÁ KEPPN/ STENDUR. ^
LÖG/N10 VERDA KYNNTIF/MM SJÓNVARPSÞÁTTUM í LOK
FEBRÚAR1988. ÚRSUT RÁETAST i BE/NN/ ÚTSEND/NGU
MÁNUDAG/NN 7. MARS1988. ÞÁ MUNU COMNEFND/R
SK/PADAR FUUTRUUM /LLMENNINGS Á ÁTTA STÖÐUM
Á LAND/NU GRE/DA ATKVÆÐ/ UM LÓG/N. ÞAÐ LAG OG ÞE/R
FLYTJENDUR SEM HUÓTA FLESTSVG FÁ í VERÐÍAUN KR. 450.000-
OG VERDA FUUTRÚAR ÍSLENSKA SJÓNVARPS/NSI
SÖNGVAKEPPN/ SJÓNVARPSSTÖÐVA í
EVRÓPU1988'.
ÞESS/ VERÐLAUNÁ MA AB NOTA T/LAÐ GANGA FRÁ ÍAG/NUÍ
ÞE/RR/ENDANLEGU ÚTFÆRSLU, SEM VERÐLAUNAHAF/ VTUAÐ
ÞAÐ VERÐ/ FLUTTILOKAÚRSUTUNUM Á /RLAND/. OG VLAÐ
STANDA STRAUM AF KOSTNAÐJ VERÐLAUNAHAFANS í LOKAK-
EPPN/ VEGNA ÞÁTTÖKU. LOKAURSUTKEPPN/NNARFARA FRAMÁ
ÍRLAND/1BYRJUN MAl 1988.
UPPL ÝS/NGAR UM T/LHÖGUN KFPPN/NNAR UGGJA FRAMM/
HJÁ SÍMAVERÐ/ SJÓNVARPS/NS. LAUGAVEG/176. REYKJAVÍK
RIKISUTVARPIÐ